Altruism and Religious Attitude: A Quantitative Research on Different Profession

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 13, 285 - 319, 15.09.2020

Zeynep Sağır

Öz

This study was carried out to determine the relationship between altruism and religious attitude levels of individuals working in four different occupational groups (AFAD employees, nurses, preschool teachers and religious officials -imams and Quran course teachers). The data were collected in January and February 2020, from 416 staff. A Socio-Demographic Information Form, Altruism Scale, and the Ok-Religious Attitude Scale (Islam) were the measuring instruments. The data were analyzed using the SPSS (22.0) package program. Of the participants between the ages of 18-61, with an average age of 33.4, 286 are female and 130 are male. The results showed that the average altruism score was M = 4.05 and the average religious attitude score was M = 4.56. Men (M = 4.13) had higher altruism scores than women (M = 4.02); this gender difference was not statistically significant. There was a positive relationship between religious attitude and altruism. It was also found that age, profession, and altruism variables were had effects on religious attitude scores.

Anahtar Kelimeler

Religious Attitude, Altruism, Religiousness, Prosocial Behavior, Occupational Groups

Özgecilik ve Dini Tutum: Farklı Meslek Grupları Üzerine Nicel Bir Araştırma

Öz

Bu çalışma, dört farklı meslek grubunda (AFAD çalışanları, hemşireler, okul öncesi öğretmenleri ve din görevlileri -imamlar ve Kuran kursu öğreticileri-) çalışan bireylerin özgecilik ve dini tutum düzeyleri ile bunlar arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu araştırma, 2020 yılı Ocak ve Şubat aylarında, ilgili kurumlarda çalışan 416 personel üzerinde yapılmıştır. Verilerin toplanmasında Sosyo-Demografik Bilgi Formu, Özgecilik (Altruism) Ölçeği ve Ok-Dini Tutum Ölçeği (İslam) kullanılmıştır. Veriler SPSS (22.0) paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. 18-61 yaş aralığında, yaş ortalamaları 33,4 olan katılımcıların, 286’sı kadın, 130’u erkektir. Özgecilik puan ortalamalarının M=4,05 ve dini tutumun ise ortalama M=4,56 düzeyinde olduğu görülmüştür. Erkeklerin (M=4,13) kadınlara (M=4,02) göre daha yüksek özgecilik puanına sahip olduğu, özgeciliğin cinsiyete göre istatistiksel açıdan anlamlı bir fark gösterdiği, dini tutum ve özgecilik arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişkinin olduğu görülmüştür. Dini tutum üzerinde yaşın, mesleğin ve özgecilik değişkenlerinin etkili olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

dini tutum, özgecilik, dindarlık, prososyal davranış, diğerkamlık, meslek grupları

Kaynakça

• Acar, Muhammet Cevat - Apak, Hıdır. “Sosyal Hizmet Bölümü Öğrencilerinin Empatik Eğilimleri ile Özgecilik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi 28/1 (Nisan, 2017), 93-112.
• AFAD, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD). Basın Duyurusu - Van’daki İkinci Çığ Altında Kalanlara Müdahale – 3 ( 5 Şubat 2020).
• Arpacı, Pınar – Özmen, Dilek. “Hemşirelik Öğrencilerinin Özgecilik ve Empatik Eğilim Düzeyleri ve Aralarındaki İlişki”. Hemşirelik Eğitim ve Araştırma Dergisi 11/3 (2014), 51-57.
• Ayten, Ali. Empati ve Din Türkiye’de Yardımlaşma ve Dindarlık Üzerine Psiko-Sosyal Bir Araştırma. İstanbul: İz Yayıncılık, 2010.
• Az, Mehmet Sait - Acar, Muhammet Cevat. “Dindarlık ile Özgecilik Arasındaki İlişki: Üniversite Öğrencileri ile Yapılan Bir Araştırma”. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/1 (2020), 742-773.
• Az, Mehmet Sait. Üniversite Öğrencilerinin Dindarlık ve Özgecilik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Mardin: Mardin Artuklu Üniversitesi, Lisanüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Başer, Doğa – Tekin, Hasan Hüseyin. “Sosyal Hizmet Öğrencilerinin Merhamet ve Özgecilik Düzeylerinin İncelenmesi”. Güncel Sosyal Hizmet Çalışmaları. ed. Mehmet Kırlıoğlu - Hasan Hüseyin Tekin, 82-89. İstanbul: Çizgi Kitabevi, 2019.
• Batson, C. Daniel - Powell,Adam A. .“Altruism and Prosocial Behavior”, Handbook of Psychology: Personality and Social Psychology, ed. Irving B. Weiner, 5 / 463-484, Canada: John Wiley - Sons Inc, 2003.
• Batson, C. Daniel. Altruism in Humans. USA: Oxford University Press, 2011.
• Beit-Hallahmi, Benjamin. Psychological Perspectives on Religion and Religiosity. New York: Routledge, 2015.
• Cambridge Dictionary. Erişim 8 Temmuz 2020. https://dictionary.cambridge.org/tr/s%C3%B6zl%C3%BCk/ingilizce/altruism
• Çubuker, Nurdan Doğru. Bireylerin Mesleklerine Göre Diğerkâmlık Düzeyler. Samsun: On Dokuz Mayıs Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Demir, Muhammed. Dindarlık-Yardımseverlik İlişkisi (Malatya Örneği). Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Düzgüner, Sevde. “Pro-Sosyal Davranışlarda Diğerkâmlığın (Özgecilik) Tanımı ve Konumu”. Bilimname, 40 (2019), 351-373.
• Düzgüner, Sevde. Maneviyat Algısı ve Diğerkamlıkla İlişkisi (Kan Bağışı Örneğinde Türkiye ve Amerika Karşılaştırmalı Nitel Bir Araştırma). Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2013.
• Ekşi, Halil - Sayın, Mine - Demir Çelebi, Çiğdem. “Üniversite Öğrencilerinin Özgecilik ve Otantiklik Seviyeleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Değerler Eğitimi Dergisi 14/32 (Aralık, 2016), 79-102.
• Ersanlı, Kurtman - Doğru Çubuker, Nurdan. “Diğerkâmlık Ölçeği'nin Psikometrik Özellikleri”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 14/52 (2015), 43-53.
• Gül, Aysu. Otantiklik Ve Dindarlığın Özgecilik Üzerindeki Rolünün İncelenmesi. Samsun: On Dokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Harputlu, İlke. Dini Tutum Ve Özgecilik İlişkisi (S.D.Ü. Örneği). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Karadağ, Engin - Mutafçılar, Işıl. “Prososyal Davranış Ekseninde Özgecilik Üzerine Teorik Bir Çözümleme”. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi 8 ( Eylül 2009), 41-69.
• Kasapoğlu, Figen. “İyilik Hali ile Özgecilik Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Hikmet Yurdu Düşünce-Yorum Sosyal Bilimler Dergisi 7/13 (2014), 271-288.
• Keleş, Meltem - Özkan, Yasemin. “Çevreci Sivil Toplum Kuruluşu Çalışanlarının Sosyal Sorumluluk ve Özgecilik Tutumlarının İncelenmesi: Ankara İli Örneği”. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2/1 (2018), 127-160.
• Kılıç, Yağmur. Kadınlarda Kariyer Hedeflerinin Yordayıcıları Olarak Aile ve Kariyere Yönelik Tutum Özgecilik ve Dindarlık: Bir Model Test Etme Çalışması. Samsun: On Dokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Kılınç, Erhan - Kılıç, Meryem - İpekçi, Nuriye Nesrin. “Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Öğrencilerinin Benlik Saygısı, Atılganlık ve Özgecilik Düzeyleri ile Aralarındaki İlişkinin İncelenmesi”. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi 8 (2016), 382-402.
• Kur’an Yolu. 8 Temmuz 2020. https://kuran.diyanet.gov.tr/ .
• Merriam-Webster Dictionary. Erişim 18 Haziran 2020. https://www.merriam-webster.com/dictionary/altruism
• Mert, Abdullah - Gülmez, Emine. “Özgecilik ile Benlik Ayrımlaşması Arasındaki Yordayıcı İlişkinin Bazı Değişkenlerle İncelenmesi”. Turkish Studies Educational Studies 13/11 (2018), 961-989.
• Midlarsky, Elizabeth - Anthony S. J. Mullin, - Samuel H. Barkin. Religion, Altruism, and Prosocial Behavior: Conceptual and Empirical Approaches, The Oxford Handbook of Psychology and Spirituality, ed. Lisa J. Miller. 138-151. USA: Oxford University Press, 2012.
• Mutafçılar, Işıl. Özgecilik Kavramının Tarihsel Gelişimi ve Öğretmen Özgeciliği Üzerine Bir Araştırma. İstanbul: Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Myers, David G. Sosyal Psikoloji. çev. editörü Serap Akfırat. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık, 2017.
• Ok, Üzeyir. "Dini Tutum Ölçeği: Ölçek Geliştirme ve Geçerlik Çalışması". Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 8/2 (2011), 528-549.
• Oktar, Saliha. Üniversite Öğrencilerinin Özgecilik, Kişilik Özellikleri ve Sosyal Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Konya: Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Özbay, Ahmet. Kur’an-ı Kerime Göre Sebep ve Sonuçlarıyla Bencillik ve Diğerkâmlık. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2018.
• Parmaksız, İzzet. “İyimserlik, Özgecilik ve Medeni Durumun Psikolojik Dayanıklılık Üzerindeki Etkileri”. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (PAU Journal of Education) 48 (2020), 285-302.
• Sanlav, Mevlüt. Özgeciliğin Yordayıcısı Olarak Affedicilik ve Dini Tutumlar. Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Şanlı, Ayşegül - Koç, Bozkurt. “Her Özgeci Birey Özgeci Davranır mı? Otantiklik ve Dindarlığın Özgecilik Üzerindeki Rolü”. Middle Black Sea Journal of Communication Studies 4/2 (Eylül 2019), 104-114.
• Saroglou, Vassilis - Pichon, Isabelle - Trompette, Laurence - Verschuren, Marijke. “Prosocial Behavior and Religion: New Evidence Based on Projective Measures and Peer Ratings”. Journal for the Scientific Study of Religion 44/3 (Eylül 2005), 323-348.
• Saroglou, Vassilis. “Din, Maneviyat ve Diğerkâmlık”. çev. Meryem Şahin. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7 (2015), 113-145.
• Son Dakika. “Emine Bulut Cinayeti +18 Son Dakika”, You Tube Yayın Tarihi 23 Ağustos 2019. https://www.youtube.com/watch?v=8hp7_5t5paE&has_verified=1.
• The New York Times, “1964 How Many Witnessed the Murder of Kitty Genovese?”(6 April 2016), 1. https://www.nytimes.com/2016/04/06/insider/1964-how-many-witnessed-the-murder-of-kitty-genovese.html
• Uslu, Mustafa. Hastane Çalışanlarında Dindarlığın Empati ve Özgecilikle İlişkisi Üzerine Bir Araştırma (Konya Eğitim Araştırma Hastanesi Örneği). Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Ümmet, Durmuş - Ekşi, Halil - Otrar, Mustafa. “Özgecilik (Altruism) Ölçeği Geliştirme Çalışması”. Değerler Eğitimi Dergisi 11/26 (Aralık 2013), 301-321.
• Vassilis Saroglou . “Religion, Spirituality and Altruism”. APA handbook of psychology. psychology, religion, and spirituality. ed. Kenneth I. Pargament, Julie J. Exline, - Daniel J. W. Jones. 1: Context, theory, and research, 1/ 439-457. Washington DC: American Psychological Association, 2013.
• Yavuzer, Haluk - İşmen-Gazioğlu, Esra - Yıldız, Armağan - Demir, İlkay - Meşeci, Filiz - Kılıçaslan, Ayşegül. “Öğretmen Özgeciliği Ölçeği: Geliştirme, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 6/3 (2006), 964-972.
• Yozgat, Barış. Pozitif Psikoloji Kapsamında Üniversite Öğrencilerinde Dindarlık Diğerkâmlık İlişkisi (İnönü Üniversitesi Örneği). Amasya: Amasya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Yöntem, Mustafa Kemal - İlhan, Tahsin. “Benlik Kurguları ve Otantikliğin Özgecilik Üzerindeki Yordayıcı Gücün İncelenmesi”. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 8/8 (Ocak 2013), 2291-2302.