OTTOMAN-VENICE NEGOTIATIONS AND DIPLOMATIC MOVEMENTS OF THE PARTIES IN THE TREATY OF PASSAROWITZ ACCORDING TO THE LETTERS OF THE OTTOMAN DELEGATES

Yıl 2022, Cilt: 21 Sayı: 84, 1800 - 1810, 08.10.2022

Mustafa Öğe

https://doi.org/10.17755/esosder.1084772

Öz

The Ottoman Empire, which suffered great land losses with the Karlowitz Treaty, will want to save the lost lands. However, it is clear that the Ottoman Empire was not strong enough to fight with such an alliance. Under these circumstances, it would have been more rational to fight these states separately. The Ottoman Empire was able to ensure that other states remained neutral in the war with Russia. The next destination was Venice. War was declared because Venice acted against the terms of the treaty. The Ottoman Empire made efforts to ensure that Austria remained neutral in this war, but could not prevent the formation of a new alliance against it. Some successes were achieved on the Venetian front, but the conditions on the Austrian front were against the Ottoman Empire. With the help of states such as England and the Netherlands, the parties agreed to sit at the negotiating table. One of the important issues that forced the Ottoman Empire in the negotiations is the Venice issue. In this study, it is aimed to evaluate this negotiation process from the perspective of the Ottoman Empire. Based on the Esnâ-ı Musalahada Tevârüd Eden Mekâtib, which includes the letters of the Ottoman executives participating in the negotiations, and its copies, the perspective of the Ottoman Empire on the Venice issue in the negotiation process and its diplomatic moves during the negotiations were tried to be evaluated. Although the Ottoman Empire did not want to negotiate with Venice, which it saw as responsible for the war, it had to accept it because Austria stipulated a treaty with Venice as a precondition for peace.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Venice, Diplomacy, Passarowitz, Discussion

OSMANLI DELEGE (MURAHHAS) MEKTUPLARINA GÖRE PASAROFÇA ANTLAŞMASI’NDA OSMANLI-VENEDİK MÜZAKERELERİ VE TARAFLARIN DİPLOMATİK HAMLELERİ

Öz

Karlofça Antlaşması ile oldukça büyük toprak kayıplarına uğrayan Osmanlı Devleti kaybettiği toprakları kurtarmak isteyecektir. Ancak artık Osmanlı Devleti’nin böyle bir ittifak ile savaşacak güçte olmadığı ortadadır. Bu şartlar altında bu devletler ile ayrı ayrı savaşmak daha akılcı bir yöntem olabilirdi. Osmanlı Devleti Rusya ile yaptığı savaşta diğer devletlerin tarafsız kalmasını sağlayabilmişti. Bundan sonraki hedef Venedik idi. Venedik’in antlaşma şartlarına aykırı davranması dolayısıyla savaş açılmıştı. Osmanlı Devleti bu savaşta Avusturya’nın tarafsız kalmasını sağlamak için çaba sarf etmiş, ancak kendisine karşı yeni bir ittifakın oluşmasını engelleyememiştir. Venedik cephesinde bir kısım başarılar kazanılmış ancak Avusturya cephesinde şartlar Osmanlı Devleti’nin aleyhine gerçekleşmiştir. İngiltere ve Hollanda gibi devletlerin tavassutlarıyla taraflar müzakere masasına oturmayı kabul etmişlerdir. Müzakerelerde Osmanlı Devleti’ni zorlayan önemli konulardan bir tanesi Venedik meselesidir. Bu çalışmada Osmanlı Devleti’nin bakış açısından bu müzakere sürecinin değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Müzakerelere katılan Osmanlı murahhaslarının mektuplarının yer aldığı “Esnâ-ı Musâlahada Tevârüd Eden Mekâtib” ve nüshalarından hareketle Osmanlı Devleti’nin müzakere sürecinde Venedik meselesine bakış açısı ve müzakereler sürecindeki diplomatik hamleleri değerlendirilmeye çalışılmıştır. Osmanlı Devleti savaşın sorumlusu olarak gördüğü Venedik ile müzakere etmek istemese de Avusturya’nın barışın ön şartı olarak Venedik ile antlaşma yapılmasını şart koşması dolayısıyla kabul etmek zorunda kalmıştır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Venedik, Diplomasi, Pasarofça, Müzakere

Kaynakça

• Aktepe, M. M. (1983-84). Prut Seferi ile İlgili Belgeler. Tarih Dergisi(34), 19-54.
• Beydilli, K. (2007). Prut Antlaşması. İslam Ansiklopedisi (Cilt 34). içinde Türkiye Diyanet Vakfı.
• Beydilli, K. ve Erünsal, İ. E. (2001). Prut savaşı öncesi diplomatik bir teşebbüs Seyfullah Ağa'nın Viyana elçiliği (1711). Belgeler, XXII(26), 1.
• Colegrowe, K. (1919). Diplomatic procedure preliminary to the congress of westphalia. American Journal of International Law, 450-482.
• Doğan, G. (2016). Osmanlı–Venedik egemenliğinde Balkanlar ve Dalmaçya kıyıları: Savaş, diplomasi ve sınır (1691 – 1721). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Doğan, G. (2019). İstenmeyen barış Pasarofça'da Osmanlı-Venedik diplomatları ve diplomatik tavırları. Harp ve Sulh 300. Yılında Pasarofça Anlaşması Sempozyumu, İstanbul: Milli Savunma Üniversitesi Kütüphane ve Dökümantasyon Daire Başkanlığı Merkez Basım ve Yayınevi, ss. 111-128.
• Ercan, H. O. (2019). Pasarofça Anlaşması (1718) ve diplomasi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul:Marmara Üniversitesi,Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Esna-ı Musalahada Tevârüd Eden Mekâtib vd. Topkapı Sarayı Türkçe Yazmaları, Revan Kitaplığı. No: 1949,1950,1953
• Hammer, J.Von. (1991). Büyük Osmanlı Tarihi, ( cilt XII). (Mümih Çevik-Erol Kılıç, Haz.), (Vecdi Bürün, Çev.). İstanbul: Üçdal Neşriyat.
• Jorga, N. (2005). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi (Cilt IV). (N. Epçeli, Çev.) İstanbul: Yeditepe Yayınları.
• Karaca, Z. (2019). 1699-1739 Osmanlı-Avusturya Antlaşmalarına Göre Sınır Tespit Çalışmaları. Karaman: Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal Bilimler Entitüsü.
• Kurtaran, U. (2018). Pasarofça Anlaşmasına göre yapılan sınır tahdit çalışmaları ve belirlenen yeni sınırlar. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (55), 285-300.
• Mecmûca-i Mekâtîb (Münşeat). Süleymaniye Kütüphanesi, Hamidiyye kitaplığı. No: 1206 Mukâvele-i Musâlame ve Mukâtaba-i Mukâleme. Süleymaniye Kütüphanesi, Nuruosmaniye kitaplığı. No: 4296 Öğe, M. (2022). Esnâ-ı Musâlahada Tevârüd Eden Mekâtib: Metin ve Değerlendirme (Pasarofça Anlaşması (21 Temmuz 1718) Sürecindeki Yazışmalar). Balıkesir: Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Özcan, A. (2007). Pasarofça Antlaşması,TDVİA (Cilt 34). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, ss. 177-181.
• Pesalj, J. (2019). 1718 Pasarofça Barış Anlaşması ve Habsburg-Osmanlı ilişkileri. Harp ve Sulh 300. Yılında Pasarofça Anlaşması Sempozyumu, İstanbul: Milli Savunma Üniversitesi Kütüphane ve Dökümantasyon Daire Başkanlığı Merkez Basım ve Yayınevi, ss. 37-53.
• Suver-i Mekâtib-i Musâlaha-i Nemçe. Topkapı Sarayı Türkçe Yazmaları, Revan kitaplığı. No: 1946
• Uzunçarşılı, İ. H. (1988). Osmanlı Tarihi (Cilt IV, 2.kısım). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Ünal, T. (1974). Türk Siyasi Tarihi 1700-1958. İstanbul: Kutluğ Yayınları.
• Zinkeisen, J. W. (2011). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi (Cilt V). (N. Epçeli, Çev.) İstanbul: Yeditepe Yayınevi.