ANLAMIN GÖRÜNTÜSÜ: SOSYAL BAĞLAMDA SEMBOLİK ETKİLEŞİMCİ YAKLAŞIM VE DİN

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 91, 1004 - 1018, 25.07.2024

Ahmet Özalp

https://doi.org/10.17755/esosder.1417914

Öz

Sembolik etkileşimci yaklaşım insanlar arası etkileşimlerden doğan anlam ve eylem dünyasını araştırma konusu yapmaktadır. Bu açıdan sembolik etkileşim, insanların karşılıklı eylemleriyle şekillenen dünyada karşılaştıkları olayları yorumlama veya durumu tanımlama süreci şeklinde tanımlanmaktadır. Din, insanlar arasındaki ilişkilerde çok sayıda anlam üretilen ve yorumlama yapılan konuların başında gelmektedir. Araştırmanın odak noktası, bireylerin sosyal etkileşim sürecinde karşılıklı ürettikleri ve sürekli yeniden inşa ettikleri sembolik anlamları inceleyen sembolik etkileşimci yaklaşım ile din olgusu arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu bağlamda, önce yaklaşımın tarihsel gelişim sürecine odaklanılacak, daha sonra yaklaşımın fikri kurucuları kabul edilen George Herbert Mead, Charles Cooley ve William I. Thomas’ın yaklaşıma katkıları tartışılacaktır. Sembolik etkileşimciliği sosyolojik açıdan kuramsal temellere oturtan Herbert Blumer’in yaklaşım üzerindeki etkileri değerlendirilip, yaklaşımın sosyolojik açıdan din ile ilişkisi kimlik, sembol, anlam, ortak eylem ve üç önerme bağlamları açısından analiz edilecektir. Çalışmada, din olgusunun sembolik anlamlar üretme, kimlik ve ortak eylem üzerindeki etkisiyle sınırlanmasının temel nedeni sembolik etkileşimcilik yaklaşımda üzerinden en çok tartışılan konular olmasıdır. Bu bağlamda çalışmanın temel amacı, literatüre katkı sağlamaya ek olarak din ve sembolik etkileşimci yaklaşım arasındaki ilişkinin anlaşılmasına yönelik yeni bir bakış açısı getirmektir. Araştırmanın sonuçlarına göre; din, sosyal etkileşim süreçlerinde yer alan insanlar arası ilişkilerden türetilen yeni anlamlarla kimlik oluşturmada önemli rol oynamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Din, Sembolik Etkileşimcilik, Anlam, Sembol, Kimlik.

THE IMAGE OF MEANING: SYMBOLIC INTERACTIONIST APPROACH AND RELIGION IN SOCIAL CONTEXT

Öz

The symbolic interactionist approach investigates the world of meaning and action arising from interactions between people. In this respect, symbolic interaction is defined as the process of interpreting the events or defining the situation that people encounter in the world shaped by their mutual actions. Religion is one of the issues where many meanings are produced and interpreted in the relations between people. The focus of the research is to examine the relationship between the symbolic interactionist approach, which examines the symbolic meanings that individuals mutually produce and constantly reconstruct in the process of social interaction, and the phenomenon of religion. In this context, This article initially focus on the historical development process of the approach, and then the contributions of George Herbert Mead, Charles Cooley and William I. Thomas, considered the intellectual founders of the approach, will be discussed. The effects of Herbert Blumer based symbolic interactionism on sociological theoretical foundations, on the approach will be evaluated, and the sociological relationship of the approach with religion will be analyzed in terms of identity, symbol, meaning, joint action and three proposition contexts. In the study, the main reason why the phenomenon of religion is limited to its effect on producing symbolic meanings, identity and joint action is that these are the most discussed issues in the symbolic interactionism. In this context, the main purpose of the study is to bring a new perspective to understanding the relationship between religion and symbolic interactionist approach, in addition to contributing to the literature. According to the results of the research, religion plays an important role in creating identity with new meanings derived from interpersonal relationships in social interaction processes.

Anahtar Kelimeler

Religion, Symbolic Interactionism, Meaning, Symbol, Identity.

Kaynakça

• Andersen, M. L., & Taylor, H. F. (2006). Sociology: Understanding a Diverse Society. California: Thomson/Wadsworth.
• Argyle, M., & Beit-Hallahmi, B. (2014). The Social Psychology of Religion. London: Routledge & Kegan Paul.
• Azarian, R. (2015). Joint Actions, Stories and Symbolic Structures: A Contribution to Herbert Blumer’s Conceptual Framework. Sociology, 51(3), 1-13.
• Berger, P. (1987). Bilgi Sosyolojisinde Bir Sorun Olarak Kimlik (N. Erdoğan, Çev.). Sosyoloji Dergisi, 1(1), 203-215.
• Berger, P., & Luckmann, T. (2008). Sosyal Gerçekliğin İnşası: Bir Bilgi. Sosyolojisi İncelemesi (V. S. Öğütle, Çev.). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Blumer, H. (1969). Symbolic interactionism: Perspective and methods. NY: Prentice Hall.
• Bottomore, T. B., & Nisbet, R. A. (1979). A History of Sociological Analysis. NY: Pearson Education.
• Bushman, D. (1998). A Conversation of Gestures: George Herbert Mead’s Pragmatic Theory of Language. Rhetoric Review, 16(2), 253-267.
• Cohen, A. P. (1985). The Symbolic Construction of Community. London: Routledge.
• Cooley, C. H. (1902). Human Nature and the Social Order. NY: C. Scribner’s Sons.
• Cuff, E. C., Sharrock, W. W., & Francis, D. W. (2013). Sosyolojide Perspektifler (Ü. Tatlıcan, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Doğan, B., & Oral, S. (2020). Toplumsal Gerçekliğin İnşasında Etnometodoloji ve Sembolil Etkileşimcilik Kuramlarının Etkisini Kavramak. Hafıza, 2(1), Article 1.
• Farmer, J. F. (2017). Resurrecting an Abandoned “Standpoint”: An Exploratory Application of W. I. Thomas’ Abandoned “Four Wishes” and the “Definition of the Situation” to Adolescent Shoplifters’ Cases. Journal of Sociological Research, 8(1), Article 1. https://doi.org/10.5296/jsr.v8i1.11046
• Güneş, A. (2023). Toplumsal Bir Protesto: Yeni Dini Hareketler. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33(1), 401-412.
• Harambolos, M., & Holborn, M. (2004). Themes and Perspectives. London: Collins.
• Herman, N. J., & Reynolds, L. T. (1994). Symbolic Interaction: An Introduction to Social Psychology. NY: Rowman & Littlefield.
• Kınağ, M. (2017). George Herbert Mead’in Sosyal Ahlak Anlayışı. Dini Araştırmalar, 20(51), 87-112. https://doi.org/10.15745/da.325710
• Kotarba, J. A. (2014). Symbolic Interaction and Applied Social Research: A Focus on Translational Science. Symbolic Interaction, 37(3), 412-425. https://doi.org/10.1002/symb.111
• Kotchoubey, B. (2018). Human Consciousness: Where Is It From and What Is It for. Frontiers in Psychology, 9(567), 1-17.
• Kovačević, V., Malenica, K., & Kardum, G. (2021). Symbolic Interactions in Popular Religion According to Dimensions of Religiosity: A Qualitative Study. Societies, 11(2), 1-19. https://doi.org/10.3390/soc11020030
• Lee, S. C. (1964). The Primary Group as Cooley Defines It. The Sociological Quarterly, 5(1), 23-34.
• Manis, J. G., & Meltzer, B. N. (1978). Symbolic interaction: A Reader in Social Psychology. Boston: Allyn & Bacon.
• Mead, G. H. (2017). Zihin, Benlik ve Toplum (Y. Erdem, Çev.). Ankara: Heretik Yayınları.
• Meltzer, B. N., Petras, J. W., & Reynolds, L. T. (1975). Symbolic Interactionism: Genesis, Varieties and Criticism. London: Routledge & Kegan Paul.
• Özalp, A. (2017). Sembolik Etkileşimcilik, Entelektüel Kökenler, Kuramlar ve Din Olgusu, Ankara: Gece Yayınları.
• Ritzer, G. (2008). Sociological Theory. California: SAGE Publications.
• Ruiz-Junco, N. (2017). Advancing the Sociology of Empathy: A Proposal. Symbolic Interaction, 40(3), 414-435. https://doi.org/10.1002/symb.306
• Schnapper, D. (2005). Sosyoloji düşüncesinin özünde öteki ile ilişki. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Shaffer, L. S. (2005). From mirror self-recognition to the looking-glass self: Exploring the Justification Hypothesis. Journal of Clinical Psychology, 61(1), 47-65. https://doi.org/10.1002/jclp.20090
• Stryker, S. (2008). From Mead to a Structural Symbolic Interactionism and Beyond. Annual Review of Sociology, 34(1), 15-31. https://doi.org/10.1146/annurev.soc.34.040507.134649
• Thomas, W. I., & Znaniecki, F. (1996). The Polish Peasant in Europe and America: A Classic Work in Immigration History. Illinois: University of Illinois Press.
• Usta, A. (2018). Aydınlanma Düşüncesine Kısa Bir Bakış. Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 74-90.
• Waskul, D. (2008). Symbolic Interactionism The Play and Fate of Meanings in Everyday Life. İçinde M. H. Jacobsen (Ed.), Encountering the Everyday: An Introduction to the Sociologies of the Unnoticed. NY: Palgrave/Macmillan.
• Weaver, G. R., & Agle, B. R. (2002). Religiosity and Ethical Behavior in Organizations: A Symbolic Interactionist Perspective. The Academy of Management Review, 27(1), 77-97. https://doi.org/10.2307/4134370
• Wimberley, D. (1989). Religion and Role-Identity: A Structural Symbolic Interactionist Conceptualization of Religiosity. Sociological Quarterly, 30(1), 125-142.
• Zhao, S. (2015). Reconceptualizing the Self Phenomenon: Toward an Emic Conception of the Self. Symbolic Interaction, 38(2), 235-260. https://doi.org/10.1002/symb.151