MUTFAK TURİZMİ HEDEF PAZARLARININ ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMİYLE BELİRLENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 20 Sayı: 78, 1204 - 1224, 01.04.2021

Abdulhamit Eş , Dilek Eren

https://doi.org/10.17755/esosder.812816

Öz

Türkiye’de turizm sektörünün, hem Türkiye’nin hem sahip olduğu turizm potansiyelini daha etkin olarak hayata geçirebilmek hem de turizm kaynaklı gelir düzeyini artırabilmek için, alternatif turizm çeşitlerine giderek daha fazla önem verdiği gözlenmektedir. Diğer turizm çeşitleriyle karşılaştırıldığında, bu bağlamda özellikle mutfak turizminin daha fazla dikkat çektiği ifade edilebilir. Dolayısıyla, bu çalışmada zengin bir yiyecek-içecek kültürüne sahip olan Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerindeki mutfak turizmi hedef pazarlarının çok kriterli karar verme yöntemi kullanılarak belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, Adana, Şanlıurfa, Gaziantep ve Hatay olası hedef pazarlar olarak seçilmiş ve araştırmacılar tarafından, uzmanların da yardımı da alınarak 22 temel kriter oluşturulmuştur. Her bir olası hedef pazar için bu kriterler, Entropy yöntemi kullanılarak önem derecelerine göre ağırlıklandırılmıştır. Söz konusu önem derecelerinin güvenilir biçimde değerlendirilebilmesi için Vikor Yöntemi kullanılmıştır. Sonuçlar, Adana’nın mutfak turizminde öncelikli bir hedef pazar olarak tercih edilebileceğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Mutfak Turizmi, Entropi Yöntemi, Vikor Yöntemi, Hedef Pazar Seçimi

DETERMINING THE CULINARY TOURISM TARGET MARKETS THROUGH MULTI-CRITERIA DECISION MAKING METHOD

Öz

In Turkey, it is observed that alternative tourism types are increasingly gained more importance to both generate the tourism potential more effectively and proliferate the tourism-related income. When compared to other tourism types, it can be emphasized that the culinary tourism particularly attracts more attention in this context. Therefore, the current study aimsto determine the culinary tourism target markets in the Mediterranean and Southeastern Anatolia Regions, which have rich food and beverage culture, by using the multi-criteria decision making method. In the study, Adana, Şanlıurfa, Gaziantep, and Hatay were chosen as probable target markets. The researchers created 22 major criteria by consulting to the specialists. For each probable target market, these criteria were weighted according to their degrees of importance by utilizing the Entropy method. In order to reliably evaluate the mentioned degrees of importance, VIKOR Method was used. The results showed that Adana could be preferred as a primary target market for culinary tourism.        

Anahtar Kelimeler

Culinary Tourism, Target Market Selection, Entropi, VIKOR

Kaynakça

• Akbaba, A.(2008). Turizm işletmelerinde toplam kalite yönetimi. Turizm işletmelerinde çağdaş yönetim teknikleri, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Alparslan, O. (2018). Kış turizmi merkezi için kriter ağırlıklarının bulanık AHP kullanılarak belirlenmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İnceleme Dergisi, 18:789-802.
• Altunışık, R., Özdemir, Ş. ve Torlak,Ö. (2014). Pazarlama ilkeleri ve yönetimi, İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Aksoy, M. ve Sezgi, G. (2015). Gastronomi turizmi ve güneydoğu Anadolu bölgesi gastronomik unsurları. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(3), 79-89.
• Ar, İ., M., Baki, B., ve Özdemir, F. (2014). Kuruluş yeri seçiminde bulanık Ahs-Vıkor yaklaşımın kullanımı: Otel Sektöründe Bir Uygulama, International Journal of Economic and Administrative Studies, 7(13),93-114
• Artun,E. Adana mutfak kültürü ve Adana yemeklerinden örnekler http://turkoloji.cu.edu.tr/CUKUROVA/makaleler/5.php
• Aydoğdu, A. Okay, Ö. ve Köse, C. (2016). Destinasyon tercihinde gastronomi turizmi’nin önemi: Bozcaada örneği. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi. 1 (2). 120-132.
• Baysal, A. (1993). Türk yemek kültüründe değişmeler ve beslenme sağlık yönünden değerlendirme: Türk mutfak kültürü üzerine araştırmalar. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları
• Björk , P. ve Kauppinen-Räisänen, H. (2014). Culinary-gastronomic tourism – a search for local food experiences. Nutrition ve Food Science 44(4). 294-309.
• Boksberger,P. ve Bartenwerfer,T.V. (2003). Effective destination marketing through market segmentation by travel and leisure activities. Tourism Review:AİEST International Association of Scientific Experts in Tourism, 58(4).
• Boudan, C. (2006). Mutfak savaşı (Çev.Avunç, Y.). İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
• Chuang, Hui-Tun.(2009). The rise of culinary tourism and ıts transformation of food cultures: The National Cuisine of Taiwan. The Copenhagen Journal of Asian Studies,27(2), 84-108
• Cusack, I.(2000). African cuisines: recipes for nation building?. Journal of African Cultural Studies,13(2),207-205.
• Cömert, M. (2014). Turizm pazarlamasında yöresel mutfakların önemi ve Hatay mutfağı örneği, Journal of Tourism and Gastronomy Studies 2(1), 64-70.
• Çetinbaş, M. (2017). Çok kriterli karar verme yöntemleriyle excel uygulamaları. Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi. 4(1),12-29.
• Çınar, Y. (2004). Çok nitelikli karar verme ve bankaların mali performanslarının değerlendirilmesi örneği. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Davras, G. ve Karaatlı, M. (2014). Otel işletmelerinde tedarikçi seçimi sürecinde ahp ve bahp yöntemlerinin uygulanması, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fak
• Dinçer E.S. ve Demir E. (2018). Türkiye’de illerin bölgesel bazlı sosyo gelişmişlik düzeylerinin çok kriterli karar verme yöntemlerinden Vikor metodu yaklaşımı ile analizi. Social Sciences Research Journal. 7(1), 55-75.
• Dinçer İstanbullu, F ve Göral, R (2017). VZA temelli Topsıs metodu ile konaklama kapasitesinin etkin kullanımı açısından illerin sıralanması, Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,5(2),539-558.
• Doğan, N.Ö., ve Karakuş, Y. (2014). KFG-AHP bütünleşik yöntemi kullanılarak turizm sektöründe hizmet kalitesinin değerlendirilmesi: Göreme açık hava müzesi üzerine bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(3), 169-194.
• Eren, D. (2011). Alternatif bir turizm çeşidi olarak mutfak turizminin değerlendirilmesine ilişkin sektör temsilcilerinin görüşlerinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erdoğan, Z. (2019). Pazarlama ilkeler ve yönetim. Bursa: Ekin Basımevi.
• Giritlioğlu, İ., Armutcu, B. ve Düzgün, M. (2016). Geleneksel Gaziantep mutfağının kuşaklararası bilinirliğine yönelik bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(17), 126-138.
• Gürsoy, D. (2004). Tarih süzgecimizde mutfak kültürümüz. İstanbul: Oğlak Yayınları
• Gündüz, H. ve Güler, E. M. (2015). Termal turizm işletmelerinde çok ölçütlü karar verme teknikleri kullanılarak uygun tedarikçinin seçilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,30(1),203-222.
• Halıcı, N.(1986). Türk halk mutfağı: Birinci Milletlerarası Yemek Kongresi, Ankara: Nurol Matbaacılık, 123-140.
• Hashimoto, A. ve Tefler, D.(2008). Selling Canadian culinary tourism: Branding the global and the regional product. Tourism Geographies, 8(1), 31- 55.
• Hjalage, M. ve Corigliano, M.A. (2000). Food for tourists determinants of an mage. International Journal of Tourism Research, 2, 281-293.
• Hwang, C.-L., ve Yoon, K. (1981). Lecture notes in economics and mathematical systems: multiple attribute decision making, Methods and Appllication.
• Karagöz, K. (2008). Türkiye’nin turizm potansiyeli: çekim modeli yaklaşımı. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi,19 (2),149-156.
• Karaoğlan, S. (2016). Dematel ve vikor yöntemleriyle dış kaynak seçimi: Otel işletmesi örneği. Akademik Bakış Dergisi, 55,9-24.
• Karim, S. ve Chi, C.(2010). Culinary tourism as a destination attraction: An empiricial examination of destinations food image. Journal of Hospitality Marketing ve Management, 19(6), 531-555.
• Korucuk, S.Akyurt,H.ve Turpcu, E. (2019). Otel işletmelerinde hizmet kalitesinin Entropy yöntemi ile ölçülmesi: Giresun ilindeki üç yıldızlı oteller üzerine bir araştırma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 697-709.
• Long,L. (2004). Culinary tourism, Lexington: The University Press of Kentucky.
• Memiş, S. (2019). Konaklama işletmelerinde yeşil yönetim uygulamalarının Entropy yöntemi ile ağırlıklandırılması: Giresun ili örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(1),653-665.
• Mucuk, İ. (2003). Modern işletmecilik. İstanbul: Türkmen Kitapevi.
• Nahya, Z. N. (2012). Gaziantep’te bir kültürel mekân olarak mutfak. Folklor/Edebiyat, 18(69), 9-24.
• Okumus, B., Okumus, F., ve McKercher, B. (2007). Incorporating local and ınternational cuisines in the marketing of tourism destinations: the cases of Hong Kong and Turkey. Tourism Management, 28, 253-261
• Opricovic, S. ve Tzeng, G. (2004) .Comprimise solution by MCDM methods: A comparative analysis of Vikor and Topsis. European Journal of Operational Research, 156, 445-455.
• Ömürbek, N. ve Balcı, F. H. (2017). Havayolu taşımacılığı sektöründe Topsıs yöntemiyle finansal performans değerlendirmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,18(8), 13-25.
• Sarıışık, M. ve Özbay, G.(2015).Gastronomi turizmi üzerine bir literatür incelemesi. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi,26,264-278 . Sotiriadis, M. (2015). Culinary tourism assets and events: suggesting a strategic planning tool. International Journal of Contemporary Hospitality Management. 27(6). 1214- 1232.
• Şimşek, A. vd. (2015). TOPSIS ve MOORA yöntemleri ile tedarikçi seçimi: turizm sektöründe bir uygulama. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 18 (33), 138-161.
• Şimşek, A. Catır,O. ve Ömürbek,N. (2014). Turizm sektöründe bulanık analitik hiyerarşi süreci ile personel seçimi. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,33(2),147-169.
• Şimşek, A. ve Selçuk, G. (2018). Gastro-turistlerin tipolojisinin belirlenmesi: Gaziantep ölçeğinde bir araştırma. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi. 3 (1).28-43.
• Şimşek, T.A. (2008). Turizm pazarlamasında turistik tüketici davranışları açısından tatil satın alma sürecinin özellikleri ve Alanya üzerine bir uygulama. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tekeli, H.(2001).Turizm pazarlaması ve planlaması. Ankara, Detay Yayıncılık.
• Toksarı, D. ve Toksarı, M.(2011). Bulanık hiyerarşi prosesi (Ahp) yaklaşımı kullanılarak hedef pazarın belirlenmesi. ODTÜ Gelişme Dergisi,38(1).
• Toksarı, M. (2007). Analitik hiyerarşi prosesi yaklaşımı kullanarak mobilya sektörü için Ege bölgesinde hedef pazarın belirlenmesi. Yönetim ve Ekonomi,14(1),171-180.
• Ustasüleyman, T. ve Çelik, P. (2015). AHS ve Bulanık PROMETHEE yöntemleriyle destinasyon seçimini etkileyen faktörlerin önem derecesinin belirlenmesi ve en uygun destinasyon seçimi, International Journal of Economic and Administrative Studies, Winter, 7(14): 85-102.
• Yaralıoğlu, K. (2010). Karar verme yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yıldırım, B.F. ve Önder, E. (2018). Operasyonel, yönetsel ve stratejik problemlerin çözümünde çok kriterli karar verme yöntemleri, Bursa: Dora Basım Yayıncılık.
• Yükselen, C. (2008). Pazarlama ilkeler-yönetim örnek olaylar. Ankara: Beta Yayıncılık.
• Wang, T. C., ve Lee, H. D. (2009). Developing a fuzzy TOPSIS approach based on subjective weights and objective weights. Expert Systems with Applications, 36(5), 8980-8985
• Wolf, E.(2002). Culinary tourism, a tasty economic proposition, International Culinary Tourism Task Force.
• Wu, H.Y., Tzeng, G.H. ve Chen, Y.H. (2009) .A Fuzzy MCDM approach for evaluating banking based on balanced scorecard, Expert Systems with Application, 36, 10135-10147.
• https//www.ci.gov.tr/veri-tabani Erişim Tarihi: 29.12.2019
• https//www.kulturvarlikları.gov.tr/TR-44974/illere-gore-sit-alanlari-istatistigi.html
• https//biruni.tuik.gov.tr/bolgeselistatistik/tabloOlustur.do
• https//biruni.tuik.gov.tr/bolgeselistatistik/tabloOlustur.do
• https:// www.tursab.org.tr/ üye –acentalar Erişim Tarihi: 29.12.2019