Öz
Abstract
Mardin vernacular architecture exposes unique samples in the boundary of Turkey. The reason of this statement derives from the geographic location of Mardin and Mardin topographic structure. Dwellings were settled on the piedmont, from the castle on the top to the highway, between east and west direction. Every single settlement has shown different kind of sample due to their plots. In this city, designing a house is idiachronic and in the light of the user's needs and opportunities. Yards are settled when altitude is proper to design and entries are adjusted when topography is enable. These are the first rules of designing a house in the city of Mardin.
There is not any empty plot to settle a new house in the current condition. Furthermore, it is not possible to demolish a house in all this settlement. Demolishing a house of this pattern effects to other neighbouring houses. In this case, designing this city has been completed centuries ago and this situation allows just a chang within the boundaries of the houses.
Key Words: Mardin, Vernacular Architecture, Transformation
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Alioğlu, F., 1986: Mardin, Söylenceler ve Tarih, Arkitekt Dergisi, Sayı:3
- Alioğlu, F., 1989: Geleneksel Mardin Şehir Dokusu ve Evleri Üzerine Bir Deneme, İstanbul Teknik Üniversitesi Doktora Tezi, İstanbul
- Alioğlu, F., 2000: Mardin Şehir Dokusu ve Evler, Kent Yayınları, İstanbul
- Aydın, S., Emiroğlu, K., Özel, O., Ünsal, S., 2001: Aşiret- Cemaat- Devlet, Mardin- Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul
- Eyüce, A., 2005, Geleneksel Yapılar ve Mekanlar, Birsen Yayınevi, İstanbul
- Günkut, A., 1985: Doğu ve Güneydoğu’daki Tarihsel Ev Tiplerinde Anlam, İstanbul Teknik Üniversitesi Doktora Tezi, İstanbul
- Hanson, J., Hillier, B., 1984: The Social Logic of Space, Cambridge University Press, İngiltere
- Karagülle, C., 2009: Yerel Verilerin Konut Tasarım Sürecinde Değerlendirilmesi, Mardin Örneği, İstanbul Teknik Üniversitesi Doktora Tezi, İstanbul
- Lang, J., 1987: Privacy, Territoriality and Personal Space-Proxemic Theory, Creating Architectural Theory, The Role of the Behavioral Sciences in Environmental Design, New York
- Lawrence, R. J., Hacıhasanoğlu, O., Turgut, H., Ünügür, M., 1997: Culture and Space in the Home Environment, Dünya Yayıncılık, İstanbul
- Low, S., Chambers, E., Rapoport, A., 1989: Housing, Culture, and Design, University of Pennsylvania Press, Pennsylvania
- Noyan, S., 2005: Yıldızlara yakın şehir, Mardin, Dizgi Baskı, Ankara
- Noyan, S., 2008: Bir şehir, bir malikane, sıra dışı evler, Mardin, Dizgi Baskı, Ankara
- Özbek, M., 2010; Kent, Kültür ve Konut, Network Kültür ve Mekan Toplantıları Bildiri Kitabı, Bahçeşehir Üniversitesi, Uğur Yayıncılık, İstanbul
- Rapoport, A., 1977: Human Aspects of Urban Form, Towards a Man, Environment Approach to Urban Form and Design, Pergamon Press, Oxford
- Rapoport, A., 1990; History and Precedent in Environmental Design, Plenium Press, New York
- Sarı, E.; 2010: Kültür, Kimlik, Politika-Mardin’de Kültürlerarasılık; İletişim Yayınları, İstanbul
- Sözen, M., 1996: Mardin’i Korumak Ulusal Görev Olmalıdır, Arkitekt Dergisi, Sayı:3
- Ünlü, A., 1986; Geleneksel Çevrelerde Tasarım Verilerinin Saptanması İçin Bir Model, İstanbul Teknik Üniversitesi Doktora Tezi, İstanbul
- Ünlü, A., 1998; Çevresel Tasarımda İlk Kavramlar, İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Baskı Atölyesi, İstanbul
- Ünlü, A., 1999: The Syntactic Analysis of Turkish Houses Between 17th and 19th Centuries 2nd International Space Syntax Symposium, Brezilya
Öz
Mardin geleneksel mimarisi, Türkiye sınırları içerisinde, türüne az rastlanır örnekler sergilemektedir. Bu durumun sebebi, hem Mardin'in coğrafik konumudur, hem de Mardin'in topografik yapısıdır. Bir dağın eteğine, tepedeki kaleden vadideki anayola kadar, doğu-batı sınırları arasında konuşlanmış olan konutlar dizisi, her parselde ayrı örneklemler sunmaktadır. Bu kentte konut üretimi, artzamanlı bir süreçte, ihtiyaç ve imkan dahilinde eklemlenerek türemektedir. Konutlarda, alanın ve yönelmenin el verdiği noktada konutun avlusu, topografyanın da imkan verdiği noktada konutun girişinin belirlendiği bir tasarım süreci mevcuttur.
Güncel halinde, kentte konut ekleyecek bir parsel bulunmadığı gibi, bir konutun yıkılması da söz konusu değildir. Girift yapının içerisinden bir konutun çıkartılması, o konuta dayalı komşu konutlar ve ona yaslı üst kottaki yapılar etkilenecektir. Şu halde yüzyıl öncesinden tasarımı son noktasına ulaşmış olan bu kent, güncel kullanımda ancak konut içerisindeki değişimlere müsaade etmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Alioğlu, F., 1986: Mardin, Söylenceler ve Tarih, Arkitekt Dergisi, Sayı:3
- Alioğlu, F., 1989: Geleneksel Mardin Şehir Dokusu ve Evleri Üzerine Bir Deneme, İstanbul Teknik Üniversitesi Doktora Tezi, İstanbul
- Alioğlu, F., 2000: Mardin Şehir Dokusu ve Evler, Kent Yayınları, İstanbul
- Aydın, S., Emiroğlu, K., Özel, O., Ünsal, S., 2001: Aşiret- Cemaat- Devlet, Mardin- Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul
- Eyüce, A., 2005, Geleneksel Yapılar ve Mekanlar, Birsen Yayınevi, İstanbul
- Günkut, A., 1985: Doğu ve Güneydoğu’daki Tarihsel Ev Tiplerinde Anlam, İstanbul Teknik Üniversitesi Doktora Tezi, İstanbul
- Hanson, J., Hillier, B., 1984: The Social Logic of Space, Cambridge University Press, İngiltere
- Karagülle, C., 2009: Yerel Verilerin Konut Tasarım Sürecinde Değerlendirilmesi, Mardin Örneği, İstanbul Teknik Üniversitesi Doktora Tezi, İstanbul
- Lang, J., 1987: Privacy, Territoriality and Personal Space-Proxemic Theory, Creating Architectural Theory, The Role of the Behavioral Sciences in Environmental Design, New York
- Lawrence, R. J., Hacıhasanoğlu, O., Turgut, H., Ünügür, M., 1997: Culture and Space in the Home Environment, Dünya Yayıncılık, İstanbul
- Low, S., Chambers, E., Rapoport, A., 1989: Housing, Culture, and Design, University of Pennsylvania Press, Pennsylvania
- Noyan, S., 2005: Yıldızlara yakın şehir, Mardin, Dizgi Baskı, Ankara
- Noyan, S., 2008: Bir şehir, bir malikane, sıra dışı evler, Mardin, Dizgi Baskı, Ankara
- Özbek, M., 2010; Kent, Kültür ve Konut, Network Kültür ve Mekan Toplantıları Bildiri Kitabı, Bahçeşehir Üniversitesi, Uğur Yayıncılık, İstanbul
- Rapoport, A., 1977: Human Aspects of Urban Form, Towards a Man, Environment Approach to Urban Form and Design, Pergamon Press, Oxford
- Rapoport, A., 1990; History and Precedent in Environmental Design, Plenium Press, New York
- Sarı, E.; 2010: Kültür, Kimlik, Politika-Mardin’de Kültürlerarasılık; İletişim Yayınları, İstanbul
- Sözen, M., 1996: Mardin’i Korumak Ulusal Görev Olmalıdır, Arkitekt Dergisi, Sayı:3
- Ünlü, A., 1986; Geleneksel Çevrelerde Tasarım Verilerinin Saptanması İçin Bir Model, İstanbul Teknik Üniversitesi Doktora Tezi, İstanbul
- Ünlü, A., 1998; Çevresel Tasarımda İlk Kavramlar, İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Baskı Atölyesi, İstanbul
- Ünlü, A., 1999: The Syntactic Analysis of Turkish Houses Between 17th and 19th Centuries 2nd International Space Syntax Symposium, Brezilya
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 10 Eylül 2014 |
| Gönderilme Tarihi | 10 Eylül 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Cilt: 13 Sayı: 49 |
Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (Electronic Journal of Social Sciences), Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
ESBD Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (Electronic Journal of Social Sciences), Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescil edilmiştir. Marka No:2011/119849.