AİLE SAĞLIĞI ELEMANLARINA VERİLEN HİZMET İÇİ EĞİTİMİN RİSKLİ GEBE YÖNETİMİ HAKKINDAKİ BİLGİ VE TUTUMLARINA ETKİSİ

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 183 - 192, 05.06.2024

Rabiye Özlem Ulutabanca , Elçin Balcı , Şemsinnur Göçer

https://doi.org/10.35232/estudamhsd.1426013

Öz

Bu çalışmada; aile sağlığı elemanlarına verilen hizmet içi eğitimin riskli gebelik hakkındaki bilgi ve tutumlarına etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yarı deneysel araştırmada, ön test–son test tek grup deneme modeli kullanılmıştır. Kayseri’nin merkez ilçelerinde bulunan aile sağlığı merkezlerinde Şubat -Temmuz 2018 tarihleri arasında yapılmıştır. Veri toplama aracı olarak, sosyodemografik özellikleri ve riskli gebelik hakkındaki bilgi, tutum ve davranışları belirlemeye yönelik 33 soruluk anket formu kullanılmıştır. Araştırmaya 321 aile sağlığı elemanı dahil edilmiştir. Eğitim öncesi ve sonrası verilerin karşılaştırılmasında, kategorik verilerde Mc Nemar testi kullanılmıştır. p<0,05 değeri anlamlı kabul edilmiştir. Aile sağlığı elemanlarına verilen eğitim sonrasında riskli gebe yönetimi ile ilgili bilgi ve tutumlarda anlamlı düzeyde değişim olduğu belirlenmiştir. Eğitimlerin daha etkili ve kalıcı olması için tekrarlı eğitimler verilmeli ve sonuçları izlenmelidir.

Anahtar Kelimeler

Aile sağlığı elemanı, riskli gebe, gebe izlem, doğum öncesi bakım, eğitim

Destekleyen Kurum

Erciyes Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından (TDK-2018-7779)Desteklenmiştir.

Proje Numarası

TDK-2018-7779

THE EFFECT OF İN-SERVİCE TRAİNİNG GİVEN TO FAMİLY HEALTH PERSONNEL ON THEİR KNOWLEDGE AND ATTİTUDES ABOUT RİSKY PREGNANCY MANAGEMENT

Öz

In this study; It was aimed to determine the effects of in-service training given to family health personnel on their knowledge and attitudes about risky pregnancy. In the quasi-experimental research, a pretest-posttest single group trial model was used. It was conducted in family health centers in the central districts of Kayseri between February and July 2018. As a data collection tool, a survey form with 33 questions was used to determine sociodemographic characteristics and knowledge, attitudes and behaviors about risky pregnancy. 321 family health personnels were included in the research. In comparing pre- and post-training data, Mc Nemar test was used for categorical data. A value of p<0.05 was considered significant. It was determined that there was a significant change in knowledge and attitudes regarding risky pregnancy management after the training given to family health personnel. In order for the training to be more effective and permanent, repeated training should be given and the results should be monitored.

Anahtar Kelimeler

Family health personnel, risky pregnant, pregnant observation, prenatal care, ın-service education

Proje Numarası

TDK-2018-7779

Kaynakça

• Öztürk Y. Türkiye’de ana sağlığı sorunları, nedenleri ve çözüm önerileri, In:Öztürk Y, Günay O, Halk Sağlığı Genel Bilgiler,172,Erciyes Üniversitesi Yayınları,Kayseri,2011:483.
• Kurnaz MA, Can H, Sezik HA, Çakır YT, Tuna M, Ay Z. Aile hekimleri gebeleri ne kadar ve nasıl izliyor. Türk Aile Hekimliği Dergisi, 2015;19(4):187-95. doi:10.15511/tahd.15.02187
• Çatak B, Öner C, Gülay M, Baştürk S, Oğuz İ, Özbek R. Doğum öncesi bakım hizmetlerinin sahada izlemi ve değerlendirilmesi: Bursa örneği. Türk Aile Hekimleri Dergisi, 2014;18(2):63-9. Available from: https://dx.doi.org/%2010.2399/tahd.14.00063
• T.C Sağlık Bakanlığı “Riskli Gebelikler Yönetim Rehberi” Genelge 2014/10 [cited 2021 Feb 3] Available from: https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/risgebyonreh.pdf
• Altındiş S, Ergin A. Kalite bağlamında sağlık personeli eğitimi. Sakarya Tıp Dergisi. 2018;8(1):157-69. doi: 10.31832/smj.395950.
• Duman ÇS, Suluhan D, Durduran Y. Birinci basamak sağlık kuruluşlarında çalışan hekim dışı sağlık profesyonellerinin hizmet içi eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi. Bakırköy Tıp Dergisi. 2016;12(3):118-23. Available from: https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/204133/birinci-basamak-saglik-kuruluslarinda-calisan-hekim-disi-saglik-profesyonellerinin-hizmet-ici-egitim-gereksinimlerinin-belirlenmesi
• T.C Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Riskli Gebelikler Yönetim Rehberi, Ankara, 2014, pp. 926.
• Bauer, PW, Broman CL, Pivarnik JM. Exercise And Pregnancy Knowledge Among Healthcare Providers. Journal Of Women's Health. 2010;19(2):335-41. doi:10.1089/jwh.2008.1295.
• Aygar H, Metintaş S. Bir kalkınma göstergesi olarak anne ölümleri. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi,2018;3(3):63-70. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/gumussagbil/issue/23833/253896
• Bayrami R, Ebrahimipour H, Ebrahimi M, Froutani MR, Najafzadeh B. Health Care Provıder S’knowledge, Attıtude And Practıce Regardıng Pre-Conceptıon Care. Journal of Research and Health Social Development and Health Promotion Research Center. 2013;3(4):519 -26. Available from: https://jrh.gmu.ac.ir/article-1-175-en.pdf
• Puri R, Rulisa S, Joharifard S, Wilkinson J, Kyamanywa P, Thielman N. Knowledge, attitudes, and practices in safe motherhood care among obstetric providers in Bugesera, Rwanda. International Journal of Gynaecology and Obstetrics. 2012;116(2):124-7. doi:10.1016/j.ijgo.2011.09.025.
• Itote Wanjugu E, Fleming LC, Mallinson RK, Gaffney KF, Jacobsen KH. (2019). Knowledge of intrapartum care among obstetric care providers in rural Kenya, International Health. 11(4):258–64. doi:10.1093/inthealth/ihy078
• Khan KS, Wojdyla D, Say L, Gulmezoglu AM, Van Look P. WHO systematic review of causes of maternal deaths. Lancet. 2006;367:1066–74. doi:10.1016/s0140-6736(06)68397-9.
• Sheikh S, Qureshi RN, Khowaja AR, Salam R, Vidler M, Sawchuck D, et al. Health care provider knowledge and routine management of pre-eclampsia in Pakistan. Reproductive Health, 2016;13(2):104. doi:10.1186/s12978-016-0215-z.
• Nijdam ME, Timmerman MR, Franx A, Bruinse HW, Numans ME, Grobbee DE, et al. Cardiovascular Risk Factor Assessment After Pre-Eclampsia İn Primary Care. Bmc Family Practice. 2009;10(1):77. doi:10.1186/1471-2296-10-77.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, ICON-INSTITUT Public Sector GmbH ve BNB Danışmanlık (2006) Ulusal Anne Ölümleri Çalışması, 2005. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü ve Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu, Ankara.
• Sütlü S, Çatak B, Kılınç AS, Taşdemir AB, Dinç M, Ayaş H, et al. Doğum öncesi bakımın neresindeyiz?. STED. 2012;21(5):264-70. Available from: https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/144514/dogum-oncesi-bakimin-neresindeyiz-toplum-tabanli-bir-arastirma
• T.C Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kadın ve Üreme Sağlığı Daire Başkanlığı, Aile Sağlığı Hizmetlerinde Kadın ve Üreme Sağlığı İzlem ve Danışmanlığı, Ankara, 2017.
• T.C Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. İzleme Ve Değerlendirme Eğitimi Rehberi, Ankara, 2019.
• Ameh CA, Mdegela M, White S, Van den Broek N. The effectiveness of training in emergency obstetric care: A systematic literature review. Health Policy and Planning. 2019;34(4):257–70. doi:10.1093/heapol/czz028.
• Dağlar G, Uçar T, Evcili F, Bilgiç D. Doğum öncesi ev ziyareti hizmeti verilen gebelerin memnuniyet düzeyleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2015;4(4). Available from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/gumussagbil/issue/23826/253829
• Özdemir ME, Koçoğlu F. Sivas ilinde aile hekimliği modelinin değerlendirilmesi . Ahi Evran Med J, 2019;3(2):59-65. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/aemj/issue/48295/519044
• Bambal Ö, Lağarlı T, Eser E. Manisa merkez yarı kentsel bölgede bir aile sağlığı birimine kayıtlı kadınlarda bazı birinci basamak sağlık hizmet özelliklerinin değerlendirilmesi. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi. 2010;8(3):176-90. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjph/issue/16578/173110
• Durusoy R, Davas A, Ergin İ, Hassoy H, Tanık FA. İzmir’de ikinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşlarına başvuran gebelerin aile hekimi tarafından izlenme sıklıkları ve etkileyen etmenler. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 2011;9(1):1-15. doi:10.20518/tjph.173051.
• Çetinkaya F, Baykan Z, Naçar M. Yetişkinlerin aile hekimliği uygulaması ile ilgili düşünceleri ve aile hekimlerine başvuru durumu. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2013;12(4):417-24. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/estudamhsd/issue/40372/482694
• T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Aile Hekimliği Hizmet İçi Eğitim Rehberi, Ankara, 2020.
• T.C Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Acil Obstetrik Bakım Yönetim Rehberi, Ankara, 2014, pp. 930.
• T.C Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Doğum Öncesi Bakım Yönetim Rehberi, Ankara, 2014, pp. 924.
• T.C Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Türkiye Üreme Sağlığı Programı Acil Obstetrik Bakımı Yönetici Kolaylaştırıcı Uyum Eğitimi Katılımcı Rehberi 2.baskı), Ankara, 2009, pp. 7-8.