ÖĞRETMENLERİN POZİTİF PSİKOLOJİK SERMAYELERİNE İLİŞKİN ALGILARININ İNCELENMESİ

Yıl 2017, , 867 - 889, 19.07.2017

Rasim Tösten , Habib Özgan

https://doi.org/10.17755/esosder.306900

Cited By: 19

Öz

Pozitif psikolojik
sermaye, temellerini pozitif psikoloji ve pozitif örgütsel davranış
yaklaşımlarından alan, çalışan verimliliğinin artışına olumlu yönde etki edecek
bir dizi nitelik olarak tanımlanan sermaye türüdür. Pozitif psikolojik
sermayenin bileşenleri özgüven, iyimserlik, umut, psikolojik dayanıklılık,
güven ve dışadönüklüktür. Pozitif psikolojik sermayenin çalışan verimliliğine
ve örgütsel davranışlara etkisi büyüktür. Dolayısıyla öğretmenlerin pozitif
psikolojik sermaye algılarının ortaya konması önemli görülmektedir. Yapılan bu
araştırmanın temel amacı öğretmenlerin pozitif psikolojik sermayelerine yönelik
algılarını incelemektir. Araştırma nicel yöntemle desenlenmiş betimsel tarama
modelindedir. Araştırmada öğretmen algılarını belirlemek amacıyla Tösten ve
Özgan (2014) tarafından geliştirilen ölçek kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini
Türkiye geneli, yedi coğrafi bölgeden en az ikişer il; gelişmişlik düzeyine
göre alt, orta ve üst sınırdan oluşan beşer il gözetilerek toplam 15 ilde 1750
öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin pozitif psikolojik
sermayelerine yönelik algılarının yüksek olduğu; medeni durumun, kıdemin,
yaşın, maaş memnuniyetinin, mezun olunan fakülte türünün, okul büyüklüğünün
psikolojik sermayeyi etkilediği görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Sermaye, Pozitif Psikoloji

Kaynakça

• Abbas, M. ve Raja, U. (2010). Impact of Psychological Capital on Innovative Performance and Job Stress. Ref No: 449. Akçay, V. H. (2012). Pozitif psikolojik sermayenin iş tatmini ile ilişkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 123-140. Akçay, V.H. (2011). Pozitif Psikolojik Sermayenin Kişisel Değerler Bakımından İş Tatminine Etkisi ve Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul Akman, Y, Korkut, F. (1993). Umut Ölçeği Üzerine Bir Çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Yıl: 1993, Sayı: 9 Sayfa: 193 ~202. Arslantaş, H. İ.,ve Özkan, M. (2012). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Görüşlerine Göre Okul Müdürlerinin Çatışma Yönetimi Yaklaşımlarının İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20, 2, 555-570 Atay, K. (1996). İlköğretim Müfettişlerinin Yeterlikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 2(1), 25-38. Balcı, A. (2007). Etkili Okul ve Okul Geliştirme: Kuram Uygulama ve Araştırma. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Balcı, A. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma, Yöntem, Teknik ve İlkeler. Genişletilmiş 8. Baskı. Ankara: Pegem Akademi. Bandura, A. (1993). Perceived Self-Efficacy in Cognitive Development and Functioning. Educational Psychologist, 28 (2), 117-148. Bandura, A. (1994). Self-efficacy. Vilanayur S. Ramachandran (Ed.), Encyclopedia of human behavior içinde (sayı 4, ss. 71-81). New York: Academic Press. Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The Exercises of Control. Newyork: Freeman Barutçu, E., Serinkan, C. (2008). ‘Günümüzün Önemli Sorunlarından Biri Olarak Tükenmişlik Sendromu ve Denizli’de Yapılan Bir Araştırma. Ege Ekonomik Bakış, 8 (2). Berberoğlu, N. (2013). Psikolojik Sermayenin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerine Etkisi: Bir Alan Araştırması.Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı Börü, D. (2001). “Örgütlerde Güven Ortamının Yaratılmasında İlk Adım. Güvenilir İnsanlar Kim?”, 9.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler, http://www.isletme.istanbul.edu.tr/duyurular/kongrebook/15/kongre.html Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 7. Baskı Ankara: Pegem Akademi Caprara, G. V. ve Cervone, D. (2003). A Conception of Personality for a Psychology of Human Strengths: Personality as an Agentic. Self Regulating System. in : L. G. Carver, C. S. ve Scheier, M. F. (2002). Optimism. Handbook of Positive Psychology (ss. 231-243). Oxford: Oxford University Press. Çelikten, M., Şanal, M., ve Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik Mesleği ve Özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 207-237. Çetin, F., Basım, H.N. (2012). Örgütsel Psikolojik Sermaye: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması. Amme İdaresi Dergisi, Cilt 45, Sayı 1, Mart 2012, s.121-137. Çetin, F., Varoğlu, A.K. (2009). Özellikler bağlamında girişimcinin beş faktör kişilik örüntüsü. Savunma Bilimleri Dergisi, 8(2), 51-66. Çınar, E. (2011). Pozitif Psikolojik Sermaye’nin Örgütsel Bağlılıkla İlişkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. Çıngı, H. (1990). Örnekleme Kuramı. Ankara. H.Ü. Fen Fakültesi Yayınları Doğan, S. (2011). Okul Tahripçiliği. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2011(7). Donaldson, M. L.,ve Johnson, S. M. (2010). The Price of Misassignment The Role of Teaching Assignments in Teach For America Teachers’ Exit From Low-Income Schools and the Teaching Profession. Educational Evaluation and Policy Analysis, 32(2), 299-323. Ekinci, A. (2010). Aday Öğretmenlerin İş Başında Yetiştirilmesinde Okul Müdürlerinin Rolü. Dicle University Journal of Ziya Gokalp Education Faculty, 15. Ergül, H. F., Saygın, S., Tösten, R. (2013). Sınıf Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Elektronik Dicle Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü Dergisi , 5,10. Erkuş, A., Fındıklı, M. A. (2013). Psikolojik Sermayenin İş Tatmini, İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisine Yönelik Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi. Cilt/Vol:42, Sayı/No:2, 2013, 302-318. Eryılmaz, A. (2014). Herkes için Mutluluğun Başucu Kitabı Teoriden Uygulamaya Pozitif Psikoloji.Ankara: Pegem Akademi Freeman, D. H. ve Carson, M. (2006). Developing Workplace Resilience: The Role of the Peer Referral Agent Diffuser. Journal of Workplace Behavioral Health, 22 (1), 113-121. Feldman, D. B. ve Snyder, C. R. (2005). Hope and The Meaningful Life: Theorical and Empirical Associations Between Goal-Directed Thinking and Life Meaning. Journal of Social and Clinical Psychology, 24 (3), 401-421. Goldsmith, A. H., Darity, W., Veum, J. R.. (1998). Race, Cognitive Skills, Psychological Capital and Wages. Review of Black Political Economy, 26(2), 13-22. Guest, D. E. (2002). Perspectives on the Study of Work-life Balance. Social Science Information 41(2): 255-279. Han, Y., Brooks, I., Kakabadse, N. K., Peng, Z., ve Zhu, Y. (2012). A Grounded İnvestigation of Chinese Employees' Psychological Capital. Journal of Managerial Psychology, 27(7), 669-695. Jackson, D., Firtko, A. ve Edenborough, M. (2007). Personal Resilience as a Strategy for Surviving and Thriving in the Face of Workplace Adversity: A Literature Review. Journal of Advanced Nursing, 60 (1), 1-9. Karatepe, O. M. (2008), Work-family conflict and facilitation: implications for hospitality researchers. Handbook of Hospitality Human Resources Management, Oxford, Butterworth-Heinemann: 237-264 Karatepe, O. M. (2008). Work-family conflict and facilitation: implications for hospitality researchers. Handbook of Hospitality Human Resources Management. Oxford, Butterworth-Heinemann: 237-264. Karip, E. (2000) Çatışma Yönetimi. Pegem Yayıncılık, 2. baskı, Ankara. Karslı, M. D.(2004). Yönetsel Etkililik. 2. Baskı. Ankara: Pegem A Yayıncılık Kaya, Ş. D. (2012). Psikolojik sermaye ve mesleki bağlılık ilişkisine kariyer planlamasının etkilerinin belirlenmesine yönelik bir model önerisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme ABD. Keleş, H. N. (2011). Pozitif Psikolojik Sermaye: Tanımı, Bileşenleri ve Örgüt Yönetimine Etkileri. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi. Cilt 3, Sayı 2, 2011 ISSN: 1309 -8039. Kershaw, J. A.,ve McKean, R. N. (1962). Teacher shortages and salary schedules. NewYork: McGraw Hill Keser, S. (2013). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Otantik Liderlik Ve Psikolojik Sermaye Özelliklerinin Karşılaştırılması.Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Yönetimi Teftiş Planlama Ekonomisi Anabilim Dalı Korkmaz, İ., Akbaşlı, S., ve Saban, A. (2004). Göreve yeni başlayan sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları güçlükler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 10(2), 266-277. Li, L.,ve He, X. The Researches on Positive Psychological Capital and Coping Style of Female University Graduates in the Course of Seeking Jobs. Luthans, F. (2002a). The Need for and Meaning of Positive Organizational Behavior. Journal of Organizational Behavior, 23 (6), 695–706. Luthans, F. (2002b). Positive Organizational Behavior: Developing and Managing Psychological Strengths. Academy of Management Executive, 16 (1), 57–72. Luthans, F., Avolio, B. J., Walumbwa, F. O.ve Li, W. (2005). The psychological capital of Chinese workers: Exploring the relationship with performance. Management and Organization Review, 1(2), 249-271. Luthans, F., ve Youssef, C. M. (2004). Human, social, and now positive psychological capital management: Investing in people for competitive advantage. Organizational Dynamics, 33, 143-160. Luthans F, Youssef CM, Avolio BJ. (2007). Psychological capital. New York: Oxford University Press. Masten, Ann ve M.J. Reed. (2002). Resilience in Development. Rick Synder ve Shane Lopez, (Ed). Handbook of Positive Psychology. Oxford: Oxford University Press, ss.72-82. Matzler, K. and Renzl B. (2007), Assessing asymmetric effects in the formation of employee satisfaction. Tourism Management 28(4): 1093-1103. Memduhoğlu, H. B.ve Kuşci, E. (2012). Yönetici ve öğretmenlerin algılarına göre ilköğretim okullarında örgütsel öğrenme. İlköğretim Online, 11(3). Murnane, R. J.ve Olsen, R. J. (1989). The Effect Of Salaries and Opportunity Costs On Duration in Teaching: Evidence from Michigan. The Review of Economics and Statistics, 347-352. Netemeyer, R. G., Boles, J.S., McMurrian, R. (1996), Development and Validation of Work-Family Conflict and Family-Work Conflict Scales. Journal of Applied Psychology 81(4): 400-410. Ortak, Ş. (2003). İlkokul Öğretmenlerinin Maaş Sorunu ve İlk Öğretmen Grevi (1920)/The Salary Problems of The Prımary School Teachers And The Fırst Teachers' strıke In Turkey (1920). Atatürk Dergisi/Journal of Atatürk, 3(4). Özden, Y. (1996). Okullarda Katılmalı Yönetim. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 2(3), 427-438. Özer, R. (1998). Rehber Öğretmenlerde Tükenmişlik Düzeyi, Nedenleri ve Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. KTÜ, Trabzon. Özkalp, E. (2009). Örgütsel Davranışta Yeni Bir Boyut: Pozitif (Olumlu) Örgütsel Davranış Yaklaşımı ve Konuları. 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi 21‐23 Mayıs. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İşletme Bölümü, 491-499. Öztürk, Z. Y.ve Summak, M. S. (2014). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Bireysel Yenilikçiliklerinin İncelenmesi. International Journal of Science Culture and Sport, 1 Polatçı, S. (2011). Psikolojik Sermayenin Performans Üzerindeki Etkisinde İş Aile Yayılımı ve Psikolojik İyi Oluşun Rolü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri. Richardson, G. E. (2002). The Metatheory of Resilience and Resiliency. Journal of Clinical Psychology. 58 (3), 307-321. Saruhan, N. (2013). İletişimin kuruma güven aracılığıyla değişime direnç ile olan ilişkisinde psikolojik sermaye ve algılanan kurumsal adaletin şartlı değişken rolü. (Yayımlanmamış doktora tezi)Marmara Üniversitesi, Sosyal bilimler Enstitüsü, işletme ABD Savur, N. (2013). Otantik Liderlik ve Çalışanların Psikolojik Sermayeleri Arasındaki ilişki Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Afyon Karahisar Üniversitesi İşletme Anabilim Dalı. SEGE, Kalkınma Bakanlığı. (2011). İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması. Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü. Ankara Seligman, M. E. P. ve M. Csikszentmihalyi (2000), Positive Psychology: An Introduction. American Psychologist, 55: 5‐14. Seligman, M. (2006). Learned optimism: How to change your mind and your life. New York: Vintage Books Sezgin, F. (2012). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Psikolojik Dayanıklılık Düzeylerinin İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi 20, 2, 489-502 Snyder, C. R. (2000). Handbook of hope. San Diego: Academic Press. Sönmez, V. (1989). Türkiye'de Öğretmenin Ekonomik Durumu. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(4). Stajkovic, A. D. ve F. Luthans (1998). Social Cognitive Theory and Self‐Efficacy: Going Beyond Traditional Motivational and Behavioral Approach. Organizational Dynamics, Spring 66 Süngü, H. (2012). Bazı OECD Ülkelerindeki Öğretmen Maaşlarının Karşılaştırmalı Bir Analizi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 1(2). Şahin, S. (2010). Okul Kültürünün Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. İlköğretim Online, 9(2). Tekışık, H. H. (1987). Türkiye'de Öğretmenlik Mesleği ve Sorunları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2). Töremen F., (2002). Okullarda Sosyal Sermaye: Kavramsal Bir Çözümleme, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, yıl 8 sayı 32, 556-573, Güz (2002). Tösten, R. Özgan, H. (2014). Psikolojik Sermaye Ölçeği: Geçerlik Güvenirlik Çalışması. Erzurum Kültür Eğitim Vakfı Dergisi (EKEV), 59 Tösten, R., Elçiçek, Z., Kansu, V. (2014). Öğretmenlerin Pozitif Psikolojik Sermaye Yeterlikleri İle Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. 9. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, 8-10 Mayıs Uzun, S., Paliç, G. & Akdeniz, A. R. (2014). Fen Ve Teknoloji Öğretmenlerinin Profesyonel Öğretmenliğe İlişkin Algıları. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (35), 127-143. Yıldız, N. (2008). Neoliberal Küreselleşme ve Eğitim D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 11, 13-32