Öğretmenlerin Teknoloji Kullanım Düzeyleri İle Öğrencilerin Çevirimiçi Ortamlarda Karşılaştığı Risklere Yönelik Algıları

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 2, 446 - 465, 29.12.2020

Tuğba Bayar , Mehmet Özerbaş

Öz

Bu çalışmanın amacı sınıf öğretmenlerinin derslerinde teknoloji kullanım düzeylerini ve çocukların karşılaştıkları çevrimiçi risklere yönelik algılarını çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Çalışmada var olan durumu ortaya koymak için tarama modeline dayalı betimsel yöntem benimsenmiştir. Araştırmanın evrenini, Antalya’daki ilkokullarda 3. ve 4. sınıf öğretmenleri oluşmaktadır. Araştırma örneklemini ise, evrenden amaçlı örnekleme yöntemiyle belirlenen aynı ildeki, Konyaaltı ve Muratpaşa ilçelerinde yer alan ilkokullarda 3. ve 4. sınıfı okutan toplam 250 ilkokul öğretmen oluşturmaktadır. Veriler (Dönmez, 2015) “Çocuk ve Ergenlerin Karşılaştığı İnternet Risklerine Yönelik Algı Ölçeği” ile Öksüz ve Ak (2010) tarafından geliştirilen “Teknoloji Kullanım Düzeyi Belirleme Ölçeği” ölçekleri kullanılarak toplanmıştır. Araştırma için toplanan verileri analiz etmek için SPSS paket programı kullanılmıştır. Bulgular, araştırma kapsamındaki sınıf öğretmenlerinin derslerinde bilgisayar, internet, video oynatıcılar, data projektörü gibi teknolojileri ve kelime işlemci, veri sunumu gibi yazılımları daha çok kullandıkları görülmüştür. Cinsiyet değişkeni açısından kadın sınıf öğretmenlerinin risk algılarının, erkek sınıf ğretmenlerinden daha yüksek olduğu sonucu elde edilmiştir. Sınıf öğretmenlerinin güvenli internet kullanımı ile ilgili eğitim alma durumları ve okuttukları sınıf düzeyleri açısından internet ortamında yer alan risklere yönelik algılarında bir değişimin olmadığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çevrimiçi Risk Algısı, Teknoloji Kullanım Düzeyi, Sınıf Öğretmeni

Teachers' Technology Use Levels And Their Perceptions Of The Risks Faced By Students In Online Settings

Öz

The aim of this study is to examine in terms of various variables the primary school teachers’ level of technology use and their perceptions of the online risks children face. Descriptive method based on scanning model was used to reveal the existing situation in the study. The universe of the research consists of 3rd and 4th grade teachers in primary schools in Antalya. The research sample consists of 250 primary school teachers who teach the 3rd and 4th grades in primary schools located in Konyaaltı and Muratpaşa districts in the same province, which is determined by sampling method. Data were collected by using the ‘Perception Scale for Internet Risks Faced by Children and Adolescents’, devepoped by Dönmez (2015), and ‘Technology Usage Level Determination Scale’, developed by Öksüz and Ak (2010). The data collected were analyzed using the SPSS software. Findings showed that classroom teachers use more in their lessons the technologies such as computer, internet, video players, and data projector, and the softwares such as word processor and data presentation. In terms of gender variable, it was concluded that the female classroom teachers' risk perceptions were higher than the male classroom teachers’. It is concluded that there is no diffrerence in the perceptions of classroom teachers about the risks in the internet environment in terms of the class levels they teach and of whether they have received education on the use of secure internet.

Anahtar Kelimeler

Perceived Internet Risks, Level of Technology Use, Primary School Teachers

Kaynakça

• Adıgüzel, A. (2010). İlköğretim okullarında öğretim teknolojilerinin durumu ve sınıf öğretmenlerinin bu teknolojileri kullanma düzeyleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 1-17.
• Aksaray, S. (2011). Siber zorbalık. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2), 405-432.
• Aslan, A. (2016). Türkiye’de çocukların güvenli internet kullanımında 2010-2015 yılları arasındaki değişimler ve uygulamaların yansımaları. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Avinç, Z. (2017). 0-8 yaş arasındaki çocukların internet ve mobil teknoloji alışkanlıkları ve güvenli internet kullanımı. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Ayas, T. ve Horzum, M. B. (2013). İlköğretim öğrencilerinin internet bağımlılığı ve aile internet tutumu. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (39), 46-57.
• Bayar, T. ve Özerbaş, M. A. (2019, Ekim). Sınıf öğretmenlerin öğrencilerinin karşılaştığı çevrimiçi risklere yönelik algıları. 2. Uluslararası Temel Eğitim Kongresinde sunulmuş bildiri, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla. Canbek, G. ve Sağıroğlu, G. (2007). Çocukların ve gençlerin bilgisayar ve internet güvenliği. Politeknik Dergisi, 10(1), 33-39.
• Çelen, F. K., Çelik, A., & Seferoğlu, S. S. (2011). Çocukların internet kullanımları ve onları bekleyen çevrim-içi riskler. Akademik Bilişim, 2, 1-8.
• Çetin, O. , Çalışkan, E. ve Menzi, N. (2012). Öğretmen adaylarının teknoloji yeterlilikleri ile teknolojiye yönelik tutumları arasındaki ilişki. Elementary Education Online, 11(2), 273-291. İlköğretim Online, 11(2), 273-291. http://ilkogretim-online.org.tr adresinden erişilmiştir.
• Dönmez, O. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının çocukların karşılaştığı çevrimiçi risklere yönelik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Durmaz, Y. (2017). Sınıf öğretmenlerinin teknopedagojik eğitim yeterlikleri, mesleki öz-yetkinlikleri ve teknoloji kullanım düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Erdur-Baker, Ö. ve Kavşut, F. (2007). Akran zorbalığının yeni yüzü: Siber zorbalık. Eğitim Araştırmaları, 27, 31-42.
• EU Kids Online Project (2011). Final Recommendations for policy methodology and research. www.eukidsonline.net sayfasından erişilmiştir.
• Field, A. (2009). Logistic regression. Discovering statistics using SPSS , 264 , 315.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel.
• Kaşıkçı, D. N. (2014). Çocukların, ebeveynlerin ve öğretmenlerin; çocuklar için internet kullanımı, internetin riskleri ve güvenliği hakkında görüşleri ve deneyimleri. Doktora Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, , Ankara.
• Kaşıkçı, D. N.,Çağıltay, K., Karakuş, T., Kurşun, E. ve Ogan, C. (2014). Türkiye ve Avrupa'daki çocukların internet alışkanlıkları ve güvenli internet kullanımı. Education&Science/Egitim ve Bilim, 39(171), 230 – 243.
• Kavuk, M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin sanal zorba ve sanal kurban olma durumlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Livingstone, S.,Haddon, L., Görzig, A. ve Olafsson, K. (2011b). Risks and safety on the internet: The perspective of European children. Full Findings. London: EU Kids Online, LSE.
• MEB (2017). Sınıf öğretmeni özel alan yeterlilikleri. https://toad.edam.com.tr/sites/default/files/pdf/cocuk-ve-ergenlerin-karsilastigi-internet-risklerine-yonelik-algi-olcegi-toad.pdf adresinden erişilmiştir.
• OECD (2019). Internet access (indicator). Doi: 10.1787/69c2b997-en.
• Öksüz, Y , Ak, Y . (2009). Öğretmen adaylarının ilköğretim matematik öğretiminde teknoloji kullanımına ilişkin algıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 1-19. https://dergipark.org.tr/en/pub/yyuefd/issue/13712/166010 adresinden erişilmiştir.
• Özdamar, K. (2004). Çok değişkenli analizler. Eskişehir: Kaan.
• Özdemir, M. ve Akar, F. (2011). Lise öğrencilerinin siber-zorbalığa ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler bakımından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 17(4), 605-626.
• Özerbaş, M. A. (2015). Evaluation of new primary education curriculum based on constructivist learning approach through the viewpoints of teachers. Procedia-Social and Behavioral Sciences, Elsevier (174), 2292-2300., Doi: 10.1016/J.sbspro.2015.01.890 (Yayın No: 2266405).
• Turgut, Y. E. (2016). Çocukların mobil internet deneyimleri: kullanım, risk faktörleri ve risklerle başa çıkma stratejilerinin incelenmesi. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.