ÇATIŞMA SONRASI İYİLEŞTİRMENİN GÜVENLİK BOYUTU: KOSOVA KURTULUŞ ORDUSU (UÇK)’NIN SİLAHSIZLANDIRILMASI, TASFİYESİ VE YENİDEN ENTEGRASYONU SÜRECİ

Yıl 2021, Cilt: 20 Sayı: 80, 1709 - 1723, 01.10.2021

Altun Altun

https://doi.org/10.17755/esosder.866873

Öz

Kosova’nın Tito döneminde elde ettiği özerk statüsü Miloseviç yönetimi tarafından ortadan kaldırılmış ve Arnavut çoğunluğun protestoları çok sert şekilde bastırılmaya çalışılmıştır. Arnavutların ilk başlarda şiddet içermeyen protestoları Sırp güçlerinin yoğun insan hakları ihlalleri nedeniyle 1997 yılında silahlı mücadeleye dönüşmüş ancak Sırp güçleri bu mücadeleye karşı soykırıma başlamıştır. Uluslararası toplum Bosna’da aldığı ders nedeniyle bu sefer duruma fazla seyirci kalmamış ve Nisan 1999’da gerçekleşen NATO müdahalesi ile savaş sona ermiştir. Kosova çatışmasının sona ermesi, onu başlatan gerilla ordusunun dönüşümünü getirmiştir. Kosova Kurtuluş Ordusu (KLA-veya Arnavutça kısaltmasıyla UÇK) resmi olarak askerden arındırılmış ancak çeşitli tezahürlerde Kosova yaşamının hemen hemen her alanında güçlü ve aktif bir unsur olmaya devam etmiştir. Çatışma sonrası barış sürecine geçişte silahlı örgüt üyeleri üzerinde yürütülen faaliyetler, “Silahsızlandırma, Tasfiye, Topluma Kazandırma” (DDR) başlığı altında sürdürülmektedir. Bu çalışmada, NATO liderliğindeki Kosova Gücünün (KFOR) konuşlandırılmasından ve Birleşmiş Milletler Kosova Misyonu’nun (UNMIK) kurulmasından bu yana UÇK’nın savaş sonrası dönemde silahsızlandırılması, tasfiyesi ve topluma yeniden entegrasyon süreci tahlil edilmiş ve DDR programlarının ne ölçüde başarıya ulaştığı ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kosova, KLA/UÇK, Eski Savaşçılar, DDR, Çatışma Sonrası, Barış İnşası, Güvenlik Sektörü Reformu

THE SECURITY DIMENSION OF POST-CONFLICT HEALING: DISARMAMENT, DEMOBILIZATION, AND REINTEGRATION PROCESS OF THE KOSOVO LIBERATION ARMY (UÇK)

Öz

The autonomous status of Kosovo achieved during the Tito period was abolished by the Milosevic administration and the protests of the Albanian majority were tried to be suppressed by force. The initial non-violent protests of Albanians turned into an armed struggle in 1997 due to massive human rights violations by the Serbian forces, then, a genocide was initiated by the Serbian forces in response to this struggle. As a result of the lessons learned in Bosnia, the international community did not remain a bystander to this situation for a long time and the war was ended with a NATO intervention in April 1999. The end of the Kosovo conflict brought about the transformation of the guerrilla army that initiated it. The Kosovo Liberation Army (KLA or UÇK) was formally demilitarized, yet it has remained a powerful and active element in almost every aspect of the life of Kosovo in various manifestations. The activities carried out on members of the armed organization in the transition to the post-conflict peace process continue under the title "Disarmament, Demobilization, and Reintegration (DDR)". In this study, the post-war disarmament, demobilization, and reintegration process of the UÇK since from the deployment of the NATO-led Kosovo Force (KFOR) and the establishment of the United Nations Mission in Kosovo (UNMIK) until the present day was analyzed, and it was tried to present the extent to which DDR programs have been successful.

Anahtar Kelimeler

Kosovo, KLA/UÇK, Former Fighters, DDR, Post-Conflict, Peace-Building, Security-Sektör Reform

Kaynakça

• Akyeşilmen, N. (2013). Barışı Konuşmak; Teori ve Pratikte Çatışma Yönetimi, Ankara, ODTÜ Yayıncılık. Ariño, A. V. ve Morena, G. R. (2008). “An Approach to the Kosovo Post-War Rehabilitation Process from a Gender Perspective”, http://escolapau.uab.cat/img/qcp/qcp02i.pdf, 27.12.2020.