The Relatıonshıp Between Crıtıcal Thınkıng Power and Self-Effıcacy Towards Scıence Course in Terms of Varıous Varıables

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 92, 1544 - 1568, 08.10.2024

Elif Özdemir Onaç , Esra Benli Özdemir

https://doi.org/10.17755/esosder.1484241

Öz

The aim of this study is to investigate the critical thinking skills of 5th, 6th, 7th, and 8th grade middle school students in science classes and their self-efficacy regarding science education across various variables, as well as to reveal the relationships between these factors. The study group comprises 787 students enrolled in five public middle schools in Ankara during the 2023-2024 academic year. A descriptive survey method, which is one of the qualitative research approaches, was utilized for this study. Data were collected using the Critical Thinking Skills Scale for Science Education and the Self-Efficacy Scale for Science Courses. The findings indicate that students' critical thinking levels in science classes do not significantly differ based on variables such as maternal education, the region of the school, the location where science experiments and activities are conducted (classroom/laboratory), the gender of the science teacher, and engagement with scientific journals. However, a notable difference is observed in favor of students who enjoy science classes concerning the variable of liking science. Another result indicates that students' self-efficacy toward science classes does not significantly vary according to the gender of the science teacher. Nonetheless, significant differences were found regarding maternal education, the region of the school, enjoyment of science classes, the location of science experiments and activities (classroom/laboratory), and engagement with scientific journals. A negative relationship between middle school students' critical thinking skills in science education and their self-efficacy perceptions related to science.

Anahtar Kelimeler

Science, Self-efficacy, Critical Thinking, Motivation.

Fen Bilimleri Dersi Eleştirel Düşünme Gücü ile Fen Dersine Yönelik Öz-Yeterlikleri Arasındaki İlişkinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı, ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersi eleştirel düşünme gücü ile fen dersine yönelik öz-yeterliklerinin çeşitli değişkenler açısından araştırmak ve aralarındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Ankara’da beş devlet ortaokulunda öğrenim gören 787 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan betimsel tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın verileri, Fen Bilimleri Dersi Eleştirel Düşünme Gücü Ölçeği ve Fen Dersine Yönelik Öz-Yeterlilik Ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre; öğrencilerin, Fen Bilimleri dersi eleştirel düşünme düzeyleri, anne eğitimi değişkenine, okulun bulunduğu bölgeye, Fen Dersi Deney ve Etkinliklerinin Yapıldığı Yere (Sınıf/Laboratuvar), Fen Bilimleri dersi öğretmeninin cinsiyetine ve bilimsel bir dergiyi takip etme değişkenine göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığı görülmektedir. Ancak Fen bilimleri dersini sevme değişkenine göre, fen dersini seven öğrenciler lehine bir farklılaşma olduğu dikkat çekmektedir. Bir diğer araştırma sonucuna göre, öğrencilerin fen dersine yönelik özyeterlikleri, Fen Bilimleri dersi öğretmeninin cinsiyetine göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığı görülmektedir. Ancak anne eğitimi değişkeni, okulun bulunduğu bölge, Fen bilimleri dersini sevme, Fen dersi deney ve etkinliklerinin yapıldığı yer (sınıf/laboratuvar) ve bilimsel bir dergiyi takip etme değişkenine göre anlamlı düzeyde farklılaştığı tespit edilmiştir. Ortaokul öğrencilerinin fen dersi eleştirel düşünme becerileri ile fen öz yeterlilik algıları arasında negatif bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fen Bilimleri, Öz Yeterlilik, Eleştirel Düşünme, Motivasyon

Kaynakça

• Akbaş, A., & Çelikkaleli, Ö. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının cinsiyet, öğrenim türü ve üniversitelerine göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 98-110
• Akınoğlu, O. (2001). Eleştirel düşünme becerilerini temel alan fen bilgisi öğretiminin öğrenme ürünlerine etkisi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bahtiyar, A., ve Bilge, C. A. N. (2017). Fen öğretmen adaylarinin bilimsel süreç becerileri ile bilimsel araştirmaya yönelik tutumlarinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (42), 47-58.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological review, 84(2), 191.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs Prentice Hall.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. Worth.
• Başar, S. (2018). Fen bilimleri öğretmen adaylarının fende matematiğin kullanımına yönelik özyeterlik inançları, 21. yy becerileri ve aralarındaki ilişkinin incelenmesi Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Başbay, A., Demirel, Ö. ve Erdem, E. (2006). Eğitimde çoklu zekâ kuramı ve uygulama. Ankara: Pegem. Baylan E, 2009. Doğaya ilişkin inançlar, kültür ve çevre sorunları arasındaki ilişkilerin kuramsal bağlamda irdelenmesi. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 1(2), 67-74.
• Büyüköztürk, Ş. 2011. Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara, Pegem Akademi Yayıncılık Cotton, K. (1991). Teaching Thinking Skills. <http://www.nwrel.org/scpd/sirs/6/cu11.html> (21.08.2024). Cüceloğlu, D.(1993). İyi düşün doğru karar ver. İstanbul: Sistem.
• Dadlı, G. (2015). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersine yönelik öz düzenleme becerileri ve öz yeterlikleri ile akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Duman, B. A. (2007). Lise öğrencilerinin İngilizce’ ye yönelik öz yeterlik algı puanlarının cinsiyete, alanlara ve farklı düzeylere göre İngilizce başarısını yordama gücü. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics (Fourth edition). Allyn and Bacon. Gülen, S. (2019). Development of critical thinking skills scale for science lesson. European journal of education studies.
• Güzel, S. (2005). Eleştirel Düşünme Becerilerini Temele Alan İlköğretim 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretiminin Öğrenme Ürünlerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• Hager, P., Sleet, R., Logon, P. & Hooper, M. (2003). Teaching Critical Thinking in Undergraduate Science Courses. Science & Education. (12), 303-313.
• Hanley, G.L. (1995). Teaching Critical Thinking: Focusing on Metacognitive Skills And Problem Solving. Teaching of Psychology. 22 (1), 68-72.
• Kafalı, C., ve Akçöltekin, A. (2024). Fen bilimleri öğretmenlerinin 21. yüzyıl becerileri ile bilimsel araştırma öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Doktora Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Kandemir, S. N., ve Eğmir, E. (2020). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile akademik özyeterlilikleri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(4), 1775-1798.
• Karaca, M., Bektaş, O., ve Saraçoğlu, S. (2022). Fen bilimleri dersine yönelik öz-yeterlik ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (42), 1-21.
• Keselman, H. J., ve Rogan, J. C. (1978). A comparison of the modified-Tukey and Scheffe methods of multiple comparisons for pairwise contrasts. Journal of the American Statistical Association, 73(361), 47-52.
• Lopes, R. H., Reid, I. D., ve Hobson, P. R. (2007). The two-dimensional Kolmogorov-Smirnov test. Overton, J. C. (1993). An Investigation of The Effects of Thinking Skills Instruction on Academic Achievement and The Development of Critical and Creative Thinking Skills of Second, Fourth and Sixth Grade Students. Unpublished Doctoral Dissertation. The University of Alabama.
• Özçınar, H. K. (1996). Enhancing Critical Thinking Skills of Preparatory University Students of English at Intermediate Level. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. ODTÜ, Ankara. Şimşek, A. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi
• Plath, D., English, B., Connors, L. & Beveridge, A. (1999). Evaluating The Outcomes of Intensive Critical Thinking Instruction for Socila Work Students. Social Work Education. 18, (2).
• Türer, B. (2015). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen eğitimine yönelik tutumları ile öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
• Zimmerman, B. J. (1995). Self-efficacy and educational development. Self-efficacy in changing societies, 1(1), 202-231.