Hint-Pakistan Alt Kıtasında Yenilikçi Bir Yaklaşım Örneği: Câvid Ahmed Gâmidî

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 332 - 350, 15.03.2023

Abdul Basit Zafar

https://doi.org/10.51702/esoguifd.1208299

Öz

Pakistan’ın çağdaş teolojik arenasında seçkin bir figür olarak bilinen Câvid Ahmet Gâmidî, Hindistan’ın alt kıtasındaki fikrî çeşitliliği ve dinî dinamizmin ortaya çıkardığı Farâhî geleneğinin bir parçasıdır. Çalışmamızda, Farâhi geleneğin temel özelliklerine yer verilecek ve Gâmidî’nin ekolünün temsilcisi olması bağlamında şekillenen kelâmi yöntemine odaklanılacaktır. Bu bağlamda özellikle vahiy ve sünnet anlayışına yoğunlaşılacaktır. Zira onun kelâmî yönteminde öncelikle ilâhî mesajın yani vahyin yer aldığı görülür. Ayrıca Hz. Peygamber’den fiilen öğrenilen sünnete de yöntemi içerisinde yer verilmiştir. Gâmidî’ye göre bu kaynakların ikisi arasında nesh’ten bahsedilecekse, ancak Kur’ân’ın rivayet ve hadisleri nesh ettiğinden bahsedilebilir. Gâmidî, vahyin (İslâm) tek amacının bireyi daha iyi bir insan yapmak olduğunu ifade eder. Böyle bir süreç Tanrı’ya olan inançla başlar ve sonunda kişiyi ahlâkî nitelikleri haiz bir bireye dönüştürür. Bu çalışma; Gâmidî’nin hayatını, teolojisini tanıtmayı ve yeni zihnî araştırmalar yapmak açısından, egemen sosyal ve dinî meselelere yeni bakış açıları sunmayı amaçlamaktadır. Farâhî geleneğine dair Türkçe’de birkaç çalışma bulunmakla birlikte Gâmidî hakkında henüz hiçbir çalışmanın yapılmamış olması nedeniyle mevcut makale önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kelâm, Pakistan, Çağdaş Kelâm, Gâmidî, Yenicilik

Reformist Approach in the Indo-Pak Sub-Continent: An Example of Javed Ahmed Ghamidi

Öz

Javed Ahmed Ghamidi (b. 1951) is recognized as a distinguished scholarly figure in the contemporary theological arena of Pakistan. He is part of the third generation of Farahi school of thought, which was established by the genius of Hamiduddin Farahi (1863 –1930) in pre-partition India. The Farahi School, like any other school of its age, investigated the problems of British India with an indication to change the conditions of Indian Muslims. The Farahi discourse was successful not only in a social sense, but also in its scholarly style and produced reknown scholars. Its scholarship is well known for its careful academic work, gentle approach to faith, and earnest devotion to religious education. This paper intends to go through the hallmarks of Ghamidi’s theoretical understanding of Islam and its outcomes in practice. However, We shall briefly introduce Ghamidi and his intellectual lineage, namely Hamiduddin Farahi (1863 –1930) and Amin Ahsan Islahi (1904–1997). Later on, we aim to follow a descriptive approach to ponder Ghamidi’s theology in his Urdu works, including his approach to the primary (Quran) and secondary texts (Hadith). In his extensive work ‘Mizan’, Ghamidi exhibits that the sole purpose of revelation (Islam) is to make an individual a better human being. Such a process begins with the belief in God and eventually transforms the person into a moral living being. This paper proposes introducing Ghamidi’s life, theology and works to a fresh Turkish mind considering he offers novel perspectives on prevailing social and religious issues.

Anahtar Kelimeler

Pakistan, Kalam, Contemporary Theological Approach, Ghamidi, Modernity in Pakistan

Kaynakça

• Ahmad, Anis. “Mawdûdî’s Concept of Shariâh”. The Muslim World 93/1 (2003), 533- 545.
• Asrar Ahmed. Ḫutbât –i Ḫilâfet. Lahor: Anjuman –e Khudam al Quran, 1996.
• Ay, Mahmut, “Sufi Teolojinin Peygamberlik Algısı”. Ankara Üniversitesi Ilahiyat Fakültesi Dergisi 48/1 (2008), 17-47.
• Birışık, Abdulhamit. “Emîn Ahsen Islâhî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 19/191-193. İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi, 1999.
• Birışık, Abdülhamit. “Hint Alt-Kıtasında İslâm Araştırmalarının Dünü Bugünü: Kurumlar, İlmî Faaliyetler, Şahıslar, Eserler”. Dîvân İlmî Araştırmalar 17 (2004/2), 1-62.
• Ferâhî, Hamiduddin. Ḥicac’ül-Ḳur’ān. Yeni Delhi: Al-Balagh Publications, 2008.
• Gökkır, Necmetin. ‘“Çağdaş Tefsir” Tipolojilerinde “Okuyucu Bağlamı”’. ed. Bayram Ali Çetinkaya. 2/613–622. İstanbul: Sultanbeyli Belediyesi Yayını, 2012.
• http://www.al-mawrid.org/index.php/blog/view/javed-ahmad-Ghamidi-interview-qomi-digest-one (Erişim Tarihi: 14.01.2022).
• Javed Ahmed Ghamidi. “Our Message to Humanity”. http://www.al-mawrid.org/index.php/team: (Erişim Tarihi: 14.01.2022).
• http://www.cii.gov.pk/aboutcii/Introduction.aspx (Erişim Tarihi: 14.01.2022)
• Iftikhar, Asif. Jihad and the Establishment of Islamic Global Order: A Comparative Study of the Worldviews and Interpretative Approaches of Abu al-A‘la Mawdudi and Javed Ahmad Gamidî. Montreal: McGill University, Institute of Islamic Studies, Yüksek Lisan Tezi, 2004. https://www.worldcat.org/title/jihad-and-the-establishment-of-islamic-global-order-a-comparative-study-of-the-worldviews-and-interpretative-approaches-of-abu-al-a-la-mawdudi-and-javed-ahmad-ghamidi/oclc/61742999
• Islâhî, Sharfuddin. Zikr-i Ferâhî. Lahor: Dâr’ül Tezkîr, 2002.
• Javed Ahmed, Ghamidi. Islam: A Comprehensive Introduction. Lahor: al-Mawrid, 2009.
• Javid Ahmed, Ghamidi. Burhān. Lahor: Şirkat Publishers, 2009.
• Javid Ahmed, Ghamidi. Maḳāmât. Lahor: al-Mawrid, 3. Baskı, 2014.
• Javid Ahmed, Ghamidi. Mîzân. Lahor: al-Mawrid, 3. Baskı, 2008.
• Khan, Alam. ‘Re-Appraisal of Ghamidi’s Concept of Sunnah and Hadith’. Al-Azwa, Sheikh Zayed Islamic Centre 35/54 (2020), 1–14.
• Khan, Alam. ‘The Impact of Orientalists on Ghamidi’d Theories’. Gümüşhane Üni. İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/17 (2020), 20–28.
• Koçyiğit, Hikmet. ‘Modern Tefsir Harketinin Niteliği’. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/1 (2013), 233–260.
• Özcan, Azmi. "Dârülulûm". Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 8/553–555. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
• Syed, Muhammad Masharib. Pakıstan’daki Diyobendî ve Barelvî Ekolleri Arasındaki Hadise Dayalı Tartışmalar. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2016.