Bir Türk Gıda Fabrikasında Covid-19 Öncesi ve Covid-19'un İlk Yılında İşgücü Kaybının Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 3, 284 - 298, 06.11.2025

Mahmut Kılıç , Serpil Saygılı

https://doi.org/10.35232/estudamhsd.1655337

Öz

COVID-19 pandemisi 2020 yılında hızla yayılmış, halk sağlığını etkileyerek küresel ekonomiyi ticaretin durması ve iş kesintileri yoluyla sekteye uğratmıştır. Ülkeler, karantinalar, sınır kapamaları ve seyahat kısıtlamalarıyla yanıt vermiştir. Bu çalışma, COVID-19 pandemisinin bir gıda işleme fabrikasında iş gücü kayıplarında etkisini saptamak amacıyla yapılmıştır. Çalışma, retrospektif kayıt araştırmasıdır. Bu çalışmada Ankara’da bir gıda üretim fabrikasında çalışanların 2019 yılı ile fabrikada ilk vakanın görüldüğü 1 Mayıs 2020 ile 30 Nisan 2021 tarihleri arasındaki iş kazası ve sağlık nedenli tüm işe devamsızlıkları analiz edilmiştir. Veriler, 2022 yılında iş yeri sağlık birimindeki kişi dosyalarından alınmıştır. Toplam 1034 çalışanın kaydı incelenmiştir. İş gücü kayıpları, 2019’da 28.995 saat iken COVID-19’un ilk yılında 31.920 saate yükselmiştir. Pandemi öncesinde iş kazalarına bağlı kayıplar (3750 saat), pandemi dönemine kıyasla (982,5 saat) üç kat daha fazlaydı. Buna karşılık, iş ile ilişkili hastalıklar nedeniyle yaşanan kayıplar pandemi döneminde (7.245 saat), pandemi öncesine (5.542,5 saat) kıyasla daha yüksekti. Pandemi sırasında COVID-19 dışı iş gücü kaybı (18.720 saat), pandemi öncesine göre daha düşük olmuştur. Önemli bir bulgu olarak, pandemi döneminde toplam iş gücü kaybının %41,4’ünün doğrudan COVID-19 ile ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Bu kaybın büyük bir kısmı (%55,8) COVID-19 vakalarıyla temas nedeniyle uygulanan karantina sürecinden, yalnızca %5,5’i ise hastaneye yatış veya ölümden kaynaklanmıştır. Gıda sektörü iş gücü COVID-19’dan önemli ölçüde etkilense de fabrika düzeyinde uygulanan sıkı sağlık ve güvenlik önlemleri, özellikle virüs bulaşını sınırlayarak ve karantina sürelerini azaltarak işgünü kayıplarını etkili bir şekilde azaltmış olduğu kanaatına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

COVID-19 , gıda işleme endüstrisi , işyeri , devamsızlık , iş sağlığı

Assessing Workforce Loss in a Turkish Food Factory Before and During COVID-19's First Year

Öz

The COVID-19 pandemic spread rapidly in 2020, impacting public health and disrupting the global economy through halted trade and business suspensions. Countries responded with quarantines, border closures, and travel restrictions. This study investigates the workforce disruptions caused by COVID-19 in the food processing industry. A retrospective analysis of 1,034 occupational health and safety records from an Ankara-based food factory examined work accidents and health-related absenteeism, comparing pre-COVID (2019) data with the COVID-19 period (1 May 2020–30 April 2021). Total workforce losses increased from 28,995 hours in 2019 to 31,920 hours during the first year of the COVID-19 pandemic. Losses due to work accidents decreased significantly, from 3,750 hours pre-pandemic to 982.5 hours during the pandemic. Conversely, work-related illness resulted in higher losses during the pandemic (7,245 hours) compared to the pre-COVID-19 period (5,542.5 hours). When non-COVID-19-related causes, workforce losses during the pandemic amounted to 18,720 hours—noticeably lower than the 28,995 hours recorded in 2019. COVID-19 was directly responsible for 41.4% of the total workforce loss during the pandemic year. Within this category, the majority of hours lost (55.8%) were due to quarantine following exposure to confirmed COVID-19 cases, while only 5.5% were attributed to hospitalization or death. Although the food sector workforce experienced substantial impacts from COVID-19, the implementation of strict factory-level health and safety measures appears to have effectively mitigated workday losses, particularly by limiting virus transmission and reducing quarantine durations.

Anahtar Kelimeler

COVID-19 , food-processing industry , workplace , absenteeism , occupational health

Etik Beyan

Institutional permission for the research was obtained from the from the from the relevant factory management, and ethical approval was granted by the XXX University Ethics Committee (Decision No. 38/04, dated November 16, 2022). The research was carried out in accordance with the rules and ethical codes specified in the Declaration of Helsinki.

Destekleyen Kurum

None

Teşekkür

None

Kaynakça

• World Health Organization. WHO Director-General’s opening remarks at the media briefing on COVID-19-11 March 2020 [Internet]. Geneva: World Health Organization; 2020.
• Gökler ME, Mehmet N, Akduman D, Yenibertiz D, Şengezer T. Direct costs of treating COVID-19 cases admitted to a tertiary hospital in Ankara, Türkiye. Ethiopian Journal of Health Development. 2022;36(4):1–6. [cited 2025 May 4]; Available from: https://www.ajol.info/index.php/ejhd/article/view/245174
• Gökler ME, Metintaş S, Emre Bulut Y. Contact tracing/filiation cost for COVID-19 in Türkiye. Journal of Health Policy & Outcomes Research. 2022;2022(2):1. [cited 2025 May 4]; Available from:https://www.jhpor.com/article/2294-contact-tracing-filiation-cost-for-covid-19-in-turkiye
• Duran MS, Acar M. Bir virüsün dünyaya ettikleri: Covid 19 pandemisinin makroekonomik etkileri. International Journal of Social and Economic Sciences. 2020;10(1):54–67.
• Şeker M, Özer A, Tosun Z, Korkut C, Doğrul AM. The Assessment Report on COVID-19 Global Outbreak. 2020 Jul.
• Kaushik M, Guleria N. The Impact of Pandemic COVID -19 in Workplace. European Journal of Business and Management. 2020;12(15):9–18. DOI: 10.7176/ejbm/12-15-02.
• Hershbein BJ, Holzer HJ. COVID-19’s impacts on the labor market in 2020. Employment Research. 2021;28(2):1–4. [cited 2025 May 4]; Available from: http://research.upjohn.org/empl_research/vol28/iss2/1/
• Bick A, Blandin A, Mertens K. Work from Home before and after the COVID-19 Outbreak. American Economic Journal: Macroeconomics. 2023;15(4):1–39. DOI: 10.1257/mac.20210061.
• Yoo J-H. The Fight against the 2019-nCoV Outbreak: an Arduous March Has Just Begun. J Korean Med Sci. 2020;35(4):e56. DOI: 10.3346/jkms.2020.35. e56.
• Wu R. COVID-19’s impacts on business activities and female workers: Empirical evidence from global developing economies. J Int Dev. 2023;35(1):163–97. [accessed 4 May 2025] Available from: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/jid.3681
• Magill M, Mcpeake M. How have restrictions on work impacted different types of workers in Northern Ireland? 2020. Available from: https://www.ulster. ac.uk/__data/assets/pdf_file/0004/578263/COVID-19- Worker-characteristics_08.06.2020.pdf12.
• Çetin G, Balcı Y. Covid-19 Pandemi Sürecı̇nı̇n Türkı̇ye’de İstı̇hdama Etkı̇lerı̇ ve Kamu Açısından Alınması Gereken Tedbı̇rler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020;19(37):40–58.
• Dang HAH, Viet Nguyen C. Gender inequality during the COVID-19 pandemic: Income, expenditure, savings, and job loss. World Dev. 2021;140:105296. DOI: 10.1016/j.worlddev.2020.105296.
• Wu Z, McGoogan JM. Characteristics of and Important Lessons from the Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Outbreak in China: Summary of a Report of 72314 Cases from the Chinese Center for Disease Control and Prevention. Vol. 323, JAMA -Journal of the American Medical Association. 2020.p. 1239–42. DOI:10.1001/jama.2020.2648.
• Sağlık Bakanlığı. COVID-19 Bilgilendirme Platformu. Sağlık Bakanlığı; 2020. [cited 2024 Nov 3]; Available from: https://covid19.saglik.gov.tr/tr-66935/genel-koronavirus-tablosu.html
• Eyüboğlu OM. Türk Tabipleri Birliği Covıd-I9 Pandemisi Altıncı Ay Değerlendirme Raporu: Hukuksal açıdan covıd-19 “Covıd-19, sağlık çalışanları için meslek hastalığı olarak kabul edilmelidir”. 2022. [cited 4 Nov 2023] Available from: https://www.ttb.org.tr/kutuphane/covid19-rapor_6/covid19-rapor_6_Part38.pdf
• Kol E, Topgül S. COVID-19 Pandemisinin Sağlık Çalışanları Açısından İş Kazası ve Meslek Hastalığı Olarak Değerlendirilmesi. Enderun Dergisi. 2021;5(2):165–95.
• Hardin J, Hilbe J. Generalized linear models and extensions. Fourth Edition. Stata Corp LLC; 2018.
• Faramarzi A, Javan-Noughabi J, Tabatabaee SS, Najafpoor AA, Rezapour A. The lost productivity cost of absenteeism due to COVID-19 in health care workers in Iran: a case study in the hospitals of Mashhad University of Medical Sciences. BMC Health Serv Res. 2021;21(1):1169. DOI: 10.1186/s12913-021-07200-x.
• Akbaş Tuna A, Çelen O. İşletmelerin İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamaları Üzerinde Covid-19 Pandemisinin Etkileri. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi. 2020;16(30):2710–59. DOI: 10.26466/opus.781324.
• Grzelakowska K, Kryś J. The impact of COVID-19 on healthcare workers’ absenteeism: infections, quarantines, sick leave — a database analysis of the Antoni Jurasz University Hospital No. 1. in Bydgoszcz, Poland. Medical Research Journal. 2021;6(1):47–52. DOI: 10.5603/mrj.a2021.0012.
• McDowell CP, Herring MP, Lansing J, Brower C, Meyer JD. Working From Home and Job Loss Due to the COVID-19 Pandemic Are Associated With Greater Time in Sedentary Behaviors. Front Public Health. 2020;8. DOI: 10.3389/fpubh.2020.597619.
• Kayaaslan B, Eser F, Kalem AK, Kaya G, Kaplan B, Kacar D, et al. Post-COVID syndrome: A single-center questionnaire study on 1007 participants recovered from COVID-19. J Med Virol. 2021;93(12):6566–74. DOI: 10.1002/jmv.27198.
• Karatepe OM, Saydam MB, Okumus F. COVID-19, mental health problems, and their detrimental effects on hotel employees’ propensity to be late for work, absenteeism, and life satisfaction. Current Issues in Tourism. 2021;24(7):934–51. DOI: 10.1080/13683500.2021.1884665.
• Rençber S, Ceylan A. Bir Tekstil Fabrikasında Çalışan İşçilerin Karşılaştıkları Riskler ve İş Kazası Geçirme Durumlarının Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;11(2):748–59. DOI: 10.37989/gumussagbil.1052495.
• Şahin D, Kurutkan MN, Kara O. Kronik hastalıkların ve çeşitli demografik faktörlerin hastalığa bağlı devamsızlığa etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 2020;19(76):2175–90. [cited 4 May 2025] Available from: http://dergipark.org.tr/tr/doi/10.17755/esosder.714086
• Kandemir A. Hastane Çalışanları Arasında Sağlık Sorunları Nedeniyle Yaşanan İşte Var Olamama ve İşe Devamsızlık Davranışı ile Maliyetini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. [Yüksek lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi; 2014.
• Zhang W, McLeod C, Koehoorn M. The relationship between chronic conditions and absenteeism and associated costs in Canada. Scand J Work Environ Health. 2016;42(5):413–22. DOI: 10.5271/sjweh.3583.
• Şahin F. İşe Devamsızlığın Nedenleri, Sonuçları ve Örgütler İçin Önemi. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi. 2011;4(11):24–39.
• Bierla I, Huver B, Richard S. New evidence on absenteeism and presenteeism. International Journal of Human Resource Management. 2013;24(7):1536–50. DOI: 10.1080/09585192.2012.722120.
• Zhou F, Yu T, Du R, Fan G, Liu Y, Liu Z, et al. Clinical course and risk factors for mortality of adult inpatients with COVID-19 in Wuhan, China: a retrospective cohort study. The Lancet. 2020;395(10229):1054–62. DOI: 10.1016/S0140-6736(20)30566-3.
• Kiliç M, Uslukiliç G, Yaman S. The effect of the hospital working environment on the work limitation of the employees in Turkey: a multivariable analysis. BMC Health Serv Res. 2023;23(1):365. DOI: 10.1186/s12913-023-09356-0.
• Popkin BM, Du S, Green WD, Beck MA, Algaith T, Herbst CH, et al. Individuals with obesity and COVID-19: A global perspective on the epidemiology and biological relationships. Obesity Reviews. 2020;21(11). DOI: 10.1111/obr.13128.
• Gao F, Zheng KI, Wang XB, Sun QF, Pan KH, Wang TY, et al. Obesity Is a Risk Factor for Greater COVID-19 Severity. Vol. 43, Diabetes Care. 2020. p. E72–4. DOI: 10.2337/dc20-0682.
• Løkke Nielsen AK. Determinants of absenteeismin public organizations: A unit-level analysis of work absence in a large Danish municipality. International Journal of Human Resource Management. 2008;19(7):1330–48. DOI: 10.1080/09585190802110158.
• Ramsey J, Punnett BJ, Greenidge D. A social psychological account of absenteeism in Barbados. Human Resource Management Journal. 2008;18(2):97–117. DOI: 10.1111/j.1748-8583.2007.00053.x
• Barello S, Palamenghi L, Graffigna G. Burnout and somatic symptoms among frontline healthcare professionals at the peak of the Italian COVID-19 pandemic. Psychiatry Res. 2020;290:113129. DOI: 10.1016/j.psychres.2020.113129.
• Barello S, Palamenghi L, Graffigna G. Burnout and somatic symptoms among frontline healthcare professionals at the peak of the Italian COVID-19 pandemic. Psychiatry Res. 2020;290:113129. DOI: 10.1016/j.psychres.2020.113129.