KONUŞMANIN SIRA-ALIŞ ORGANİZASYONUNDA İKTİDARIN SEYRİ VE KONUM ALIŞLAR

Yıl 2008, Cilt: 7 Sayı: 25, 55 - 77, 01.08.2008

Göklem Tekdemir

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

KONUŞMANIN SIRA-ALIŞ ORGANİZASYONUNDA İKTİDARIN SEYRİ VE KONUM ALIŞLAR

Öz

İnsanlar arasındaki sosyal etkileşimin gözlenebileceği bağlamlardan biri gündelik konuşmalardır. Gündelik konuşmalarda kişiler konum alır ve diğerini konumlandırırlar. Konumlandırma sürecinin temel kaynaklarından biri iktidar paylaşımıdır. Bu çalışmada kurumsal statüsü nedeniyle (üniversite ve fabrika kurumlarında) farklı düzeylerde iktidar kurma hakkına ve alanına sahip kişiler arasındaki iktidar paylaşımı, konuşmanın sıra-alış yapısı içinde iktidar paylaşımı araçları (söz kesme, söze aynı anda başlama ve uzun sıra alma girişimleri) temelinde incelenmiştir. Bu çalışmada bu araçların farklı statülerdeki bütün katılımcılar tarafından seyrek kullanıldığı ve iktidar kurma eylemlerinin başarılı olmadığı gözlenmiştir. Katılımcılar bu girişimleri iktidar kurma bağlamında değerlendirmemiş, kendi söz haklarını kullanmayı sürdürmüş ve sıra-alışlarda düzenliliği korumuşlardır. Konumlandırma içerikleri incelendiğinde ise açık bir iktidar paylaşımı gözlenmemiştir. Bulguların kültüre özgülüğü tartışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Konuşma, Organizasyon, İktidar

Kaynakça

• Bakhtin, M.M.(1986). Speech Genres and Other Late Essays. Austin: University of Texas Press.
• Bales, R.F. (1970). Personality and Interpersonal Behavior. New York: Holt, Rinehart
• & Winston aktaran Sacks, H., Schegloff, E.,A., Jefferson, G. (1974). A simplest systematics for the organization turn-taking for conversation. Language, 50/4, 696-735.
• Beaumont, S.L., Vasconcelos, V.C.B ve Ruggeri, M. (2001). Similarities and
• differences in mother-daughter and mother-son conversations during preadolescence and adolescence. Journal of Language and Social Psychology, 20, 419-444.
• Bullough Jr., R.V. ve Draper, R.J. (2004). Making sense of a failed triad: mentors, university supervisors and positioning theory. Journal of Teacher Education, 55 (5), 407-420.
• Clark, H.H., Clark, E.V. (1977). An Introduction to Psycholinguistics. San Diego: Harcourt Brace Jovonovich Publishers.
• Davies, B. ve Harré, R. (1990). Positioning: the discursive production of selves.
• Journal for the Theory of Social Behavior, 20, 43-63.
• Drew, P.(1995). Conversation analysis. Rethinking Methods in Psychology (Ed. J.A. Smith, R. Harré, L. Van Langenhove), London: Sage Publications, s. 64-79.
• Dunbar, N.E. ve Burgoon, J.K. (2005). Perceptions of power and interactional dominance in interpersonal relationships. Journal of Social and Personal Relationships, 22, 207- 233.
• Harré, R. ve van Langenhove, L. (1999) .The dynamics of social episodes.
• Positioning Theory: Moral Contexts Of Intentional Action, (Ed. R. Harré, L. Van Langenhove), Oxford: Blackwell, s. 1-13.
• Hellinger, M. (1995). Language and gender. The German Language and the Real
• World (Ed. P.Stevenson), Oxford:Oxford University Press, s. 279-314 aktaran Huls, E. (2000). Power in Turkish migrant families. Discourse and Society, 11, 345-372.
• Huls, E. (2000). Power in Turkish migrant families. Discourse and Society, 11, 345-372.
• Hydén, M. (2005). “I must have been and idiot to let it go on”: agency and positioning in battered women’s narratives of leaving. Feminism and Psychology, 15(2), 169-188.
• İnceoğlu, M. (1993). Tutum Algı İletişim. Ankara: V Yayınları.
• James, D. ve Clarke, S. (1993). Women, men, and interruptions: a critical review”,
• Gender and Conversational Interaction (Ed. D.Tannen), New York, Oxford:Oxford University Press, s. 231-280.
• Jefferson, G.: 1985. An exercise in the transcription and analysis of
• Laughter. Handbook of Discourse Analysis, Volume 3 - Discourse and Dialogue, (Ed. T.A. Van Dijk), London: Academic Press.
• Kağıtçıbaşı, Ç.(2005). Autonomy and relatedness in cultural context, implications for self and family. Journal of Cross-Cultural Psychology, 20/2, 1-20.
• Madsen, L.M.(2003). Linguistic power wielding and manipulation strategies in group conversations between Turkish-Danish children, Nordlyd, 31.5, 780-795.
• Olson, D.H. ve Cromwell, R.E. (1975). Methodological isues in family power.
• Power in Families (Ed. R.E. Cromwell ve D.H. Olson), New York: Wiley, s.131-150 aktaran Dunbar, N.E. ve Burgoon, J.K. (2005). Perceptions of power and interactional dominance in interpersonal relationships. Journal of Social and Personal Relationships, 22, 207-233
• Sacks, H., Schegloff, E.A., Jefferson, G.(1974). A simplest systematics for the organization of turn-taking for conversation. Language, 50/4, 696-735.
• Schegloff, E.A.(1982). Discourse as an interactional achievement: some uses of “uh huh” and other things that come between sentences. Analyzing Discourse:
• Text and Talk (Ed. D. Tannen), Washington D.C., Georgetown University Press, s. 71-93.
• Schegloff, E.A. (1976). On some questions and ambiguities in conversation. Pragmatics Microfiche, 2.2, D8-G1.
• Schegloff, E.A. (2002). Accounts of conduct in interaction: interruption, overlap, and turn-taking. Handbook of Sociological Theory (Ed. J.H. Turner), New York:Kluwer Academic/Plenum Publishers, s. 287-321.
• Schegloff, E.A., Koshik, I., Jacoby, S., Olsher, D. (2002). Conversation analysis and applied linguistics. Annual Review of Applied Linguistics, 22, 3-31.
• Searle, J.R. (1996). What is a speech act? The Philosophy of Language, 3. bs. (Ed. A.P.Martinich), NewYork, Oxford University Press, 130-140.
• Shotter, J. (1993). Conversational Realities. London: Sage Publications.
• Smith-Lovin, L. ve Brody, C. (1989). Interruptions in group discussions: the effects of gender and group composition. American Sociological Review, 54, 424-435. aktaran Schegloff, E.A. (2002). Accounts of conduct in interaction: interruption, overlap, and turn- taking. Handbook of Sociological Theory (Ed. J.H. Turner), New York:Kluwer Academic/Plenum Publishers, s. 287-321.
• Ten Have, P. (1999). Doing Conversation Analysis: A Practical Guide. London, Sage Publications.
• Van Langenhove, L. ve Haré, R. (1999). Introducing positioning theory. Positioning Theory: Moral Contexts Of Intentional Action (Ed. R. Harré, L. Van Langenhove), Oxford: Blackwell, s. 1-13.
• Tekdemir, G. (2007). İnsanlar arası ilişkilerde anlamın birlikte inşası. Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Whorf, B.L. (1956). Language, Thought and Reality. Cambridge: M.I.T. Press.