The Goals and Contents of Disciplines in Theological Education: A Qualitative Analysis of Academician Opinions

Yıl 2024, Sayı: 52, 377 - 403, 26.03.2024

Aslıhan Kuşçuoğlu , Cemal Tosun

https://doi.org/10.37697/eskiyeni.1405206

Cited By: 1

Öz

As is well known, the main functions of universities are research, teaching and socialization of knowledge. Teaching is usually carried out within the framework of a specific program, and these programs set various goals for students to acquire scientific knowledge and gain personal and professional competencies. Curricula include objectives, outcomes, outputs, content, resources, methods and techniques, and assessment and evaluation elements determined according to the Bologna information system. These elements should be considered as a whole and should be in harmony with each other. In particular, there is a strong connection between objectives, outcomes and outputs and content, because these elements determine the basic objectives and content of the program. In the case of Faculties of Theology, syllabi are usually prepared by the relevant departments, which means that the teaching objectives and content of the relevant discipline are determined by the academics who teach that discipline. In this way, curricula can be carefully crafted to provide students with in-depth knowledge and skills in a particular field. The Bologna process, on the other hand, takes an approach to improve the quality of curricula. The aim of this study is to determine which goals and contents these academics set while developing the curricula of the courses belonging to their departments/disciplines, and to determine the compatibility of these elements with the Bologna course information package and to evaluate which function(s) of the university these elements are directed towards, since theology curricula are developed by the academics and academic boards of the relevant disciplines.The qualitative research method was preferred in the study and it was designed according to a case study since it deals with a situation in detail. Stratified purposive sampling model, which is one of the purposive sampling methods, was used in the selection of the study group of this research. In this context, a total of 19 people, one academic from each academic discipline from Ankara University Faculty of Theology, which has historical experience and the potential to pioneer other faculties of Theology, were interviewed using semi-structured interview technique. Descriptive and content analysis were used together in data analysis; MAXQDA 2020 analysis program, which facilitates data storage, organization and reclassification, was preferred. Based on the findings of the research, it was understood that the academics of Ankara University Faculty of Theology are carrying out simultaneously with the Bologna information system and the vision-mission of the faculty in order to prevent possible problems while determining the objectives and contents of the curricula within the framework of their disciplines. It can be said that the experienced academic staff with its deep-rooted history is effective in realizing this coordination process. Although a generalization cannot be made from these findings, the study provides data on the importance of the aim and content targeted in theology education, the importance of the program's progress in a balanced manner with the Bologna system, and the function of the academy in training professional staff.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Theology Education, Program Development in Education, Theology Disciplines, Program Skills

Etik Beyan

This article is extracted from my doctorate dissertation entitled “A Qualitative Study on Thelogy Educatıon within the Framework of Academician Opinions”, supervised by Cemal Tosun (Ph.D. Dissertation, Ankara University, Ankara, 2023).

İlahiyat Eğitiminde Disiplinlerin Amaç ve Muhtevaları: Akademisyen Görüşlerinin Nitel Bir Analizi

Öz

Bilindiği gibi üniversitelerin temel fonksiyonları araştırma, öğretim ve bilginin toplumsallaştırılmasıdır. Öğretim, genellikle belirli bir program çerçevesinde yürütülmekte olup, bu programlar öğrencilere bilimsel bilgi edinmeleri, kişisel ve profesyonel yetkinlikler kazanmaları için çeşitli hedefler belirlemektedir. Öğretim programları; Bologna bilgi sistemine göre belirlenen amaçlar, kazanımlar, çıktılar, muhteva, kaynaklar, yöntem ve teknikler ile ölçme ve değerlendirme unsurlarını içermektedir. Bu unsurlar bir bütün olarak düşünülmeli ve birbirleriyle uyum içinde olmalıdır. Özellikle amaçlar, kazanımlar ve çıktılar ile muhteva arasında güçlü bir bağlantı vardır, çünkü bu unsurlar programın temel hedeflerini ve içeriğini belirlemektedir. İlahiyat Fakülteleri örneğinde, ders programları genellikle ilgili anabilim dalları tarafından hazırlanmakta, bu da ilgili disiplinin öğretim amaçlarının ve muhtevasının, o disiplini öğreten akademisyenler tarafından belirlendiği anlamına gelmektedir. Bu şekilde, öğrencilere belirli bir alanda derinlemesine bilgi ve yetenek kazandırmak için özenle hazırlanmış ders programları sunulabilir. Bologna sürecinde de öğretim programlarının kalitesini artırmaya yönelik bir yaklaşım sergilemektedir. Bu araştırmanın amacı İlahiyat müfredatlarının ilgili disiplinlerin akademisyenleri ve akademik kurulları tarafından geliştirilmesi nedeniyle, bu akademisyenlerin kendi bölümlerine/disiplinlerine ait derslerin müfredatlarını geliştirirken hangi hedef ve içerikleri belirlediklerini ve bu unsurların Bologna ders bilgi paketiyle uyumunu tespit etmek ve bunların üniversitenin hangi işlev/işlevlerine yönelik olduğunu değerlendirmektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi tercih edilmiş ve durum çalışmasına göre desenlenmiştir. Amaçlı örnekleme yöntemlerinden tabakalı amaçlı örnekleme modelinin kullanıldığı bu araştırmanın çalışma grubunun seçiminde akademisyenlerin yüksek din öğretim sürecinin yürütücüleri olması ve programın işleyişinde baştan sona görev alması etkili olmuş, bu kapsamda tarihsel tecrübeye ve diğer İlahiyat fakültelerine öncülük edebilecek potansiyele sahip olan Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nden her bir akademik disiplinden birer akademisyen olmak üzere toplam 19 kişinin yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılarak görüşlerine başvurulmuştur. Veri çözümlemesinde betimsel ve içerik analizi birlikte kullanılmış; verileri depolama, düzenleme ve yeniden sınıflandırma aşamasında kolaylık sağlayan MAXQDA 2020 analiz programı tercih edilmiştir. Araştırmanın bulgularına dayanarak çıkan sonuçlarda Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi akademisyenlerinin, kendi disiplinleri çerçevesinde ders programlarındaki amaç ve muhtevaları belirlerken olası problemlerin önüne geçmek adına Bologna bilgi sistemi ve fakülte vizyon-misyonu ile eş zamanlı olarak yürütmekte olduğu anlaşılmıştır. Bu koordinasyon sürecini gerçekleştirmesinde köklü tarihi ile birlikte ilerleyen deneyimli akademisyen kadrosunun etkili olduğu söylenebilir. Her ne kadar bu bulgulardan bir genelleme yapılamasa da çalışma; İlahiyat eğitiminde hedeflenen amaç ve muhtevanın, programın Bologna sistemi ile dengeli şekilde ilerlemesindeki önemine ve akademinin meslek elemanı yetiştirme fonksiyonuna dair veriler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, İlahiyat Eğitimi, Eğitimde Program Geliştirme, İlahiyat Disiplinleri, program yeterlikleri

Etik Beyan

Bu çalışma Prof. Dr. Cemal TOSUN danışmanlığında 15.06.2023 tarihinde tamamladığımız “İlahiyat Eğitimi Üzerine Akademisyen Görüşleri Çerçevesinde Nitel Bir Araştırma” başlıklı doktora tezi esas alınarak hazırlanmıştır.

Kaynakça

• Altaş, Nurullah - Büyük, Celal. “Öğretmen Yetiştiren Bir Kurum Olarak İlahiyat Eğitiminin Genel Hedefleri Altında Din Eğitimi ve Din Felsefesi Eğitimi İlişkisi (Din Eğitimi ve Din Felsefesi İlişkisi Özel Amaçlara Nasıl Yansımalı?)”. Din ve Felsefe Araştırmaları 1/2 (2018), 115-131.
• Altaş, Nurullah - Kalkavan, Fatma Nur. “Dünün Becerilerini Kullanarak Geleceğe İnsan Yetiştirmek veya Mümkün Olmayanın İmkanını Araştırmak”. Uluslararası Yüksek Din Öğretimi Sempozyumu (Akademik ve Sosyal Yönleriyle). 549-564. Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınevi, 2019.
• Ankara University. “Course List and Crediting”. Divinity. Erişim 03 Ekim 2023. http://bbs.ankara.edu.tr/Ders_Plani.aspx?bno=1892&bot=489
• Ankara University. “Goals”. Divinity/ Description of Program. Erişim 21 Eylül 2023. http://bbs.ankara.edu.tr/Amac_Hedef.aspx?bno=1643&bot=240
• Ankara University. “Summary of Program Outcomes”. Divinity/ Description of Program, ts. Erişim 21 Eylül 2023
• Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi. “Vizyon ve Misyonumuz”. Vizyon ve Misyonumuz. Erişim 15 Eylül 2023. http://www.divinity.ankara.edu.tr/vizyon-ve-misyon/
• Aslan, Şebnem. “Öğrenen Organizasyonlarda Duygusal Zeka Kavramı”. Selçuk İletişim 3/3 (2004).
• Aydın, İnayet. Akademik Etik. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 3. Basım, 2021.
• Aydın, M. Şevki. “İlahiyat Lisans Programının Amaç Sorunu”, Türkiye’de Yüksek Din Eğitiminin Sorunları, Yeniden Yapılanması ve Geleceği Sempozyumu (Isparta, 16-17 Ekim 2003)-Bildiriler- Müzakereler”. İlahiyat Fakülteleri Öğretmen Yetiştirme ve Lisans Programları. Isparta, 2004.
• Ayhan, Halis. Türkiye’de Din Eğitimi. İstanbul: Dem Yayınları, 3. Basım, 2014.
• Çalal, Ayşe. Öğretim Üyeleri, Öğrencileri ve Mezunlarına Göre İlahiyat, İlahiyatçı ve İlahiyat Eğitimi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022.
• Çelebi, İlyas - Güdekli, Hayrettin N. “AB Yüksek Öğretimi Kriterleri Bağlamında Türkiye’de İlahiyat Öğretimi: Kelam Örneği”. M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 37/2 (2009), 15-33.
• Demircan, Adnan. “İlahiyatların Mevcut Durumu, Bazı Sorunlar ve Çözüm Önerileri”. 120. Yılında İlahiyat ve İslami İlimler Fakülteleri Çalıştayı. ed. Ahmet Bostancı. İstanbul: İFAV Yayınları, 1. Basım, 2021.
• Demirel, Özcan. Öğretim İlke ve Yöntemleri- Öğretme Sanatı. Ankara: Pegem Akademi, 2017.
• Ege, Remziye. “Duygusal Zeka ve Din Öğretimi: İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi ve Duygusal Zeka Gelişimi İlişkisi”. Dini Araştırmalar 15/40 (2012), 47-64.
• Ege, Remziye - Uğurlu, Havva Sinem. “Yüksek Din Öğretiminde Yeniden Yapılanma Tartışmalarına Nereden Başlamak Gerekir: Beceri ve Yetkinlikler Zemininde bir Değerlendirme”. Uluslararası Yüksek Din Öğretimi Sempozyumu (Akademik ve Sosyal Yönleriyle). Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınevi, 2019.
• Erdem, Ali Rıza. “Bilgi Toplumunda Üniversitenin Değişen Rolleri ve Görevleri”. Yükseköğretim Dergisi 3/2 (2013), 109-120.
• Furat, Ayşe Zişan. “Nitelikli Din Görevlisi Yetiştirmede İlahiyat Fakültelerinde Sürdürülen Eğitim-Öğretim Faaliyetlerinin Yeterliliği”. Marife 12/1 (2012), 83-110.
• Goleman, Daniel. Duygusal Zeka. İstanbul: Varlık Yayınları, 34. Basım, 2011.
• Günay, H. Mehmet. “İlahiyat Fakültelerinin Ülkemizin İlmi Hayatına Katkıları Üzerine Bazı Düşünceler”. 120. Yılında İlahiyat ve İslami İlimler Fakülteleri Çalıştayı. ed. Ahmet Bostancı. İstanbul: İFAV Yayınları, 1. Basım, 2021.
• İder, Saadet - İpek, Fatih. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin 21. Yüzyıl Becerileri Üzerine Bir İnceleme”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 28/2 (2023), 183-203. https://doi.org/10.58568/firatilahiyat.1343560
• Kara, Ömer. “Tebliğ Müzakeresi”. Bugünün İlahyatı Nasıl Olmalıdır? -Sorunlar ve Çözümleri-. ed. Süleyman Akyürek. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1. Basım, 2015.
• Kaya, Abdüssamet. “İlahiyat Fakültelerinde ‘Öteki’ ile İlişkilerin Sosyolojisi”. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 32 (2023), 823-858.
• Korkmaz, Mehmet. “Yüksek Din Öğretiminde Nicelikten Niteliğe Geçiş Sürecinde İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Yeterliklerini Belirlemenin Önemi (Yaygın Din Eğitimi Alanı)”. Yüksek Din Öğretimi. 297-313. İstanbul: Dem Yayınları, 2020.
• Koştaş, Münir. “Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Kuruluş ve Tarihçesi”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 31/1-4 (1989), 1-28.
• Köylü, Mustafa. “Türkiye’de Yüksek Din Öğretimi: Nitelik ve Nicelik Sorunu”. Yüksek Din Öğretimi. ed. Z. Şeyma Altın. 75-95. İstanbul: Dem Yayınları, 2020.
• Kuşçuoğlu, Aslıhan. İlahiyat Eğitimi Üzerine Akademisyen Görüşleri Çerçevesinde Nitel Bir Araştırma. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2023.
• MEB Talim Terbiye Dairesi Başkanlığı. “1961 Kararları Fihristi- 31 Temmuz 1961, 211 Nolu Karar”, 1961. http://ttkb.meb.gov.tr/kurulkararlari/fihristler/fihrist_1961.pdf
• Nazıroğlu, Bayramali. “Din Eğitiminde Temel Kavramlar ve Bireyselleşme”. Din Eğitimi. ed. İbrahim Turan - Bayramali Nazıroğlu. Ankara: Bilay Yayınları, 2020.
• Onay, Ahmet. “Yüksek Din Öğretiminde Nitelik veya Amaç Sorunu”. Yüksek Din Öğretimi. ed. Z. Şeyma Altın. İstanbul: Dem Yayınları, 2020.
• Ornstein, Allan C. - Hunkins, Francis P. Curriculum: Foundations, Principles, and Issues. New York: Pearson, Seventh Edition., 2018.
• Öcal, Mustafa. Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Din Eğitimi. İstanbul: Düşünce Kitabevi, 2011.
• Özdemir, Saadettin. “Diyanet Hizmetleri Açısından İlahiyat Fakültesi Program(lar)ı”. Din ve Bilim – Muş Alparslan Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi 2/1 (2018).
• Özdemir, Saadettin. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin İlahiyat Programı ile İlgili Görüşleri: SDÜ İlahiyat Örneği”. AİBÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/13 (2019), 1-33. https://doi.org/10.33931/abuifd.543386
• Öztürk, Mustafa. “İlahiyat’ın Adı ve Amaçları”. Bugünün İlahiyatı Nasıl Olmalıdır? Sorunlar ve Çözümleri. ed. Süleyman Akyürek. 29-59. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1. Basım, 2015.
• Sağlam, İsmail - Demir Sakınmaz, Züleyha. “İlahiyat Fakültesi Son Sınıf Öğrencilerinin Benlik Algıları Ve Yetkinliklerinin Değerlendirilmesi”. Balıkesir İlahiyat Dergisi 17 (2023), 355-377.
• Sönmez, Veysel. Program Geliştirmede Öğretmen Elkitabı. Ankara: Anı Yayıncılık, 18. Basım, 2015.
• Şengül, Yüksel. “Foucault ve Cabiri’de Entelektüel Özne”. Hafıza 4/1 (05 Temmuz 2022), 71-85.
• Tevhidi Tedrisat Kanunu. Resmi Gazete, Resmi Gazete. 63 430 4 (03 Mart 1924). Erişim 18 Eylül 2023. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.3.430.pdf
• Tosun, Cemal. “Bologna Süreci ve Gelenek Çerçevesinde Türkiye’de Yüksek Din Öğretimi”. Yüksek Din Öğretimi. 261-271. İstanbul: Dem Yayınları, 2018.
• Tosun, Cemal. “Üniversitede İlahiyat: Bilim Teorisi ve Sosyalpolitik Temellendirme Açılarından Bir Değerlendirme”. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi 13 (22 Nisan 2022), 11-24. https://doi.org/10.53112/tudear.1091555
• Turan, İbrahim. “Türkiye’de İlahiyat Eğitimi: İstihdam Alanı-Program İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 37 (2017), 59‐77.
• Türkel, Rifat. “İAA Ölçütlerinin 21. Yüzyıl Yeterliliklerini Kazandırma Sürecindeki Etkisi Üzerine Değerlendirme”. Hitit İlahiyat Dergisi 22/1 (2023), 335-358. https://doi.org/10.14395/hid.1251971
• Veblen, Thorstein. “The Higher Learning in America: A Memorandum on the Conduct of Universities by Business Men”. The American Historical Review 24/4 (1919), 714. https://doi.org/10.1086/ahr/24.4.714
• Yaman, Ahmet. “Tebliğ Müzakeresi”. Bugünün İlahiyatı Nasıl Olmalıdır? Sorunlar ve Çözümleri. ed. Süleyman Akyürek. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1. Basım, 2015.
• Yılmaz, Sema. “Yalnızlık Hissi ve Duygusal Zekâ İlişkisi: İlahiyat Fakültesi Öğrencileri Üzerinde Bir İnceleme”. Eskiyeni 50 (2023), 733. https://doi.org/10.37697/eskiyeni.1285503
• Yiğit, Ahmet. Öğrenci ve Öğretim Elemanlarının Görüşlerine Göre İlahiyat Lisans Programının Amaçlarının Değerlendirilmesi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2016.
• Yin, Robert K. Case Study Research and Applications Design and Methods. USA: SAGE Publications, Sixth Edition., 2018.