YAŞANILAN TARİHSEL MEKÂNIN ÖĞRENCİLERİN TARİH BİLİNCİ İLE İLİŞKİSİ (GAZİANTEP İLİ ÖRNEĞİ)

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 1, 100 - 129, 01.12.2016

Necdet Hayta Ş. Gülin Karabağ Selim Yumak

Öz

Tarih bilinci ve mekân ilişkisi bağlamında mekâna aidiyet duygusu, ortak bir geçmişe sahip olma, aynı zihniyet ve fikir etrafında birleşme, tarih ve kültür birliği gibi unsurlar ele alındığında, tarih bilinci ile mekânın bir ilişkisi olduğu değerlendirilmektedir. Bu çalışmada, yaşanılan tarihsel mekânın tarih bilinci ile ilişkisinin olup olmadığını araştırmak amaçlanmıştır. Çalışmada veri toplamak için tarama yöntemi kullanılmıştır. Basit tesadüfi örnekleme yöntemi kullanılarak seçilen 28 lisedeki 2.060 öğrenci ile uygulama yapılmış, 1.703 öğrenciden dönüt alınmıştır. Elde edilen veriler doğrultusunda, öğrencilerin tarih bilincinin orta düzeyde olduğu, tarihsel mekâna ilgisinin ise yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Ayrıca öğrencilerin tarih bilinci ile tarihsel mekâna ilgisi arasında bir ilişki bulunduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, tarih bilinci düşük olan öğrencilerin tarihsel mekâna ilgisinin düşük olduğu; tarih bilinci yüksek olan öğrencilerin, tarihsel mekâna ilgisinin de paralel olarak yüksek olduğu tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Bilinç, tarih bilinci, mekân, tarihsel mekân, kimlik, Gaziantep

THE RELATIONSHIP BETWEEN HISTORICAL CONSCIOUSNESS AND INHABITED HISTORICAL PLACE OF THE STUDENTS (GAZİANTEP CITY EXAMPLE)

Öz

When the factors such as state of belonging, sharing a common past, coming together with same mentality and ideas, historical and cultural unity are considered in terms of the relationship between historical place and historical consciousness, it is considered that there is a relationship between historical place and historical consciousness. This study is aimed to research the relationship between historical consciousness and historical place.Survey design was used in the study to collect data. 2.060 selected students by using the simple random sampling method in 28 schools participated the work and the feedbacks were received from 1.703 students. In accordance with the data obtained, it was determined that the historical consciousness of the students was at medium level and their interest in historical place was at high level. Moreover, it was determined that there is a relationship between students’ historical consciousness and their interest in historical place. As a result, if the students’ level of historical consciousness is low, their interest in historical place is low; interest in historical regions is low and if the history conscious and interest in historical region of the students is high, his/her interest in historical regions is high in a parallel way

Anahtar Kelimeler

Conscious, history conscious, region, historical region, identity, Gaziantep

Kaynakça

• Ahunbay, Z. (1996). Tarihî çevre koruma ve restorasyon. İstanbul: YEM.
• Alpar, R. (2012). Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik - Güvenirlik. Ankara: Detay.
• Arabacıoğlu, P. & Aydemir, I. (2007). Tarihî çevrelerde yeniden değerlendirme kavramı. Megaron YTÜ Mimarlık Fakültesi e-Dergisi, 2(4), 204-212.
• Arı, K. (2011). Tarih Yöntemi. İzmir: İleri.
• Ata, B. (2002). Müzelerle ve tarihî mekânlarla tarih öğretimi: tarih öğretmenlerinin ''müze eğitimine'' ilişkin görüşleri. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Aygener, N. (2009). İlköğretim 6-8. sınıf sanat eğitiminde çevre etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ayman, Z. (2006). Bellek mekânı olarak sınır ve ötekilik: Kars şehri. Toplum ve Bilim Dergisi, 107, 145-189.
• Bıçak, A. (1996). Tarih bilinci. Felsefe Dünyası Dergisi, 20, 46-58.
• Bilgin, N. (1995). kolektif kimlik. İstanbul: Sistem.
• Bilgin, N. (2011). Sosyal düşüncede kent kimliği. İdealkent Kent Araştırmaları Dergisi, 3, 20-47.
• Birinci, N. (2004). Tarih bilinci. Bilim ve Aklın Aydınlığında Dergisi, 51, 3-5.
• Çetin, A. (2010). Kutadgu bilig’de türk aile kültüründe bir babanın oğul imajı ya da süregiden bellek/kültür. Millî Folklor Dergisi, 85, 122-132.
• Dilek, D. (2007). Tarih derslerinde öğrenme ve düşünce gelişimi. Ankara: Nobel.
• Erdemli, A. (2000). Aydınlama olarak tarihli yaşama. Felfefelogos Dergisi, 9, 65-92.
• Erdönmez, M.E. & Akı, A. (2005). Açık kamusal kent mekânlarının toplum ilişkilerindeki etkileri. Megaron YTÜ Mimarlık Fakültesi e-Dergisi, 1(1), 67-87.
• Erpulat, D.E. (1998). Tarih ders kitaplarında tarih bilinci: ABD modeli. Salih Özbaran (Ed.), Tarih öğretimi ve ders kitapları içinde (s. 265-282). İzmir: Dokuz Eylül.
• Göka, Ş. (2001). İnsan ve mekân. İstanbul: Pınar.
• Göregenli, M. (2010). İnsan mekân ilişkileri. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Güçlü, A., Uzun, E., Uzun, S.& Yolsal, Ü.H. (2002). Felsefe sözlüğü. İstanbul: Bilim ve Sanat.
• Güzey, Ö., Gültekin, N. & Kırsaçlıoğlu, O. (2009). Bölünmüş kentte kimlik odakları: hollanda’da yaşayan türklerde sosyal dayanışma ve uyum davranışlarıyla biçimlenen mekânsal ayrışma/toplanma. Ankara: Tübitak-Sobag.
• Hacısalihoğlu, Y. (2008). Kuramsal ve kavramsal bir çözümleme: mekân-güç-çatışma ve jeopolitik. Beykent Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Dergisi, 1(2), 22-44.
• Işık, H. (2008). İlköğretimde tarih konularının yerel tarih ile ilişkilendirilmesinin öğrenci başarısına etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(4), 290-310.
• Karaaslan, Ç. (2010). Tarihî kentlerde kimliksizleşme sorunu ve bir çözüm yolu olarak kentsel canlandırma projeleri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel.
• Karabağ, S. (2002). Mekânın siyasallaşması. Ankara: Nobel.
• Kaya, R., Özdemir, Y., & Şimşek, U. (2004). Genç cumhuriyet ve oluşturulmaya çalışılan tarih bilinci. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 271-281.
• Kaya, R. (2006). Tarih eğitimi ve tarih bilinci. Çağdaş Eğitim Dergisi, 330, 33-39.
• Kuban, D. (2000). Tarihî çevre korumanın mimarlık boyutu kuram ve uygulama. İstanbul:YEM.
• Kural, S. (2013). Şehir bilinci. Gürkan Kaya & A.Kadir Çüçen (Ed.), II. uluslararası felsefe kongresi 11-13 ekim 2012: şehir ve felsefe bildiri kitabı içinde (s. 16-20). Bursa: Bursa Kültür.
• Kyvig, D.E. & Marty, M.A. (2011). Yanıbaşımızdaki tarih (N. Özsoy, Çev.). İstanbul: Tarih Vakfı.
• Oktay, D. (2011). Kent kimliğine bütüncül bakış. İdealkent Kent Araştırmaları Dergisi, 3, 8- 19.
• Oruç, Ş. (2006). Ders kitaplarında savaş olgusu. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(3), 9-29.
• Öcal, A. (2007). İlköğretim sosyal bilgiler dersinde 6. sınıf öğrencilerinin mekânsal biliş becerilerinin incelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özbaran, S. (2005). Tarih, tarihçi ve toplum. İstanbul: Tarih Vakfı.
• Özteke, H. (2004). Ortaöğretimde sanat eğitimi ile tarihî çevre bilincinin geliştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Öztürk, H.H. (2007). Tarihî ve kültürel çevrenin korunmasında sivil toplumun rolü: hamamönü örneği. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sami, K. (2007). Diyarbakır’da geleneksel konut: sosyal yaşam bağlamında mekân ve kültürel etkileşim. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 9, 63-79.
• Şimşek, A. (2006). Tarihsel romanın eğitimsel işlevi. Bilig Dergisi, 37, 65-80.
• Şimşek, S. (2002). Günümüzün kimlik sorunu ve bu sorunun yaşandığı temel çatışma eksenleri. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3, 29- 39.
• Tekeli, İ. (2008). Tarih bilinci ve gençlik. İstanbul: Tarih Vakfı.
• Timuçin, A. (2000). Tarih bilinci ve tarih felsefesi, Felsefelogos Dergisi, 9, 23-38.
• Toplumsal Tarih Dergisi (2002). Tarih eğitiminde yeni bir modele ihtiyacımız var . 100, 55.
• Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe Sözlük. Ankara: TDK.
• Viroli, M. (1997). Vatan aşkı yurtseverlik ve milliyetçilik üzerine bir deneme (A. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.