AŞAĞI SALAT HÖYÜĞÜ ZOOARKEOLOJİ ÇALIŞMALARI

Yıl 2016, Cilt: 15 Sayı: 58, 0 - 0, 18.07.2016

Okşan Başoğlu , Cesur Pehlevan

https://doi.org/10.17755/esosder.258831

Öz

Diyarbakır İli, Bismil İlçesi, Yukarı Salat Beldesi’nin 3 km güneyinde yer alan Aşağı Salat Höyüğü, Dicle Nehri’nin ve Salat Çayı’nın kesiştiği noktanın 2 km doğusuna konumlanmıştır. Aşağı Salat Höyüğü Kazıları, Diyarbakır Müze Müdürlüğü Başkanlığı ve Gazi Üniversitesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Süleyman Yücel Şenyurt bilimsel başkanlığı ile 2000-2002 yılları arasında üç dönem ve 2009-2010 yılları arasında iki dönem olarak gerçekleştirilmiştir. Yapılan kazı çalışmaları sonucu Kalkolitik, Erken Tunç Çağı I, MÖ I. binyıl (Yeni Asur Dönemi) ve Ortaçağ’a ait 9 kültür katı tespit edilmiştir (Şenyurt 2002, 445). Hayvan kemikleri Eski Tunç Çağı, Yeni Asur Dönemi ve Orta Çağ tabakalarına ait mezarlardan ele geçmiştir. Faunayı oluşturan hayvan kemikleri üzerinde aile ve cins/tür sınıflandırılması yapılmıştır. Kemikler üzerinde yapılan incelemeler tanımlanabilen cins\türlerin memeli sınıfına ait olduğunu göstermektedir. Faunanın tamamına yakın bölümü evcil memelilerden oluşmakta, çoğunluk sığırlardan meydana gelmektedir. Hayvan kemiklerinin yoğunlukla kült yerlerinden ve mezar alanlarından ele geçmesi, burada sunu-adak ritüelleri ve cenaze-ölü kültü ile ilgili ritüellerinin gerçekleştirildiğini düşündürmektedir.

Anahtar Kelimeler: Erken Tunç; Asur; Roma Dönemi; Zooarkeoloji; Fauna;Tarım ve Hayvancılık.

Kaynakça

• Atıcı, L. (1998). Zooarkeoloji: Amacı, Yöntemleri ve Arkeolojideki Önemi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt 38, Sayı 1.2, 230-246.
• Davıs, S.J.M. (1995). The Archaeology of Animals. Yale University Press, New Haven and London.
• Doğan, U. (2002). Aşağı Salat Höyüğü’nün Jeoarkeolojisi. 18. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, Cilt I: 131-141.
• Duymuş Florioti, H. H. (2014). Eski Kültürlerde Köpeğin Algılanışı:Eski Mezopotamya Örneği. Ankara Üniversitesi Tarih Araştırmaları Dergisi, C.33, S.55 (Mart), 45-70.
• Çakırlar, C. (2008). Aççana Höyüğü’nde Arkeozooloji Çalışmaları: 2007 Yılı Raporu. 24. Arkeometri Sonuçları Toplantısı,253-267. Ankara.
• Erten, E. (2015). Olba Kült Alanlarından Cam Buluntular. Selevcia ad Calycadnvm, Sayı V, 61-77.
• Falconer S. E. (1995). Rural responses to early urbanism: Bronze Age household and village economy at Tell el-Hayyat, Jordan. Journal of Field Archaeology, 22/4: 399-419.
• Hesse, B. and Wapnısh, P. (1985). Animal Bone Archaeology From Objectives to Analysis. Washington.
• Hesse, B. (1986). Animal use at Tel Migne-Ekron in the Bronze Age and Iron Age. Bulletin of the American Schools of Oriental Research, 264: 17-27.
• Hıllson, S. (1992) Mammal Bones and Teeth: An Introductry Guide to Methods of Identification. Institute of Archaeology, London.
• Hıllson, S. (2005). Teeth. Cambridge University Press, New York.
• Hopkins, L. (2003) Archaeology at the Northeast Anatolian Frontier. VI. An Ethnoarchaeological Study of Sos Höyük and Yiğittaşı Village, Louvain.
• Mınıtı. C. and Peyronel L. (2005). Symbolic or Functional Astragali from Tell Mardikh-Elba (Syria), Archaeofauna, 14,7-26.
• O’connor, T. (2004): The Archaeology of Animal Bones. Sutton Publishing. Great Britain.
• Omar, L. VE erkman, A. C. (2012). Anadolu ve Yukarı Mezopotamya Tunç Çağı Yerleşkelerinin Faunal Analizi. Güleç, E., Özer, İ., Koca Özer, B., Sağır, M. (Ed.) Biyolojik Antropoloji, A. Ü. DTCF Yayınları, Ankara.
• Payne, S. (1969). Metrical Distinction Between Sheep and Goat Metacarpals, In; Ucko P. And Dimbleby G. (eds) The Domestication and Exploitation of Plants and Animals, 295-305. London, Duckworth.
• Payne, P. (1985). Morphological Distinctions Between the Mandibular Cheek Teeth of Young Sheep, Ovis and Goats, Capra, Journal of Archaeological Science, 12, 139-147.
• Reıtz, J. E. (2010) Zooarchaeology, Second Edition, Cambridge University Press, New York.
• Satar, Z., Baykara, İ., Güleç, E., Açıkkol, A. (2006). Altıntepe/Tuşpa Nekropolü Faunasının Arkeozoolojik Analizi, 21. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 51-63, Ankara.
• Schadler, U., 1996. “Spielen mit Astragalen”, Archaologischer Anzeiger ,1, 61–73.
• Silibolatlaz BAykara., D VE Satar., Z. (2010). Anadolu Zooarkeolji Çalışmaları. Güleç, E., Özer, İ., Koca Özer, B., Sağır, M. (Ed.) Biyolojik Antropoloji, A. Ü. DTCF Yayınları, Ankara.
• Schmid, E. (1972). Atlas of Animal Bones for Prehistorians, Archaeologist and Quaternary Geologists. Elsevier Publishing Company. Amsterdam.
• Şenyurt, S.Y. (2002). Ilısu Barajı-Aşağı Salat 2000 Yılı Kazısı, 23. Kazı Sonuçları Toplantısı, Cilt II, 445- 453.
• Uerpmann H. P. (1978). The KNOCOD System for Processing Data on Animal Bones from Archaeological Sites. In: R. Meadow and M. Zeder (Eds.), Approaches to faunal analysis in the Middle East. No.2. Cambridge: Peabody Museum of Archaeology and Ethnology, 149-167.
• Uerpmann H. P. (1987). The Ancient Distribution of Ungulate Mammals in the Middle East - Fauna and Archaeological Sites in Southwest Asia and Northeast Africa. Beihefte zum Tübinger Atlas des Vorderen Orients, Reihe A (Naturwissenschaften) Band 27, 173.
• Uhri, A. (2006). Batı Anadolu Erken Tunç Çağı Ölü Gömme Gelenekleri (Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Anabilim Dalı Yayınlanmamış Doktora Tezi). İzmir.
• Vermeule E. (1984). Aspects of Death in Early Greek Art and Poetry. University, of California Press, Berkeley, Los Angeles, London, 1984.
• Upermann, H. P. (19969. Zur Ökologie des Epipalӓolithikums im Vorderen Orient. In: D. Schyle & H.-P. Uerpmann: Das Epipalӓolithikum des Vorderen Orients.Beihefte zum Tübinger Atlas des Vorderen Orients. Reihe B Nr. 852.Wiesbaden 1996.
• Wapnısh P.& Hesse B. (1998). Urbanization and the organization of animal production at Tell Jemmeh in the Middle Bronze Age Levant. Journal of Near Eastern Studies 472:81-94.
• Wapnish, P. (1987). Faunal Remains. In: McCann, A. M., The Roman Port and Fishery of Cosa. Princeton University Press, 315-317.
• Wapnish, P., Hesse, B. & Ogilvy, A. (1977). The 1974 Collection of Faunal Remains from Tel Dan. Bulletin of the American Schools of Oriental Research, 227, 35-63.
• İnternet Kaynakları
• http://www.tayproject.org/2016.