OKUL YÖNETİCİLERİNİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE GÖRE LİDERLİK DAVRANIŞLARININ FİLMLERDE ELE ALINAN LİDERLİK DAVRANIŞLARI İLE KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ

Yıl 2019, Cilt: 18 Sayı: 69, 69 - 89, 15.01.2019

Fatma Köybaşı , Celal Teyyar Ugurlu

https://doi.org/10.17755/esosder.399653

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin okul
yöneticilerinde gözlemledikleri ve istedikleri liderlik davranışları ile eğitim
liderliğini konu alan filmlerde ele alınan liderlik davranışlarını analiz
etmektir. Araştırma nitel yöntemlerle yürütülen durum çalışması modelindedir.
Amaçlı örnekleme yöntemlerinden olan ölçüt örnekleme ve maksimum çeşitlilik
örneklemesi ile çalışma grubu belirlenmiştir. Bu bağlamda çalışmanın
katılımcıları Sivas ilinde görev yapan, on yılını doldurma ölçütü baz alınarak
farklı branşlarda ve okul türlerinde çalışan 20 öğretmenden oluşmaktadır.
Veriler, ilk aşamada yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilmiştir.
Diğer veri toplama aracı olarak araştırmanın kapsamına uygun olduğu düşünülen
iki film üzerinden filmin konusu, ana teması, olay örgüsü ve karakterin
liderlik davranışlarını gösteren sahne kesitleri (farklılıkları bütünleştiren
durumlar, çatışma ve çözülme sahneleri) toplanmıştır. Öğretmen görüşleri ile
elde edilen veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Filmlerden elde edilen
veriler ise betimsel analizle tema birimi ile çözümlenmiştir.  Öğretmenlerin okulda okul yöneticilerini
gözlemlediği liderlik davranışları ile filmlerde yer alan eğitimsel liderlik
davranışlarının ortak noktada birleştiği alanlara ilişkin ortaya çıkan ana tema
çok yönlü ve değer odaklı ilişkilerdir. Bu bağlamda okul yöneticilerinin
liderliğini konu alan filmlerin tanıtımı ve izlenmesi yönünde seminerlerin
düzenlenmesi önerilebilir.  

Anahtar Kelimeler

Lider, liderlik, liderlik davranışları, filmlere yansıyan eğitimsel liderlik rolleri

Kaynakça

• Avolio, B.J.,. Waldman, D.A & Yammarino, J.(1991). Leading in the 1990s: The four I’s transformational leadership. Journal of European Industrial Training. 15 (4), 9-16.
• Arslantaş, C. C. (2007). Lider-Üye Etkileşiminin Yöneticiye Duyulan Güven Üzerindeki Etkisinin Belirlemeye Yönelik Görgül Bir Çalışma, Tisk Akademi, 1, 161-173.
• Aydın, M. (2010). Eğitim yönetimi. Ankara: Hatiboğlu Yayınevi.
• Bakan, İ., & Doğan, İ. (2013). Liderlik Güncel Konular ve Yaklaşımlar, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Baltaş, A. (2000). Ekip çalışması ve Liderlik. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Baranek, L. K. (1996). "The Effect of Rewards and Motivation on Student Achievement". Masters Theses. Grand Valley State University, Michigan, United States.
• Barnz, D. (2012). Boyun eğmeyeceğim. Almanya.
• Bass, B. M. (1985). Leadership and performance beyond expectations. New York: Free Pres.
• Bass, B. M . (1990). From Transactiona l to Transformational Leadership: Learnin g to Share The Vision. Organizational Dynamics , 19(3), 19-31.
• Bolat, T., Seymen, O., Bolat, O. İ. ve Erdem, B. (2008), Yönetim ve Organizasyon, Ankara: Detay Yayınları.
• Botha, R. J. (2004). Excellence in leadership: demands on the professional school principal. South African journal of education, 24(3), 239-243.
• Buluç, B. (2009). Sınıf öğretmenlerinin algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stilleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 15(1), 5-34.
• Bursalıoğlu, Z. (2012). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem Akademi.
• Boer, H., & Seydel, E. R. (1996). Protection Motivation Theory. In M. Conner, & P. Norman (Eds.), Predicting Health Behaviour: Research and Practice with Social Cognition Models. Eds. Mark Conner, Paul Norman (pp. 95-120). Buckingham: Open University Press.
• Culbertson J.A. (1988). A century’s quest for a knowledge base, in Boyan NJ (ed.) Handbook of Research on Educational Administration, pp. 3-26, New York: Longman.
• Demir, H. (2010). Liderliğin Felsefesi. İstanbul: Çıra Yayınları.
• Dinham, S. (2004). Principal leadership for outstanding educational outcomes. Journal of Educational Administration, 43(4), 338-356.
• Dirks, K.T. ve Ferrin, D.L. (2002). Trust in Leadership: Meta-Analytic Findings and Implications for Research and Practice. Journal of Applied Psychology, 87, 611-628.
• Elo, S., Kyngäs, H. (2008). The Qualitative Content Analysis Process. Journal of Advanced Nursing, Vol.62, No.1, pp.107–115.
• Fraenkel, J., Wallen, N., Hyun, H. (2012). How to Design and Evaluate Research in Education (8th Ed). New York: McGraw-Hill.
• Fate, T.H. (2003). Servant Leadership for schools and youth programs. Reclaiming Children and Youth, 12(1), 33-39
• Gedikoğlu, T. (2015). Liderlik ve okul yönetimi. Ankara: Anı yayıncılık.
• Gökalp, S., Oğuz, K. A. Y. A., Angay, A., & Akgün, F. (2015). Okul Müdürüne Güvenin İş Tatmini Üzerindeki Etkisinde Lider-Üye Etkileşiminin Aracı Rolü. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 45-70.
• Hipp, K. A. (1996). Teacher efficacy: Influence of principal leadership behavior. Paper presented at the annual meeting of American Educational Research Association, (April 8-12).
• Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2012). Eğitim yönetimi: Teori, Araştırma ve Uygulama. (Çev. Edt: S. Turan). Ankara: Nobel
• Hoy, W. K., Hannum, J. & Tschannen-Moran, M. (1998). Organizational climate and student achievement: a parsimonious and longitudinal view. Journal of School Leadership, 8 (4), 336-359.
• Korkmaz, M.(2006). Okul yöneticilerinin kişilik özellikleri ile liderlik stilleri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 46, 199-226.
• Krug, S. E. (1992). Instructional Leadership: A Constructivist Perspective. Educational Administration Quarterly, 28(3), 430-43.
• Kurt, T. (2012). Öğretmenlerin Öz Yeterlik Ve Kolektif Yeterlik Algıları. Journal of Turkish Educational Sciences, 10(2), 195-227.
• Leithwood, K., Harris, A., & Hopkins, D. (2008). Seven strong claims about successful school leadership. School leadership and management, 28(1), 27-42.
• Leithwood, K., & Jantzi, D. (2000). Principal and teacher leadership effects: A replication.School Leadership & Management, 205, 415-434.
• Leithwood, K. A., Louis, K. S., Anderson, S., & Wahlstrom, K. (2004). How leadership influences student learning. New York: The Wallace Foundation.
• Leithwood, K., Seashore Louis, K., Anderson, S., & Wahlstrom, K. (2004). Executive Summary: Review of Research: How Leadership Influences Student Learning, Erişim Tarihi: 15/12/2016, www.education.umn.edu/carei
• Lin- Li-Yun (2002). The Effects of Feature Films upon Learners' Motivation, Listening and Speaking Skills: The Learner-Centered Approach, Eric, ED470811.
• Louis, K. S. (2007). Trust and improvement in schools. Journal of Educational Change, 8, 1-24.
• Maxwell, J. A. (1996). Qualitative Research Design: An Interactive Approach. California: SAGE Publications.
• McClelland, D. ve Kirshnit, C. (2007). The effect of motivational arousal through films on salivary immunoglobulin A. Journal Psychology & Health , 2(1), 31-52.
• Miles, B.M. ve Huberman, A.M.(1994). Qualitative Data Analysis. London: Sage Pub.
• Northouse P. G. (2009). Leadership: Theories and practices. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Nugent, S. A., & Shaunessy, E. (2010). Using film in teacher training: Viewing the gifted through different lenses. Roeper Review, 25(3), 128-134.
• Ogawa, R.T. ve Scribner, S.P.(2002). Leadership: Spanning the Technical and İnsttutional Diemons of Organizations. Journal of Educational Administration, 40(6), 576-578.
• Owens, R. G. (2004). Organizational behavior in education: Adaptive leadership and school reform Boston. Massachusetts: Pearson
• Özutku, H. (2007). Yönetici-ast etkileşimi ile iş tatmini arasındaki ilişki. Amme İdaresi Dergisi, 40 (2), 79-98.
• Patton, M.Q. (2015). Qualitative Research, Encyclopedia of Statistics in Behavioral Science. (Brian S. Everitt & David C. Howell, Eds.). (1633-1636). Chichester: John Wiley & Sons, Ltd.
• Robbins, S.P. ve DeCenzo, D. A. (2003). Fundamentals of Management: Essential Concepts and Applications, Fourth Edition, Prentice Hall, New Jersey.
• Robson, C. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Gerçek Dünya Araştırması, (Şakir Çınkır Ve Nihan Demirkasımoğlu Çev.) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ross, Matt.(2016). Captain Fantastic. USA.
• Rost, J. C. (1991). Leadership for the twenty-first century. New York: Prager.
• Sergiovanni, T. J. (2006). Rethinking leadership: A collection of articles. Thousand Oaks, Calif: Corwin Press.
• Olivier, D. F., & Hipp, K. K. (2006). Leadership capacity and collective efficacy: Interacting to sustain student learning in a professional learning community, Journal of School Leadership, 16(5), 505-519.
• Sparks, Gleen.G. (2016). Media Effects Research. (Fifth Edition). United States of America: Cenveo Publisher
• Şişman, M. (2013). Öğretim liderliği. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Taylor, T., Martin, B. N., Hutchinson, S., & Jinks, M. (2007). Examination of leadership practices of principals identified as servant leaders. International Journal of Leadership in Education, 10(4), 401-419.
• Tschannen-Moran, M. (2004). Trust matters: Leadership for successful schools. San Francisco: Jossey-Bass.
• Turnbull, J. (2012). Creative Educational Leadership: A practical guide to leadership as creativity. London: Bloomsbury Publishing.
• Wong, P., & Page, D. (2003). Servant leadership: An opponent-process model and the revised servant leadership profile. Erişim Tarihi: 15/12/2016, https://www.regent.edu/acad/global/ publications/sl_proceedings/2003/ wong_ Vaus, David De (2014). Surveys in Social Research, New York: Allen& Unwin. Youngs, P. & King, M. B. (2002). Principal Leadership for Professional Development to Build School Capacity, Educational Administration Quarterly, 38 (5), 643-670.