TÜRKÇE ÖĞRETMENLERİNİN ÖZYETERLİK DÜZEYLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ

Yıl 2010, Cilt: 9 Sayı: 33, 265 - 283, 01.07.2010

Asuman Seda Saracaloğlu Nuri Karasakaloğlu İlke Evin Gencel

Öz

Bu araştırmanın temel amacı Türkçe öğretmenlerinin öz-yeterlilik inanç düzeylerinin görev yapılan okulların sosyoekonomik düzeylerine, cinsiyete, mezun oldukları kuruma, kıdeme, hizmet içi eğitim alma durumu ve ders yüküne göre incelenmesidir. Betimsel nitelikte olan bu araştırma genel tarama modellerinden ilişkisel tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmanın evreni Aydın ili merkezindeki ilköğretim okullarında çalışan Türkçe öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmada örneklem alınmamış, merkez okullarında görev yapan tüm öğretmenlere ulaşılmaya çalışılmıştır. Bu çerçevede araştırmaya 89 Türkçe öğretmeni katılmıştır. Veri toplama aracı olarak; Tschannen-Moran ve Woolfolk-Hoy (2001) tarafından geliştirilen Öğretmen Özyeterlilik Ölçeği ile kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Veriler, SPSS 12.0 istatistik paket programından yararlanılarak analiz edilmiştir.
Araştırmanın bulguları genel olarak incelendiğinde öğretmenlerin öz-yeterlilik puanlarının; görev yaptıkları okulun sosyo-ekonomik düzeyine, cinsiyete, mezun olunan eğitim kurumuna ve öğretmenlerin haftalık ders yüküne göre farklılaşmadığını göstermiştir. Buna karşın, öğretmenlerin özyeterlilik ölçeği "öğrenci katılımını sağlama alt ölçeği ve toplam ölçek puanlarının meslekteki kıdemlerine ve hizmet içi eğitim alma durumlarına göre anlamlı düzeyde farklılaştığı saptanmıştır.
Anahtar Sözcükler: Türkçe öğretmeni, Özyeterlilik, İlköğretim

Anahtar Kelimeler

-

TURKISH TEACHERS' SELF EFFICACY LEVELS ACCORDING TO SOME VARIABLES

Öz

The main purpose of the study is to investigate Turkish teachers\' self-efficacy levels according to socio-economic status of the schools they work in, their gender, graduated institution, length of service, having in-service training and course loads. The study, having a descriptive quality was designed as a relational survey model. The universe of the study consisted of Turkish teachers, working in primary schools in the centre of Aydın. All the universe was aimed to be reached so sample was not taken. 89 Turkish teachers attended to the study. As a data gathering instrument Teachers\' Self Efficacy Scale developed by Tschannen-Moran ve Woolfolk-Hoy (2001) and personal information form were used. Data was analysed by using SPSS 12 package program.
When findings were investigated it was found that teachers\' self-efficacy scores did not show any changes according to social status of the school which the teachers work in, their gender, graduated institution and also weekly course loads. In addition, it was observed that "enabling student\'s attendance" subscale and total scale scores of Teachers' self-efficacy scale changed according to teachers\' length of service and having in-service training.
Key Words: Turkish teacher, Self-efficacy, Elementary school.

Anahtar Kelimeler

Turkish teacher, Self-efficacy, Elementary school

Kaynakça

• Allinder, R. M. (1994). The relationship between efficacy and the instructional practices of special education teachers and consultants. Teacher Education and Special Education. 17, 86-95.
• Aslan, O. ve Sağır, Ş.U. (2008). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının bilimsel tutumlarının, özyeterlik inanç düzeylerinin ve etki eden faktörlerin http://ietc2008.home.anadolu.edu.tr/ietc2008/167.doc belirlenmesi.
• Ashton, P. T. (1984). Teacher efficacy: A motivational paradigm for effective teacher education. Journal of Teacher Education, 35(5), 28-32.
• Ashton, P. T. & Webb, R. B. (1986). Making a difference: Teachers’ sense of efficacy and student achievement. New York: Longman. Bulunduğu Kaynak: Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W. H. Freeman and Company. http://www.des.emory.edu/mfp/effquotes.html (Erişim tarihi: 20.11.2008).
• Atıcı, M. (2000). İlkokul öğretmenlerinin sınıf yönetiminde yetkinlik beklentisi rolünün İngiltere ve Türkiye’de seçilen bir araştırma grubu üzerinde incelenmesi. www.yok.gov.tr/egfak/meral.htm
• Bandura, A. (1994). Self-Efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of Human Human Behavior. New York: Academic Press. Vol. 4, 71-81.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W. H. Freeman and Company. http://www.des.emory.edu/mfp/effquotes.html (Erişim tarihi: 20.11.2008).
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Başer, N., Günhan, B. C. ve Yavuz. G. (2005). İlköğretim Öğretmen Adaylarının ve Öğretmenlerin Öğretmen Yeterlilik Algılarının Karşılaştırılması Üzerine Bir Araştırma. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Denizli; 28-30 Eylül 2005.
• Chester, M. D. & Beaudin, B.Q. (1996), Efficacay beliefs of newly hired teachers in urban schools, American Educational Research Journal, 33,233-257
• Cheung, Y. H. (2008). Teacher efficacy: a comparative study of Hong Kong and Shanghai primary in-service teachers. Australian Educational Researcher, 35(4), 103-123.
• Çakır, Ö., Kan, A. ve Sünbül, Ö. (2006). Öğretmenlik meslek bilgisi ve tezsiz yüksek lisans programlarının tutum ve özyeterlik açısından değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (1), 36-47.
• Çapa, Y., Çakıroğlu, J. ve Sarıkaya, H. (2005). Öğretmenlik Özyeterlik Ölçeği Türkçe
• Uyarlamasının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitim ve Bilim. 30 (137), 74–81.
• Çapri, B. ve Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlilik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 9 (15), 33-53.
• Ekici, G. (2006). Meslek lisesi öğretmenlerinin öğretmen özyeterlik inançları üzerine bir araştırma.
• http://www.ejer.com.tr/tr/index.php?git=22&kategori=55&makale=201
• Enochs L. G. & Riggs, I. M. (1990). Further development of an elementary science teaching efficacy belief ınstrument: a preservice elementary scale, School Science and Mathematics. 90 (8), 694-706.
• Evans, E. D. & Tribble, M. (1986). Perceived teaching problems, self-efficacy and commitment to teaching among preservice teachers. Journal of Educational Research. 80(2), 81–85.
• Gibson, S. & Dembo, M. (1984). Teacher efficacy: A construct validation. Journal of Educational Psychology. 76(4). 569-582.
• Guskey, T. R. (1988). Teacher efficacy, self-concept, and attitudes toward the implementation of instructional innovation. Teaching and Teacher Education. 4, 63–69.
• Hall, B., Burley, W., Villeme, M. & Brockmeier, L. (1992). An attempt to explicate teacher efficacy beliefs among first year teachers. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, San Francisco.
• Hoy, A.W. & Spero R.B. (2005). Changes in teacher efficacy during the early years of teaching: a comparison of four measures. Teaching and Teacher Education, 21, 343- 356.
• Imants, J. G. M. & De Brabander, C. J. (1996). Teachers’ and principals’ sense of efficacy in elementary schools. Teaching and Teacher Education, 12(2), 179-195.
• Jegede, O. & Taplin, M. (2000). Trainee teachers’ perception of their knowledge about expert teaching. Educational Research, 42 (3), 287–308.
• Kahyaoğlu, M. ve Yangın, S. (2007). İlköğretim öğretmen adaylarının mesleki özyeterliklerine ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15 (1), 73-84.
• Karahan, Ç. (2006). İlköğretim ikinci kademe öğretmenlerinin öz algılamaları ve mesleki doyumlarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Karakuş, A. (2008). Sağlık meslek lisesi meslek dersi öğretmenlerinin iş doyumlarına ilişkin görüşleri (Ankara ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Kaya, B. (2008). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının düşünmeye uygun sınıf ortamı yaratma
• ile ilgili özyeterlik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Üniversite ve
• Toplum Dergisi. 8(3).
• Kesgin, E. (2006). Okulöncesi eğitim öğretmenlerinin özyeterlik düzeyleri ile problem çözme yaklaşımlarını kullanma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Denizli ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Knaus, W. J. (1998). Do it now Break the procrastination habit. New York: John Wiley & Sons, Inc.
• Mertler, C. A. (2004). Secondary teachers’ assessment literacy: Does classroom experience make a difference? American Secondary Education, 33(1), 49-64.
• Milner, H. R. & Woolfolk Hoy, A. (2002). Respect, social support, and teacher efficacy: A case study. A paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, April 3. New Orleans, LA.
• Multon, D. K., Brown, D. S., & Lent, W. R. (1991). Relation of self-efficacy beliefs to academic outcomes: A meta-analytic investigation. Journal of Counseling Psychology, 38, 30-38.
• Ortaçtepe, D. (2006). The relationship between teacher efficacy and professional development within the scope of an in service teacher education program. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Önen, F. ve Öztuna, A. (2005). Fen bilgisi ve matematik öğretmenlerinin öz yeterlilik duygusunun belirlenmesi.
• http://www.yeditepe.edu.tr/yeditepe/GetFile.aspx?aliaspath=%2FYeditepeUniverSiteSi%2Fe gitim%2FEgitim+Fakultesi%2FEDU7%2Fcilt+1+sayi+1%2Fmakale2_doc
• Özcan, Z. Ç. (2007). Sınıf öğretmenlerinin derslerinde biliş üstü beceri geliştiren stratejileri kullanma özelliklerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Riggs, I. M. & Enochs L. G. (1990). Toward the development of an elementary teacher’s
• science teaching efficacy belief instrument. Science Education. 74 (69), 625-637
• Rizvi, M. & Elliot, B. (2005). Teachers’ perceptions of their professionalism in government primary schools in Karachi, Pakistin. Asia Pacific Journal of Teacher Education, 33(1), 35-52.
• Saracaloğlu, A. S., Aslantürk, E. ve Çengel, M. (2006). Aydın ili ilköğretim okulu öğretmenlerinin mesleki ve bireysel yeterliliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi Bildiri Kitabı.14-16 Nisan 2006: 104- 118.
• Saracaloğlu, A. S. & Dinçer, B. (2009). A study on correlation between self-efficacy and
• academic motivation of prospective teachers. Procedia Social and Behavioral Sciences. 1(1), 320-325.
• Saracaloğlu, A. S. ve Kumral, O. (2007). Sınıf öğretmenliği son sınıf öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik yeterlilik algıları, kaygıları ve akademik güdülenme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu. 27-29 Nisan 2007. Eskişehir Anadolu Üniversitesi. 354-359.
• Saracaloğlu, A. S., Kumral, O. ve Kanmaz, A. (2008). Ortaöğretim sosyal alanlar öğretmenliği tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik yeterlilikleri, kaygıları ve akademik güdülenme düzeyleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Sempozyumu. Çanakkale, 14-16 Mayıs 2008.
• Schmitz, G. S. & Schwarzer, R. (2000). Selbstwirksamkeitserwartung von Lehrern: Längs
• schnittbefunde mit einem neuen Instrument [Perceived self-efficacy of teachers:
• Longitudinal data using a new instrument]. Zeitschrift für Pädagogische Psychologie
• (German Journal of Educational Psychology). 14(1), 12-25. Vol 14(1), 12-25.
• Schunk, D. (1985). Self-efficacy and school learning. Psychology in the Schools, 22, 208-223.
• Saklofske, D., Michaluk, B. & Randhawa, B. (1988). Teachers’ efficacy and teaching behaviors. Psychological Report. 63, 407–414.
• Stein, M. K. & Wang, M. C. (1988). Teacher development and school improvement: The process of teacher change. Teaching and Teacher Education, 4, 171–187.
• Steele-Dadzie, T. E. (2004). Relationships among teacher self-efficacy, student self-efficacy, and student performance. Unpublished PhD Dissertation. The State University of New Jersey, The Graduate School of Education-Rutgers, New Brunswick, New Jersey.
• Trentham, L. (1995). Teacher efficacy and teacher competency ratings. Psychology in the Schools, 22(3), 343-352.
• Tschannen-Moran, M. & Woolfolk-Hoy, A. W. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education. 17, 783-805
• Tschanen-Moran, M. & Woolfolk A. H. (1998). Teacher efficacy: Its meaning and measure. Review of Educational Research, 68, 202-248.
• Tschannen -Moran, M., Woolfolk-Hoy, A. & Hoy, W. K. (1998). Teacher efficacy: Its meaning and measure. Review of Educational Research, 68, 202-248.
• Van Driel, J. H., Verloop, N. & de Vos, W. (1998). Developing science teachers’ pedagogical content knowledge, Journal of Research Science Teaching. 35, 673-695.
• Wenner, G. J. (2001). Science and mathematics efficacy beliefs held by practicing and prospective teachers: A 5 year perspective. Journal of Science Education and Technology, 10(2), 181-187.
• Woolfolk-Hoy, A. (2000). Changes in teacher efficacy during the early years of teaching.
• Efficacy and Teaching, April 28.The Ohio State University.
• Woolfolk, A. E. & Hoy, W. K. (1990). Prospective teachers’ sense of efficacy and beliefs
• about control. Journal of Educational Psychology, 82, 81–91.
• Yaman, S., Koray, Ö. C. ve Altunçekiç, A. (2004). Fen bilgisi öğretmen adaylarının özyeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (3), 355-364.
• Zengin Kapıcı, U. (2003). İlköğretim öğretmenlerinin öz-yeterlilik algıları ve sınıf-içi iletişim
• örüntüleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. D.E.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.