DOES CANCER EDUCATİON İNCREASE CANCER AWARENESS?

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 13 - 23, 31.01.2024

Abide Aksungur , Hamit Harun Bağcı , Tuğba Özdemirkan

https://doi.org/10.35232/estudamhsd.1361295

Öz

The aim of this study was to evaluate the knowledge, attitudes, and behaviors for cancer and risk factors of those who attend Women's Education and Culture Centers and Quran Courses in Altındağ district, to carry out necessary interventions such as awareness and information activities in the led by the data obtained and to evaluate the contribution of the intervention to screening programs. The methodological study was conducted in Altındağ district with the participation of 465 female trainees aged 18 and over with similar socio-demographic characteristics. A survey form was applied to the participants before they were given education about cancer and screenings. The centers where training was provided were visited again by the researchers two weeks later, and the same survey form was applied to the same participants again and the effectiveness of the intervention was evaluated. Those who wanted to participate in screening programs were screened at Altındağ Cancer Early Diagnosis, Screening and Training Center after the training. The median age of 465 women participating in the study is 52 (18-75) years. 87.7% of the participants are married, 57.0% are literate and primary school graduates, 88.8% are housewives, and 89.7% do not work in an income-generating job. While the mean total knowledge score was 24.0 (1.0-41.0) in the initial survey, it increased significantly to 34.0 (2.0-41.0) in the re-survey (p<0.001). The study showed that educational interventions had significant increase deffects on women's cancer awareness,knowledge, attitudes, and cancer screening behaviors.

Anahtar Kelimeler

Cancer, cancer awareness, cancer screening, health education

KANSER EĞİTİMLERİ KANSER FARKINDALIĞINI ARTTIRIYOR MU?

Öz

Altındağ ilçesinde, Kadın Eğitim ve Kültür Merkezleri ve Kur’an Kurslarına katılım sağlayanların, kanser ve risk faktörleri ile ilgili bilgi, tutum ve davranışlarının saptanması, elde edilen veri ışığında farkındalık ve bilgilendirme çalışmaları gibi gerekli müdahalelerin gerçekleştirilebilmesi, gerçekleştirilen müdahalenin tarama programlarına katkısının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Müdahale niteliğindeki çalışma, Altındağ ilçesinde, benzer sosyo-demografik özellikli 18 yaş ve üstü, 465 kadın kursiyerin katılımıyla yürütülmüştür. Katılımcılara kanser ve taramalar hakkında eğitim verilmeden önce anket formu uygulanmış, eğitim verilen merkezler araştırmacılar tarafından iki hafta sonra tekrar ziyaret edilerek aynı katılımcılara aynı anket formu tekrar uygulanmış ve müdahalenin etkinliği değerlendirilmiştir. Eğitim sonrası tarama programlarına katılmak isteyenlerin Altındağ Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezinde (KETEM) taramaları yapılmıştır. Çalışmaya katılan 465 kadının yaş ortancası 52 (18-75) yıldır. Katılımcıların %87,7’si evli, %57,0’ı okuryazar ve ilköğretim mezunu, %88,8’i ev hanımı, %89,7’si gelir getiren bir işte çalışmamaktadır. Toplam bilgi puanı ortalaması ön testte 24,0 (1,0-41,0) iken son testte 34,0 (2,0-41,0)'e anlamlı olarak yükselmiştir (p<0,001). Çalışma, eğitim müdahalesinin kadınların kanser farkındalığı, bilgi, tutum ve kanser tarama davranışlarını önemli ölçüde artırdığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Kanser, kanser farkındalığı, kanser taramaları, sağlık eğitimi

Destekleyen Kurum

Destekleyen herhangi bir kurum/kuruluş bulunmamaktadır.

Kaynakça

• Durmaz S, Özvurmaz S, Adana F, Kurt F. Kadınlarda serviks kanserinin tanısına ilişkin tutum ve düzenli jinekolojik muayene ilişkisinin kesitsel olarak değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2021;5(1):26-36.
• World Health Organization İnternational Agency for Research on Cancer; 2020 [cited 3/1/2022]. Available from: https://www.iarc.who.int/cards_page/wor ld-cancer-report/
• World Health Organization. Fact sheets. Cancer, 2022 [cited 6/28/2022]. Available from: https://www.who.int/news-room/ fact-sheets/detail/cancer.
• T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Kanser Daire Başkanlığı. Türkiye Kanser İstatistikleri 2021 Yılı Raporu; 2022 [cited 6/28/2022]. Available from: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kansertaramalari.html.
• TUİK Ölüm Nedeni İstatistikleri; 2022 [cited 6/27/2022]. Available from: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Olum-ve-Olum-Nedeni-Istatistikleri-2022-4 9679.
• Gürel Z. Rahim Ağzı Kanseri Taraması İnanç Ölçeği’nin (Rakti Ölçeği) Türkçe’ye Uyarlanması ve Ankara’da Bir Üniversitenin 30 Yaş ve Üzeri Kadın İdari Personelinin Ulusal Rahim Ağzı Kanseri Tarama Programına Katılımı ve İlişkili Faktörlerin Değerlendirilmesi [Uzmanlık Tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2020.
• Sahu DP, Subba SH, Giri PP. Cancer awareness and attitude towards cancer screening in India: a narrative review. J FamilyMed Prim Care. 2020;9:2214–8. doi: 10.4103/jfmpc.jfmpc_145_20.
• Fidaner C. Kanserde Erken Yakalama: Erken Tanı ve Taramalar. Türkiye’de Kanser Kontrolü içinde Ed: AM Tuncer, Sağlık Bakanlığı, Ankara 2007;319-32.
• Austoker J, Bankhead C, Forbes LJ, et al. Interventions to promote cancer awareness and early presentation: systematic review. Br J Cancer. 2009;2:31-9. doi:10.1038/sj.bjc.6605388.
• Rezaeian A, Khatami F, Heidari Keshel S, Akbari MR, Mirzaei A, Gholami K, et al. The effect of mesenchymal stemcells-derived exosomes on the prostate, bladder, and renal cancer celllines. Sci Rep. 2022:20924. doi:10.1038/s41598-022-23204-x.
• Asuquo IM, Olajide TE. The Role of Health Education on Breast Cancer awareness among University of Calabar Female Undergraduates. Journal of Education and Practice. 2015;6:24.
• Açıkgöz A. Meme ve Serviks Kanseri Risk Düzeyleri ve Erken tanı Hizmetleri Kullanımı İlişkisi. [Yayımlanmamış tez] İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2010.
• Sarker R, Islam MS, Moonajilin MS, Rahman M, Gesesew HA, Ward PR. Effectiveness of educational intervention on breast cancer knowledge and breast self-examination among female university students in Bangladesh: a pre-post quasi-experimental study. BMC Cancer. 2022;22(1):199. doi:10.1186/ s12885-022-09311-y.
• Thahirabanuibrahim I, Logaraj M. Impact of health education intervention in promoting cervical cancer screening among rural women of Chengalpattu district-The community based interventional study. Clin Epidemiol Glob Health. 2021; 12:100895.
• Eghbal SB, Karimy M, Kasmaei P, Roshan ZA, Valipour R, Attari SM. Evaluating the effect of an educational program on increasing cervical cancer screening behavior among rural women in Guilan, Iran. BMC Women’s Health. 2020;20:149. doi:10.1186/s12905-020- 01020-7.
• Yılmaz M, Sayın Y, Oner Cengiz H. The Effects of Training on Knowledge and Beliefs about Breast Cancer and Early Diagnosis Methods among of Women. Eur J Breast Health. 2017;13:175-182.
• Sossauer G, Zbinden M, Tebeu PM, Fosso GK, Untiet S, Vassilakos P, et al. Impact of an educational intervention on women’s knowledge and acceptability of human papilloma virus self-sampling: A randomized controlled trial in Cameroon. 2014;9:109788. doi:10.1371/journal. pone.0109788.
• Kisuya J, Wachira J, Busakhala N, Naayu V, Chite AF, Omenge O, et al. Impact of an educational intervention on breast cancer knowledge in western Kenya. Health Educ Res. 2015;30:786-96. doi:10.1093/her/ cyv043.
• Demir Yıldırım A, Özaydın AN. Sources of Breast Cancer Knowledge of Women Living in Moda/İstanbul and Their Attendance to Breast Cancer Screening. Journal of Breast Health. 2014;10(1):47-56.
• Sankeshwari R, Ankola A, Hebbal M, Muttagi S, Rawal N. Awareness regarding oral cancer and oral precancerous lesions among rural population of Belgaum district, India. Glob Health Promot. 2016;23:27-35. doi:10.1177/1757975914567512.
• Karadağ Çaman Ö, Bilir N, Özcebe H. Ailede Kanser Öyküsü ve Algılanan Kanser Riski, Kanserden Korunma Davranışları ile İlişkili mi? Fırat Tıp Derg. 2014;19(2): 95-100.
• Karadag G, Gungormus Z, Surucu R, Savas E, Bicer F. Awareness and practices regarding breast and cervical cancer among Turkish women in Gaziantep. Asian Pac J Cancer Prev. 2014;15:1093-8. doi:10.7314/apjcp. 2014.15.3.1093.
• Erdem SS, Yılmaz M, Yıldırım H, Mayda AS, Bolu F, Durak AA, et al. Düzce’de yaşayanların kanser ve kanser risk faktörleri hakkında bilgi düzeyi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2017;7(1):1-10.
• Wang H, Khor TO, Shu L, Su ZY, Fuentes F, Lee JH, et al. Plants vs. cancer: a review on natural phytochemicals in preventing and treating cancers and their drugg ability. Anticancer Agents Med Chem. 2012;12(10):1281-305. doi: 10.2174/187152012803833026.
• Korkut Y. Assessment of knowledge, attitudes, and behaviors regarding breast and cervical cancer among women in western Turkey. Journal of International Medical Research. 2019;47(4):1660-6. doi:10.1177/0300060519830252.
• Makurirofa L, Mangwiro P, James V, Milanzi A, Mavu J, Nyamuranga M, et al. Women's knowledge, attitudes and practices (KAP) relating to breast and cervical cancers in rural Zimbabwe: a cross sectional study in Mudzi District, Mashonal and East Province. BMC Public Health. 2019;24;19(1):109. doi:10.1186/s12889-018-6333-5.