ALABAMA EBEVEYN DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİ‘NİN TÜRKÇE’YE UYARLANMASI: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2018, Cilt: 17 Sayı: 66, 728 - 743, 15.04.2018

Ali Çekiç , Fulya Türk , Ahmet Buğa , Zeynep Hamamcı

https://doi.org/10.17755/esosder.355515

Cited By: 13

Öz

Bu araştırmanın amacı Frick (1991) tarafından geliştirilen
Alabama Ebeveyn Davranışları Ölçeği’nin (AEDÖ) Türkçe’ye uyarlanmasıdır. Bu
amaç doğrultusunda doğrulayıcı faktör analizi (DFA), geçerlik ve güvenirlik
analizleri yapılmıştır. DFA sonucu elde edilen uyum indeksleri RMSEA=.04,
NFI=.79, CFI=.90 ve GFI=.85 olarak bulunmuştur. Psikolojik belirtileri olan ve
yardım almak için başvurmuş çocukların anne ve babaları ile yardım almayan anne
ve babalar arasında tüm alt boyutlarında anlamlı farklılık göstermektedir (p< .05). Elde edilen değerler,
ölçeğin Türk kültüründe kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı
olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Ebeveyn davranışları, geçerlik, güvenirlik

Kaynakça

• Badahdah, A., & Le, K. T. (2016). Parenting Young Arab Children: Psychometric Properties of an Adapted Arabic Brief Version of the Alabama Parenting Questionnaire. Child Psychiatry & Human Development, 47(3), 486-493.
• Barnow, S.,Lucht, M., ve Freyberger, H. J. (2005). Correlates of aggressive and delinquent conduct problems in adolescence. Aggressive Behavior, 31, 24-39. doi:10.1002/ab.20033
• Batum-Panayırcı, P. (2012). Obsesif kompulsif belirtilerin yordanmasında algılanan ebeveynlik biçimleri, üstbilişsel inançlar, obsesif inançlar ve düşünce kontrol yöntemlerinin rolü: Üstbilişsel model çerçevesinde bir inceleme. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara-Türkiye. Bilir, Ş., Arı, M., Dönmez, N. B., Atik, B., ve San, P. (1991). Türkiye'nin 16 ilinde 4-12 yaşlar arasındaki 50.473 çocuğa fiziksel ceza verme sıklığı ve buna ilişkin problem durumlarının incelenmesi. Aile ve Toplum, 1(1), 57-70.
• Bircan, S., ve Erden, G. (2011) Madde bağımlılığı: Aile ile ilgili olası risk faktörleri, algılanan ebeveyn kabul-reddi ve çocuk yetiştirme stilleri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 18(13), 211-222.
• Bogenschneider, K.,Wu, M. Y., Raffaelli, M., ve Tsay, J. C. (1998). Parentin fluences on adolescent peer orientation and substance use: The interface of parenting practices and values. Child Development, 69, 1672-1688. doi:10.2307/1132139
• Bulut, I. (1990). Aile Değerlendirme Ölçeği El Kitabı, Ankara: Özgüzeliş Matbaası .
• Büyüköztürk, Ş. (2009) Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Can, A. (2016). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi
• Calzada, E.,Barajas-Gonzalez, R. G., Huang, K. Y., ve Brotman, L. (2015). Early childhood internalizing problems in Mexican and Dominican origin children: The role of cultural socialization and parenting practices. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 1-12. doi:10.1080/15374416.2015.1041593
• Carlo, G., McGinley, M., Hayes, R., Batenhorst, C., ve Wilkinson, J. (2007). Parenting stylesor practices? Parenting, sympathy, and prosocial behavior sam ong adolescents. The Journal of Genetic Psychology, 168, 147-176. doi:10.3200/GNTP.168.2.147-176
• Chassin, L.,Presson, C. C., Rose, J., Sherman, S. J., Davis, M. J., ve Gonzalez, J. L. (2005). Parenting style and smoking-specific parenting practices as predictors of adolescentsmoking on set. Journal of Pediatric Psychology, 30, 333-344. doi: 10.1093/jpepsy/jsi028
• Clerkin, S. M.,Halperin, J. M., Marks, D. J., &Policaro, K. L. (2007). Psychometric properties of the Alabama Parenting Questionnaire–Preschool Revision. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 36, 19-28. doi:10.1080/15374410709336565
• Cohen, L., Manion, L. ve Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th Edition). New York: Routledge.
• Colder, C. R.,Lochman, J. E., ve Wells, K. C. (1997). The moderating effects of children's fear and activity level on relations between parenting practices and childhood symptomatology. Journal of Abnormal Child Psychology, 25(3), 251-263.
• Cole, D. A. (1987). Utility of confirmatory factor analysis in test validation research. Journal of Consulting and Clinical Psychology, Vol. 55(4), 584-594. Coln, K. L., Jordan, S. S., ve Mercer, S. H. (2013). A unified model exploring parenting practices as mediators of marital conflict and children’s adjustment. Child Psychiatry & Human Development, 44, 419-429. doi:10.1007/s10578-012-0336-8
• Cova, F., Bustos, C., Rincón, P., Streiner, D. L., Grandón, P., Saldivia, S., ... & Contreras, G. (2017). Psychometrıc Propertıes Of The Alabama Parentıng Questıonnaıre Adapted To Famılıes Of Chılean Preschoolers. Infant Mental Health Journal, 38(2), 249-257.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları (1. baskı). Ankara: PegemA Akademi Yayınevi
• Dadds, M. R.,Maujean, A., ve Fraser, J. A. (2003). Parenting and conduct problems in children: Australian data and psychometric properties of the Alabama Parenting Questionnaire. Australian Psychologist, 38,238-241. doi:10.1080/00050060310001707267
• Diken, Ö., Topbaş, S., ve Diken, İ. H. (2009). Ebeveyn davranışını değerlendirme ölçeği (EDDÖ) ile çocuk davranışını değerlendirme ölçeği (ÇDDÖ)’nin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 10(02), 41-60.
• Donovick, M.,&Rodríguez, M. M. D. (2008). Parenting practices among first generation Spanish-speaking Latino families: A Spanish version of the Alabama Parenting Questionnaire. GraduateStudentJournal of Psychology, 10, 52-63.
• Ellis, B., ve Nigg, J. (2009). Parenting practices and attention-deficit/hyperactivity disorder:New findings suggest partial specificity of effects. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 48, 146-154. doi:10.1097/CHI.0b013e31819176d0
• Escribano, S., Aniorte, J., & Orgilés, M. (2013). Factor structure and psychometric properties of the Spanish version of the Alabama Parenting Questionnaire (APQ) for children. Psicothema, 25(3).324-329.
• Essau, C. A., Sasagawa, S. & Frick, P. J. (2006). Psychometric Properties of the Alabama Parenting Questionnaire. Journal of Child and Family Studies, Vol. 15, No. 5, October 2006 ( C _ 2006), pp. 597–616 DOI: 10.1007/s10826-006-9036-y
• Erkorkmaz, Ü.,Etikan, İ., Demir, O., Özdamar, K. & Sanisoğlu, S. Y. (2013). Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri. Türkiye Klinikleri 33(1), 210-230. Essau, C. A., Sasagawa, S. and Frick, P. (2006). Psychometric properties of theAlabama parenting questionnaire. Journal of Child and Family Studies 15, 595-614. doi:10.1007/s10826-006-9036-y
• Frick, P. J. (1991). The Alabama parenting questionnaire. Unpublished rating scale, University of Alabama.
• Frick, P. J.,Christian, R. E., &Wootton, J. M. (1999). Age trends in the association betweenparenting practices and conduct problems. BehaviorModification, 23(1), 106-128.
• Gryczkowski, M. R., Jordan, S. S., &Mercer, S. H. (2010). Differential relations between mothers’ and fathers’ parenting practices and child externalizing behavior. Journal of Child and Family Studies, 19, 539-546. doi:10.1007/s10826-009-9326-2
• Hartos, J.,Eitel, P., ve Simons-Morton, B. (2002). Parenting practices and adolescent risky driving: A three-month prospective study. Health Education & Behavior, 29(2), 194-206.
• Hawes, D. J.,&Dadds, M. R. (2006). Assessing parenting practices through parent-report and direct observation during parent-training. Journal of Child and Family Studies, 15, 554-567. doi:10.1007/s10826-006-9029-x
• Hawes, D. J.,Dadds, M. R., Frost, A. D., ve Russell, A. (2013). Parentingpracticesandprospectivelevels of hyperactivity/inattention across early-and middle- childhood. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 35, 273-282. doi:10.1007/s10862-013-9341-x
• Hinshaw, S. P. (2002). Preadolescent girls with attention-deficit/hyperactivity disorder: I. Background characteristics, comorbidity, cognitive and social functioning, andparenting practices. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 70, 1086-1098. doi:10.1037//0022-006X.70.5.1086
• Ippolito-Morrill, M.,Hines, D. A., Mahmood, S., &Cordova, J. V. (2010). Pathways betweenmarriage and parenting for wives and husbands: The role of coparenting. Family Process, 49, 59-73. doi:10.1111/j.1545-5300.2010.01308.x
• Jöreskog, K., Sörbom, D. (2006). Lisrel 8: Structural equation modeling with the Simplis command language. Lincolnwood: Scıentific Software International. Karabulut-Demir, E., ve Şendil, G. (2008). Ebeveyn tutum ölçeği (ETÖ). Türk Psikoloji Yazıları, 11(21), 15-25.
• Kim, D. H., Kim, Y. S., Koh, Y. J., ve Leventhal, B. L. (2013). Relationship between behaviour problems and perceived parenting practices in Korean youth. Child: Care, Health And Development, 39, 194-201. doi:10.1111/j.1365-2214.2011.01343.x
• Lahey, B. B.,Goodman, S. H., Waldman, I. D., Bird, H., Canino, G., Jensen, P., ... veApplegate, B. (1999). Relation of age of onset to the type and severity of child and adolescent conduct problems. Journal of Abnormal Child Psychology, 27(4), 247-260.
• Marsh, H. W., Balla, J. R., & McDonald, R. P. (1988). Goodness-of-fit indexes in confirmatory factor analysis: The effect of sample size. Psychological Bulletin, 103(3), 391-410. Matthews, T.,Danese, A., Wertz, J., Ambler, A., Kelly, M., Diver, A., ... veArseneault, L. (2015). Social isolation and mental health at primary and secondary school entry: A longitudinal cohort study. Journal of theAmerican Academy of Child & AdolescentPsychiatry, 54, 225-232. doi:10.1016/j.jaac.2014.12.008
• Molinuevo, B.,Pardo, Y., ve Torrubia, R. (2011). Psychometric analysis of the Catalan version of the Alabama Parenting Questionnaire (APQ) in a community sample. The Spanish Journal of Psychology, 14, 944-955. doi:10.5209/rev_SJOP.2011.v14.n2.40
• Öngel-Atar, A., Yalçın, Ö., Uygun, E., Çiftçi-Demirci, A., ve Erdoğan, A. (2016). Maddekullanım bozukluğu olan ergenlerde aile işlevlerinin, çift uyumunun ve anne baba tutumunun değerlendirilmesi. Arch Neuropsychiatr, 53, 38-44. doi:10.5152/npa.2015.8750
• Pardini, D. A., Fite, P. J., ve Burke, J. D. (2008). Bidirectional associations between parenting practices and conduct problems in boys from childhood to adolescence: The moderating effect of age and African-American ethnicity. Journal of abnormal Child Psychology, 36, 647-662. doi:10.1007/s10802-007-9162-z
• Savi, F. (2008). 12-15 yaş arası ilköğretim öğrencilerinin davranış sorunları ile aile işlevleri ve anne-baba kişilik özellikleri arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir-Türkiye.
• Schermelleh-Engel, K. ve Moosbrugger, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Shelton, K. K.,Frick, P. J., ve Wootton, J. (1996). Assessment of parenting practices in families of elementary school-age children. Journal of Clinical Child Psychology, 25, 317-329. doi:10.1207/s15374424jccp2503_8
• Soygüt,G., Çakır, Z. ve Karaosmanoğlu, A. (2008). Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Young Ebeveynlik Ölçeği’ninpsikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme. Türk Psikoloji Yazıları, 11(22), 17-30.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
• Sümer, N., ve Güngör, D. (1999). Çocuk yetiştirme stillerinin bağlanma stilleri, benlik değerlendirmeleri ve yakın ilişkiler üzerindeki etkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 14(44), 35-58.
• Şeker, H & Gençdoğan, B. (2014). Psikolojide ve Eğitimde Ölçme Aracı Geliştirme. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş (Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları). Ankara: Ekinoks Basım Yayın ve Dağıtım.
• Şirvanlı-Özen, D. (2006). Ergenlerde akran zorbalığına maruz kalmanın yas, çocuk yetiştirme stilleri ve benlik imgesi ile ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 21(58), 77-94.
• Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Tunç. A., ve Tezer, E. (2006). Çocuk yetiştirme stilleri ve benlik saygısı arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(25), 37-44.
• Ulusoy, M. D., Özcan-Demir, N., ve Görgün-Baran, A. G. (2005). Ebeveynin çocuk yetiştirme biçimi ve ergen problemleri: Ankara ili örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3), 367-386.
• Ural, A. & Kılıç, İ. (2006). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. Ankara:Detay Yayıncılık.
• Vachon, J.,Vitaro, F., Wanner, B., ve Tremblay, R. E. (2004). Adolescent gambling: Relationships with parent gambling and parenting practices. Psychology of AddictiveBehaviors, 18, 398. doi:10.1037/0893-164X.18.4.398
• Yılmaz, A. (2000). Anne-baba Tutum Ölçeği’nin güvenirlik ve geçerlik çalışması. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 7(3), 160-172.
• Zlomke, K. R.,Lamport, D., Bauman, S., Garland, B., ve Talbot, B. (2014). Parenting adolescents: Examining the factor structure of the Alabama parenting questionnaire for adolescents. Journal of Child and Family Studies, 23, 1484-1490. doi:10.1007/s10826-013-9803-5