YAZI HAZIRLAMA
Yazılar ICMJE (Recommendations for the Conduct, Reporting, Editing ve Publication of Scholarly Work in Medical Journals) (Aralık 2015'te güncellenmiştir - http://www.icmje.org/icmje-recommendations.pdf) standartlarına uygun olarak hazırlanmalıdır. Yazarların, randomize araştırma çalışmaları için CONSORT (Consolidated Standards of Reporting Trials), gözlemsel orijinal araştırma çalışmaları için STROBE (Strengthening the Reporting of Observational Studies in Epidemiology), STARD (the Standards for Reporting Diagnostic Accuracy), PRISMA (Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses), non-randomize davranışsal ve halk sağlığı değerlendirmeleri için TREND (Transparent Reporting of Evaluations with Non-randomised Designs) rehberlerini esas almaları gerekmektedir.
Yazılar yalnızca derginin çevrim-içi makale gönderme ve değerlendirme sistemi olan https://dergipark.org.tr/tr/pub/estudamhsd üzerinden gönderilebilir. Başka herhangi bir mecradan gönderilen yazılar değerlendirmeye alınmayacaktır.
Yazılar ilk olarak, editör kadrosunun makalenin derginin yönergelerine uygun olarak hazırlanıp sunulduğundan emin olacağı bir teknik değerlendirme sürecine girecektir. Dergi yönergelerine uymayan yazılar, teknik düzeltme istekleriyle birlikte ilgili yazara iade edilecektir.
Kullanılan dilin kalitesi ve anlaşılırlığı çok önemlidir. Yayına hazır kalitede bir metin gönderilmesi gerekmektedir. Yayın dili dergi standartlarına uygun değilse makalenin düzenlenmesi istenebilir. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, Türkçe ve ABD İngilizcesi kullanmaktadır.
Yazı Türleri
Orijinal Makale
Orijinal araştırmaya dayalı yeni bilgiler sağlayan yazı türüdür. Makalenin ana metni Giriş, Gereç ve Yöntem, Bulgular, Tartışma, Sonuç alt başlıkları ile yapılandırılmalıdır. Ana metin (özet, materyal-metod bölümü, referanslar, tablolar ve şekil açıklamaları hariç) 3.500 kelime ile sınırlıdır. En fazla 250 kelimelik yapılandırılmamış bir özet içermelidir. Referans sınırı 40, tablo sınırı 6, şekil sınırı 6’dır.
Kısa rapor
Odaklanmış bir mesaj ileten yazı türüdür. Vaka serileri de kısa rapor olarak kabul edilir. En fazla 150 kelimelik yapılandırılmamış bir özet içermeli ve metin giriş, yöntemler, sonuçlar ve tartışma alt başlıkları ile yapılandırılmalıdır. Ana metin 1.500 kelime ile sınırlıdır. Referans sınırı 15, tablo sınırı 1, şekil sınırı 3’tür.
Derleme makaleleri
ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi'nde yayımlanmak üzere iki tür derleme kabul edilir: geleneksel derlemeler ve sistematik derlemeler. Belirli bir alan hakkında kapsamlı bilgiye sahip ve bilimsel geçmişi geniş çapta kabul görmüş yazarlar tarafından hazırlanan geleneksel derlemeler memnuniyetle karşılanır.
Geleneksel derlemeler: Bu derlemeler, belirli bir alan hakkında kapsamlı bilgiye sahip ve bilimsel geçmişi geniş çapta kabul görmüş yazarlar tarafından hazırlanır. Hatta bu yazarlar dergi tarafından davet edilebilir. Derleme, halk sağlığı uygulamalarında bir konunun mevcut bilgi seviyesini tanımlamalı, tartışmalı ve değerlendirmeli ve gelecekteki çalışmalara rehberlik etmelidir. Ana metin Giriş, Araştırma Sonuçları, Sonuç bölümlerini içermelidir. En fazla 250 kelimelik yapılandırılmamış bir özet içermelidir. Ana metin 4.000 kelime ile sınırlıdır. Referans sınırı 40, tablo sınırı 6, şekil sınırı 6’dır.
Sistematik derlemeler: Belli bir konuda hazırlanmış araştırma sorusuna yanıt bulmak için, belirlenmiş kriterlere uygun olarak o alanda yayımlanmış orijinal çalışmaların sistemli ve yan tutmadan taranması, bulunan çalışmaların geçerliğinin değerlendirilmesi ve sentezlenerek birleştirilmesidir. Meta-analiz, opsiyoneldir. Sistematik derlemeler orijinal makaleler olarak değerlendirilecektir. Sistematik incelemelere ilişkin beklentilerin ayrıntıları, http://training.cochrane.org/handbook adresinde bulunan Cochrane Handbook for Systematic Review of Interventions'da bulunabilir. En fazla 250 kelimelik yapılandırılmamış bir özet içermelidir. Ana metin Giriş, Yöntemler (veri kaynakları, çalışma uygunluk kriterleri, katılımcılar, müdahaleler vb. ve istatistiksel analiz), Bulgular, Tartışma, Sonuç bölümlerini içermelidir. Ana metin 4.000 kelime ile sınırlıdır. Referansların sayısı, incelenen konunun kapsamına bağlı olacaktır, ancak 60'ı geçmemelidir. Tablo sınırı 6, şekil sınırı 6’dır.
Editöre mektup
Önemli gözlemlerin, gözden kaçan yönlerin veya önceden yayımlanmış bir makalede eksik olan ayrıntıların tartışıldığı yazılardır. Dergi kapsamındaki konularda, özellikle eğitici vakalarla ilgili kayda değer makaleler de “Editöre Mektup” şeklinde sunulabilir. Özet, tablo, şekil veya diğer medyaları içermemelidir. Yorum konusu olan makale, uygun şekilde alıntılandırılmalıdır. Metin yapılandırılmamış olmalı ve 1.000 kelime ile sınırlandırılmalıdır. 10'dan fazla referans kabul edilmeyecektir.
Tablo 1: Her yazı türü için sınırlamalar.
| Yazı türü | Kelime sınırı | Özet kelime sınırı (yapılandırılmamış) | Referans sınırı | Tablo sınırı | Şekil sınırı |
| Orijinal makale | 3.500 | 250 | 40 | 6 | 6 |
| Kısa rapor | 1.500 | 150 | 15 | 1 | 3 |
| Geleneksel derleme | 4.000 | 250 | 50 | 6 | 6 |
| Sistematik derleme | 4.000 | 250 | Konu kapsamına bağlıdır (maksimum 60) | 6 | 6 |
| Editöre mektup | 1.000 | Özet olmamalıdır | 10 | Tablo olmamalı | Şekil olmamalı |
Başlık sayfası
Gönderimlerde ayrı bir başlık sayfası sunulmalı ve bu sayfa şunları içermelidir:
• Makalenin tam başlığı ve 50 karakterden uzun olmayan kısa başlık
• İsim(ler), kurumlar, yazar(lar)ın ORCID ID numaraları ve yazar(lar)ın en yüksek akademik dereceleri
• Destekleyen fonlar veya diğer materyaller
• Sorumlu yazarın isim, adres, telefon, fax numarası ve email adresi bilgileri
• Yazının hazırlanmasında emeği geçen ancak yazarlık kriterlerini karşılamayan kişilerin belirtilmesi
• Sözlü veya poster olarak sunulan makalelerde etkinliğin adı, tarihi ve yeri
• Metin ve özet bölümleri için kelime sayıları
Özet
Editöre mektup türü hariç tüm gönderilerde Türkçe ve İngilizce özet gereklidir. Makaleler, en fazla 250 kelimeden oluşan yapılandırılmamış bir özet içermelidir. Kısa raporlar, en fazla 150 kelimeden oluşan yapılandırılmamış bir özet içermelidir.
Anahtar kelimeler: Özetin sonunda konu indekslemesi için her gönderiye en az üç ve en fazla altı anahtar sözcük eklenmelidir. Anahtar kelimeler kısaltılmadan tam olarak listelenmelidir. Anahtar kelimelerin National Library of Medicine, Medical Subject Headings veritabanından (https://www.nlm.nih.gov/mesh/MBrowser.html) seçilmesi tavsiye edilir.
Giriş
Sorunun doğasına ve önemine vurgu yapan bir bağlam veya arka plan oluşturun. Çalışma veya gözlemin spesifik amacını, araştırma amacını veya test edilen hipotezi belirtin. Yalnızca doğrudan ilgili olan referansları belirtin. Rapor edilen çalışmalardan elde edilen verileri veya sonuçları dahil etmeyin.
Materyal-Metod
Anket çalışmaları için tüm bilimsel araştırmalar için geçerli olan kurallar geçerlidir ve aşağıdakilere uyulmalıdır:
Anket çalışmaları için:
• Çalışma yeri ve dizaynı (Araştırmanın zamanı/zaman aralığı belirtilmelidir.)
• Araştırma türü
• Popülasyon (Çalışmanın popülasyonu ve örneklem seçilirse örneklem açıkça ifade edilmelidir. Örneklem seçilirse örneklem büyüklüğünün nasıl hesaplandığı ve hangi örneklem seçim yönteminin/yöntemlerinin kullanıldığı belirtilmelidir. Çalışma, bilimsel geçerlilik için gerekli olan katılımcı sayısının verilerine dayanmalıdır.)
• Anket (Anketin bölümleri ve kaç sorudan oluştuğu açıklanmalıdır.)
• Veri toplama (Araştırmanın veri toplama yöntemi yazılmalı ve verilerin nasıl toplandığı açıklanmalıdır. Veri toplanırken, çalışmaya katılmak için katılımcılardan izin alınmalıdır.)
• İstatistiksel analiz (Hangi analizler için hangi istatistiksel yöntemlerin kullanıldığı açıkça yazılmalıdır.)
• Etik kurul izni (Etik komitesinin adı, onay tarihi, düzenleme numarası) Ayrıca idari izin gerektiren işler için ilgili makamlardan idari izin alınması gerekmektedir.
Klinik ve laboratuvar çalışmaları için:
• Çalışma yeri ve dizaynı
• Etik kurul izni (Etik komitesinin adı, onay tarihi, düzenleme numarası)
• Hastalar ve veri toplama
• Teşhis kriterleri
• Tanımlar (Hastalıklar, girişimler veya veri toplama için gerekliyse)
• Dahil edilme kriterleri
• Dışlanma kriterleri
• Klinik, cerrahi ve laboratuvar incelemeleri
• İstatistiksel analiz
İstatistiksel Analiz
Yapılan istatistiksel analizlerin ayrıntılı bir açıklaması, materyal-metod bölümünde ayrı bir alt başlık ile sağlanmalıdır. Yapılan istatistiksel analizlerin açıklaması, Materyal-Metod bölümünde yer almalıdır. Bu bölüm aşağıdakileri detaylandırmalıdır:
• Veri toplama: Verilerin nasıl toplandığına ilişkin bilgiler. Örnekleme stratejisi, güç ve örneklem büyüklüğü hesaplamasının ayrıntıları, dahil etme/dışlama kriterleri belirtilmelidir.
• Veri işleme: Aykırı değerlerin belirlenmesi, normalleştirme, veri dönüşümü vb. veri analizinden önce ham verilerin nasıl işlendiğine ilişkin bilgiler.
• Verileri özetleme: Analizin sonuçları olarak veri değerlerine ilişkin bilgiler (örneğin, değerler Ortalama±SS veya Medyan [1. 3. çeyrek] olarak ifade edilir). Seçilmiş özet istatistiklere kısaca değinmek de faydalı olabilir.
• Varsayımlar: İstatistiksel varsayımların nasıl test edildiğine ilişkin bilgiler (örneğin, histogram ve Q-Q grafikleri incelendi, veri normalliğini değerlendirmek için Shapiro-Wilk testi kullanıldı, varyans homojenliğini test etmek için Levene testi kullanıldı, vb.).
• Hipotez testleri ve modelleme: Kullanılan istatistiksel yöntemler ve amaç hakkında bilgi (örn. Diyabetli ve diyabetsiz hastaların C-peptit düzeylerini karşılaştırmak için iki taraflı bağımsız bir örnek t testi uygulandı, çoklu değişkenleri ayarlamak için doğrusal bir regresyon modeli uygulandı, vb.).
• Yazılım: Veri analizinde kullanılan herhangi bir istatistiksel yazılım hakkındaki bilgiler (örneğin, analizler SPSS versiyon 15.0 (Chicago, IL) veya IBM SPSS versiyon 20.0 kullanılarak yapılmıştır vb.).
İstatistiksel modelleme (örneğin, regresyon analizi, sınıflandırma, kümeleme, doğrusal modeller, vb.) önemli çaba gerektirir ve kullanılan adımlar ayrıntılı olarak açıklanmalıdır. Tek değişkenli analiz sonuçları nelerdi? Çok değişkenli analize dahil edilen değişkenleri seçmek için hangi kriterler kullanıldı? Nihai model verilere nasıl uyuyordu? Seçilen modelin uyum iyiliği neydi? Son olarak, inşa edilen modelin geçerliliğini belirlemek için model validitesi açıklanmalıdır.
Tablolar
Tablolar ana metne gömülü olarak yüklenmelidir. Ana metinde geçtikleri sıraya göre numaralandırılmalıdır. Tabloların üzerine açıklayıcı bir başlık yerleştirilmelidir. Tablolarda kullanılan kısaltmalar, ana metin içerisinde tanımlanmış olsalar bile, tablonun altında dipnotlarla tanımlanmalıdır. Kelime işlem yazılımının “tablo ekle” komutu kullanılarak tablolar oluşturulmalı ve kolay okunabilecek şekilde tasarlanmalıdır. Tablolarda sunulan veriler, ana metinde sunulan verilerin tekrarı olmamalı, ana metni desteklemelidir.
Şekiller
Şekiller, grafikler ve fotoğraflar ana metne gömülü olarak yüklenmelidir. Grafikler ve fotoğraflar makale gönderim sistemi aracılığıyla ayrıca TIFF veya JPEG formatında ayrı dosyalar olarak da sunulmalıdır. Şekil alt birimleri olduğunda, alt birimler tek bir görüntü oluşturmak için birleştirilmemelidir. Her alt birim, başvuru sistemi aracılığıyla ayrı ayrı sunulmalıdır. Şekil alt birimlerini belirtmek için resimler etiketlenmemelidir (a, b, c, vb.). Şekil göstergesini desteklemek için görüntülerde kalın ve ince oklar, ok uçları, yıldızlar, yıldız işaretleri ve benzeri işaretler kullanılabilir. Gönderinin geri kalanı gibi, şekiller de bir kişiyi veya kurumu tanımlayabilecek herhangi bir bilgi içermeyecek şekilde kör edilmelidir. Gönderilen her bir şeklin minimum çözünürlüğü 300 DPI olmalıdır. Değerlendirme sürecindeki gecikmeleri önlemek için, gönderilen tüm şekillerin çözünürlüğü net ve boyutu büyük olmalıdır (minimum boyutlar: 100x100 mm).
Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Konular
• Makalede kullanılan tüm akronimler ve kısaltmalar, hem özette hem de ana metinde ilk kullanımda tanımlanmalıdır. Kısaltma, tanımı takiben parantez içinde verilmelidir. Birimler, Uluslararası Birimler Sistemine (SI, International System of Units) uygun olarak hazırlanmalıdır. Ana metinde bir ilaç, cihaz, donanım veya yazılım programı veya başka bir üründen bahsedildiğinde, ürünün adı, ürünün üreticisi / telif hakkı sahibi (yalnızca satıcı değil), şehir ve ülke şirket (bölge dahil), şu biçimde parantez içinde verilmelidir: “Discovery St PET/BT tarayıcı (General Electric Co., Boston, MA, ABD)”
• Tüm kaynakça, tablo ve şekillere ana metin içerisinde atıfta bulunulmalı, ana metinde geçtikleri sıraya göre numaralandırılma yapılmalıdır.
• Orijinal makalelerin sınırlamaları, sakıncaları ve eksiklikleri sonuç paragrafından önce, Tartışma bölümünde belirtilmelidir.
• Şekiller ve tablolar hariç olmak üzere, bir ölçü birimi olarak kullanılmadıkça birden ona kadar sayılar sözcüklerle yazılmalıdır.
• İngilizce gramer kurallarının aksine Türkçe'de ondalık olarak virgül (,), ondalık ayırıcının solundaki her üçüncü basamakta nokta (.) işareti kullanılır.
Referanslar
Kaynaklar yazıda geçiş sırasına göre
“Vancouver” alıntılama biçimine göre yazılmalıdır. Farklı kaynak türlerine göre Vancouver alıntılama biçim örneklerine
http://guides.lib.monash.edu/ld.php?content_id=14570618 adresinden ulaşılabilir. Aynı zamanda aşağıda örnekler sunulmuştur.
Editör ekibi, yazarlardan makalelerinde yakın zamanda yayımlanan ilgili makalelere (tercihen son 10 yıl içinde) atıfta bulunmalarını isteyebilir.
Baskı öncesi bir yayına atıfta bulunuluyorsa dijital obje tanımlayıcı (DOI) numarası sağlanmalıdır.
Kaynakların doğruluğundan yazarlar sorumludur.
Tam metin (full text) veritabanından dergi makalesi:
DOI varsa:
Author A, Author B. Title of article. Abbreviated Title of Journal. year;vol(no):page numbers. doi:10.XXX/XXXXX.XX.
Abalos E, Carroli G, Mackey ME. The tools and techniques of evidence-based medicine. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol. 2005;19(1):15-26. doi:10.1016/j.bpogyn.2004.10.008.
DOI yoksa:
Author A, Author B. Title of article. Abbreviated Title of Journal [format]. year [cited year abbreviated month day];vol(no):page numbers. Available from: Internet address.
Allen C, Crake D, Wilson H, Buchholz A. Polycystic ovary syndrome and a low glycemic index diet. Can J Diet Pract Res [Internet]. 2005 [cited 2005 Jun 30];Summer:3. Available from: http://il.proquest.com.
İnternetten dergi makalesi:
DOI varsa:
Author A, Author B. Title of article. Abbreviated Title of Journal. year;vol(no):page numbers. doi:10.XXX/XXXXX.XX.
Scholz T. Evidence based medicine: from science to patient. J Tissue Sci Eng. 2012;3:e113. doi:10.4172/2157-7552.1000e113.
DOI yoksa:
Author A, Author B. Title of article. Abbreviated Title of Journal [format]. year [cited year abbreviated month day];vol(no):page numbers. Available from: Internet address.
Sillick TJ, Schutte NS. Emotional intelligence and self-esteem mediate between perceived early parental love and adult happiness. E-Jnl Appl Psych [Internet]. 2006 [cited 2010 Aug 6];2(2):38–48. Available from: http://ojs.lib.swin.edu.au/index.php/ejap/article/view/71/100.
Ön baskı veritabanından dergi makalesi:
Kording KP, Mensch B. Ten simple rules for structuring papers. BioRxiv [preprint]. 2016 bioRxiv 088278 [posted 2016 Nov 28; revised 2016 Dec 15; revised 2016 Dec 15; cited 2017 Feb 9]: [12 p.]. Available from: https://www.biorxiv.org/content/10.1101/088278v5.
Kitap bölümü:
BG Katzung. Special Aspects of Geriatric Pharmacology. In:Bertram G. Katzung.Susan B. Masters. Anthony J. Trevor (Eds). Basic and Clinical Pharmacology. 10th edition. Lange. Mc Graw Hill. USA 2007. pp 983-90.
Tek yazarlı kitaplar:
Sweetman SC. Martindale the Complete Drug Reference. 34th ed. London: Pharmaceutical Press; 2005.
Yazar olarak editör(ler):
Huizing EH, de Groot JAM, editors. Functional reconstructive nasal surgery. Stuttgart-New York: Thieme; 2003.
Konferans bildirileri:
Bengisson S. Sothemin BG. Enforcement of data protection, privacy and security in medical informatics. In: Lun KC, Degoulet P, Piemme TE, Rienhoff O, editors. MEDINFO 92. Proceedings of the 7th World Congress on Medical Informatics; 1992 Sept 6-10; Geneva, Switzerland. Amsterdam: North-Holland; 1992. pp.1561-5.
Bilimsel veya teknik rapor:
Cusick M, Chew EY, Hoogwerf B, Agrón E, Wu L, Lindley A, et al. Early Treatment Diabetic Retinopathy Study Research Group. Risk factors for renal replacement therapy in the Early Treatment Diabetic Retinopathy Study (ETDRS), Early Treatment Diabetic Retinopathy Study Kidney Int: 2004. Report No: 26.
Revizyonlar
Yazar, makalenin gözden geçirilmiş bir versiyonunu gönderirken hakemler tarafından ortaya atılan her soruyu yanıtlayan ve değişikliklerin nerede bulunabileceğini (her bir gözden geçirenin yorumu, ardından yazarın cevabı ve değişikliklerin olduğu satır numarası) belirten ana belgenin açıklamalı bir kopyasını da yüklemelidir. Gözden geçirilmiş yazılar, karar mektubu tarihinden itibaren belirtilen gün içinde teslim edilmelidir. Makalenin revize edilmiş hali verilen süre içerisinde teslim edilmediği takdirde revizyon seçeneği geri çekilebilir. Gönderen yazar(lar) ek süre gerektiğine inanıyorlarsa bu uzatmayı talep edebilirler. Kabul edilen yazılar, dilbilgisi, noktalama işaretleri, biçim ve anlaşılırlık için editlenir.
Yayın Süreci
Yayımlanma aşamaları şu şekildedir;
Düzeltilmemiş yazı: Son, kabul edilmiş ancak düzenlenmemiş ve düzeltilmemiş yazı PDF'si.
Baskı öncesi yazı: Editleme ve dizginin gözden geçirilmeden sonra, yazının son düzeltilmiş versiyonu.
Son yayın: Düzeltilmiş son sürüm derginin bir sayısında yer alacak ve derginin web sitesine eklenecektir. Derginin web sitesine eklenme aşamasında makaleye bir DOI atanacaktır. Yayın sürecini hızlandırmak için yazarlardan son okuma sürecinde olabildiğince hızlı bir şekilde düzeltmeleri tamamlamalarını istemekteyiz.
Gönderim Kontrol Listesi
Yazınızı hazırlamak için lütfen bu listeyi ve aşağıdaki açıklamaları kullanın, zamanında gözden geçirmeyi tamamlamak için göndermeden önce son bir kontrol yapın.
Metnin biçimlendirilmesi
Metin 12 punto Arial yazı tipinde yazılmalıdır. Ana başlıklar 14 punto ve kalın (bold) yazı karakteri ile yazılmalıdır. Alt başlıklar 12 punto ve kalın yazı karakteriyle yazılmalıdır. Her cümlenin sonunda tek bir boşluk bırakılmalıdır. Metinde vurgu yapmak için kalın yazı karakteri kullanılmamalıdır. Paragrafları ayırmak için tek bir hard return kullanın. Bir paragrafa başlamak için tab veya girinti kullanılmamalıdır. Tireleme, üstbilgi veya altbilgi seçenekleri kullanılmamalıdır. Sayfa numaralandırmasını kullanılmalıdır. ABD İngilizcesi kullanılmalıdır.
Aşağıdaki öğelerin mevcut olduğundan emin olun:
Başlık sayfası:
• Yazı tipi
• Başlık
• Kısa başlık
• Tüm yazar isimleri ve kurumları
• Sorumlu yazar olarak belirlenen yazarın iletişim bilgileri (Tam posta adresi, telefon numarası ve e-posta adresi)
• Sözlü veya poster olarak sunulan makaleler etkinliğin adını, tarihini ve yerini içermelidir.
• Çalışma için mali veya diğer destekler
• Kelime sayısı (Özet kelime sayısı, Metin kelime sayısı)
Ana metin:
• Başlık
• Özet
• Anahtar kelimeler
• Gerekli alt başlıkları olan metin
• Referanslar (dergi kurallarına göre yazıldığından emin olunmalıdır.)
• Şekiller ve tablolar:
o Metin alıntısına göre numaralandırılmalıdır.
o Etiketler, başlıklar ve kısaltmalar açıklayıcı olmalıdır.
o Metinde tüm şekil ve tablo gösterimlerinin uygun şekilde eşleştiğini kontrol edin.
Aşağıdaki formların uygun şekilde doldurulduğundan ve gönderildiğinden emin olun:
• Çıkar Çatışması Formu (tüm katkı veren yazarlar tarafından doldurulmalıdır), VE
• Telif Hakkı Sözleşmesi ve Yazarlık Alındı Formu
