Lise Öğrencilerinin Düşünme Stilleri ve Biyoetik Değerlerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 167 - 192, 28.06.2020

Gülce Öztaş , Ayşe Esra Çağıl , Leyla Ayverdi

Öz

Araştırmanın amacı, lise öğrencilerinin biyoetik değerleri ile düşünme stilleri puanlarının çeşitli değişkenler (cinsiyet, okul türü, sınıf düzeyi, kardeş sayısı) açısından incelenmesi ve biyoetik değerlerinin düşünme stillerine göre farklılaşıp farklılaşmadığının ortaya konmasıdır. Çalışmada ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubu amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemiyle beş farklı liseden seçilmiş olan 369 lise öğrencisinden oluşturmaktadır. Verileri toplamak amacıyla Biyoetik Değer Envanteri (BDE) ile Sternberg-Wagner Düşünme Stilleri Ölçeği (SWDSÖ) kullanılmıştır. Veriler, SPSS 22 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, biyoetik değerlerin kardeş sayısına göre farklılaştığını, düşünme stilleri puanlarının ise cinsiyet, okul türü, sınıf düzeyi ve kardeş sayısı açısından farklılaştığını ortaya koymuştur. Ayrıca biyoetik değerlerin biçimsel, düzeysel ve kapsamsal düşünme stilleri açısından farklılaştığı ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda, öğrencilere doğru biyoetik değerlerin kazandırılması noktasında, öğrencilerin düşünme stillerinin göz önünde bulundurulması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Düşünme stilleri, Biyoetik değerler, Lise öğrencileri, Etik

Investigation of Thinking Styles and Bioetical Values of High School Students in terms of Different Variables

Öz

The research aims to examine the bioethical values and thinking styles scores of high school students in terms of various variables (gender, school type, class level, number of siblings) and to reveal whether their bioethical values differ according to their thinking styles. The relational screening method was used in the study. The study group consists of 369 high school students selected from five different high schools with a maximum diversity sampling method. To collect data, the Bioethical Inventory (BI) and the Sternberg-Wagner Thinking Styles Scale (SWTSS) were used. The data were analyzed using SPSS 22 package program. The findings revealed that bioethical values differ in reation to the number of siblings, and that the thinking styles scores differ in terms of gender, school type, class level, and the number of siblings. Also, it has been revealed that bioethical values differ in terms of formal, level and contextual thinking styles. In this context, it was recommended that the thinking styles of the students be taken into account to enable students to gain correct bioethical values.

Anahtar Kelimeler

Thinking styles, Bioethical values, High school students, Ethics

Kaynakça

• Akarsu, B. (1975.) Felsefe terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Akboy, R., Argun, Y. & İkiz, E. (2005). PDR lisans ve lisansüstü programında öğrenim gören öğrencilerin düşünme stilleri ve benlik saygılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 283-292.
• Akın, H. (2007). Çukurova üniversitesi fen-edebiyat fakültesi ve eğitim fakültesi öğrencilerinin temel biyoetik konuları hakkındaki görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Altıparmak, M. (2005). Rekombinant DNA teknolojisinin öğretiminde interaktif uygulamalar ve biyoetik. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Bernardo, A. B., Zhang, L. & Callueng, C. M. (2002). Thinking styles and academic achievement among Filipino students. The Journal of Genetic Psychology, 163(2), 149-163.
• Buluş, M. (2005). İlköğretim bölümü öğrencilerinin düşünme stilleri profili açısından incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 6(1), 1–24.
• Buluş, M. (2006). Assessment of thinking styles inventory, academic achievement and student teachers’ characteristics. Eğitim ve Bilim Dergisi, 31(139), 35-48.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz Ş. & Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Akademi.
• Cano-Garcia, F. & Hughes, E. H. (2000). Learning and thinking styles: An analysis of their interrelationship and influence on academic achievement. Educational Psychology, 20(4), 413-430.
• Çelik, D. (2016). 11. Sınıf öğrencilerinin düşünme stilleri, öğrenme stratejileri ve düşünme stilleri ile öğrenme stratejileri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Coşkuner, Z., Gacar, A. & Yalınç, N. (2012). Beden eğitimi ve spor öğretmen adaylarının düşünme stillerinin değerlendirilmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 3(1), 25-32.
• Demir, Ö. & Erginsoy-Osmanoğlu, D. (2013). Lise öğrencilerinin düşünme stillerinin çeşitli değişkenler acısından incelenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(1), 165-184.
• Fer, S. (2005). Düşünme stilleri envanterinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 433-461.
• Jung, J. & Shin, S. (2014). Awareness and ethical attitudes about DNR of emergency department students (Differences in recognition according to bioethics education). Journal of the Korea Academia-Industrial Cooperation Society, 15(2), 1074-1082.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Keskin-Samancı, N. (2009). Biyoetik eğitimi kapsamında ortaöğretim öğrencilerine yönelik “biyoetik değer envanteri” geliştirilmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Oflar, Y. & Yıldız, K. (2016). İlköğretim okulu öğretmenlerinin düşünme stilleri. International Journal of Field Education, 2(2), 20-37.
• Öcal, E. (2012). İlköğretim fen bilgisi öğretmenlerinin biyoteknoloji (genetik mühendisliği) farkındalık düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Özden, Y. (2003). Öğrenme ve öğretme (Geliştirilmiş 5.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Özer-Keskin, M., Keskin-Samancı, N. & Kurt, İ. (2013). Öğretmen adaylarının güncel etik konular hakkındaki görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3(2), 142-152.
• Öztabak, M. Ü. (2013). Farklı okul türlerinde öğrenim gören lise öğrencilerinin sınıf seviyelerine göre düşünme stilleri ile karar verme stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Palut B. (2004). Düşünme Stilleri Ölçeği`nin Türkçe'ye uyarlanma ve geçerlik güvenirlik çalışması. 13. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı'nda sunulmuş bildiri, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Sürmeli, H. (2008). Üniversite öğrencilerinin biyoteknoloji ve genetik mühendisliği çalışmaları ile ilgili tutum, bilgi ve biyoetik görüşlerinin değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Sürmeli, H. & Şahin F. (2010). Üniversite öğrencilerinin genetik mühendisliği ile ilgili biyoetik görüşleri: Genetik testler ve genetik tanı. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(2), 119-132.
• Sternberg, R. J. (2009). Düşünme stilleri. İstanbul: Redhouse.
• Sternberg, R.J. (2019). Theory of Mental Self-Government: Thinking Styles. [Online]. http://www.robertjsternberg.com/thinking-styles sayfasından erişilmiştir.
• Turgut, D. (2018). Öğretmen adaylarının biyoetik değerleri, bilimsel okuryazarlık ve empati beceri düzeylerinin sınıflar bazında incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Vural, M. (2013). Spor genel müdürlüğü merkez ve taşra teşkilatında görev yapan spor yöneticilerinin düşünme ve karar verme stillerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Yüce, Z. (2011). Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoteknoloji konusundaki bilgileri ve biyoteknoloji uygulamalarına yönelik biyoetik yaklaşımları: Tutum, görüş ve değer yargıları. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Zengin-Tepekuyu, H. & Umdu-Topsakal, Ü. (2016). Ortaokul öğrencilerinde biyoetik farkındalığı. International E-Journal of Advances in Education, 2(5), 311-320.
• Zhang, L. & Sternberg R. J. (2000). Are learning approaches and thinking styles related? A study in two Chinese populations. The Journal of Psychology, 134(5), 469-489.