Opinions of Preschool Teachers on School Menus: Gaziantep Example

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 39 - 51, 28.06.2021

Emine Hilal İnan , Leyla Özgen

https://doi.org/10.51725/etad.837240

Öz

The aim of the study is to determine teachers' opinions about the food menu offered to children in preschool education institutions. 66 teachers working in kindergartens and nursery classes affiliated with the Gaziantep Provincial Directorate of National Education participated in the study group in the 2019-2020 academic year, and the data were collected using a semi-structured interview form and voice recordings. It was designed so as to determine teachers' opinions on the content of school meal menus, the points to be considered with respect to children and parents when preparing the menus, the children's reaction to the menus, and teachers' suggestions for preparing the menus at preschool education institutions. As a result, it was determined that the majority of educators working in preschool education institutions do not have sufficient knowledge about menu preparation, and that support for preparing menus should be obtained from a dietician and nutritionist.

Anahtar Kelimeler

Early childhood education, School menus, Nutrition, Early childhood teacher

Okul Öncesi Öğretmenlerinin Okul Menüleri Hakkındaki Görüşleri: Gaziantep Örneği

Öz

Araştırmanın amacı okul öncesi eğitim kurumlarında çocuklara sunulan yemek menüsü hakkında öğretmen görüşlerinin belirlenmesidir. Çalışma grubuna 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Gaziantep ili Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı anaokulları ve anasınıflarında görev yapan 66 öğretmen katılmıştır. Çalışmada yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak ve ses kaydı alınarak veriler toplanmıştır. Bulgular, öğretmenlerin okuldaki beslenme menülerinin içeriğine, okul öncesi eğitim kurumlarında beslenme menüsü hazırlanırken çocuk ve ebeveyn açısından dikkat edilen noktalara, çocukların beslenme menüsüne gösterdikleri tepkilere ve çözümlere ilişkin, öğretmenlerin okul öncesi eğitim kurumlarındaki beslenme menülerini hazırlama önerilerine yönelik görüşleri şeklinde temalandırılmıştır. Sonuç olarak, okul öncesi eğitim kurumunda görev yapan eğitimcilerin çoğunluğunun menü hazırlama konusunda yeterli bilgi sahibi olmadığı, menü hazırlamada diyetisyen ve beslenme uzmanından destek alınması gerektiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitimi, Okul menüleri, Beslenme, Okul öncesi öğretmeni

Kaynakça

• Abbasi, L., Diamond, E., Froats-Emond, C., Graham, M., Hanemaayer, R., Hawthorne, D., ... Loewenberger, E. (2014). Paint your plate a toolkit for ontario child care provieders. Health Kids Community Challenge. https://opha.on.ca/getmedia/93f623b9-931b-4074-96e6-8e2bcd7159e1/ Paint-your-plate-A-toolkit-for-Child-Care-Providers_ODPH.pdf.aspx sayfasından erişilmiştir.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Creswell, J.W. (2016). Araştırma deseni. Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. (S.B. Demir, Çev.). Ankara: Eğitim.
• Ersözlü, Y. (2017). Besin alerjisi tanılı hastalarda tolerans gelişimi ve toleransa etki eden faktörler. (Tıpta uzmanlık tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Eliassen, E.K. (2011). The impact of teachers and families on young children’s eating behaviors. The National Association for the Education of Young Children. NAEYC. www.naeyc.org/ecp/ceu,pdf. sayfasından erişilmiştir.
• Finistrella, V., Manco, M., Ferrara, A., Rustico, C., Presaghi, F. ve Morino, G. (2012). Cross-sectional exploration of maternal reports of food neophobia and pickiness in preschooler-mother dyads. Journal of the American College of Nutrition, 31, 152–159. https://doi.org/10.1080/07315724.2012.10720022
• Fraenkel, J.R. ve Wallen, N.E. (2009). How to design and evaluate research in education. New York, NY: The McGraw-Hill.
• Garibağaoğlu, M. ve Özgüneş, N. (2008). Okullarda beslenme uygulamaları. Çocuk Dergisi, 8(3), 152-159. Golden-Biddle, K. ve Locke, K. (1997). Composing qualitative research. California: Sage.
• Hassan, A.K.G. ve Venkaetesh, Y.P. (2015). An overview of fruit allergy and the caustaive allergens. European Annals of Allergy and Clinical Immunology, 47(6), 180-187. https://www.researchgate.net/publication/320978823_An_overview_of_fruit_allergy_and_the_causative_allergens sayfasından erişilmiştir.
• Hu, C., Ye, D., Li, Y., Huang, Y., Li, l., Gao, Y. ve Wang, S. (2009). Evaluation of a kindergarten-based nutrition education intervention for pre-school children in China. Publich Health Nutrition, 13(2), 253-260. https://doi.org/10.1017/S1368980009990814
• Johnson, C.C., Myers, L., Mundorf, A.R., O’Malley, K., Spruance L.A. ve Harrs, D.M. (2017). Lunch salad bars in new orleans’ middle and high schools: Students intake of fruit and vegetables. International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(415), 1-10. https://doi.org/10.3390/ijerph14040415
• Kalfa-Çetin, N. (2019). Kreşlerde uygulanan menüler ve çocukların beslenme durumunun değerlendirilmesi. (Yüksek lisan tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Koca, T. ve Akçam, M. (2015). İnek sütü protein alerjisi. Dicle Tıp Dergisi, 42(2), 268-273. https://doi.org/10.5798/diclemedj.0921.2015.02.0572
• Lawler-Girard, B. (2010). Teacher attitudes, perceived influences, and self-reported classroom behaviors related to school nutrition environments. (Doktora tezi). https://scholarcommons.usf.edu/etd/3548. sayfasından erişilmiştir.
• Lehto, E., Ray, C., Haukkala, A., Yngve, A., Thorsdottir, I. ve Roos, E. (2016). Do descriptive norms related to parents and friends predict fruit and vegetable intake similarly among 11-year-old girls and boys?. British Journal of Nutrition, 115, 168–175. https://doi.org/10.1017/S0007114515003992
• Lincoln, Y.S. ve Guba, E.G. (2013). The constructivist credo. California, CA: Left Coast.
• Liu, H., Xu, X., Liu, D., Rao, Y., Reis, C., Sharma, M., ... Zhao, Y. (2018). Nutrition-related knowledge, attitudes, and practices (KAP) among kindergarten teachers in Chongqing, China: A cross-sectional survey. International Journal of Environmental Research and Public Health, 15, 615. https://doi.org/10.3390/ijerph15040615
• Mena, N.Z., Risica, P.M., Gans, K.M., Lofgren, I.E., Gorman, K., Tobar, F.K. ve Tovar, A. (2020). Communication with family child care providers and feeding preschool-aged children: Parental perspectives. Journal of Nutrition Education and Behavior, 52, 10−20. https://doi.org/10.1016/j.jneb.2019.10.015
• Merriam, S.B. (2018). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev. Ed.). Ankara: Nobel.
• Merdol, T.K. (2017). Okul öncesi dönem eğitimi veren kişi ve kurumlar için beslenme eğitimi rehberi. Ankara: Hatipoğlu.
• Myszkowska-Ryciak, J. ve Harton, A. (2018). Implementation of dietary reference intake standards in preschool menus in Poland. Nutrients, 10, 592. https://doi.org/10.3390/nu10050592
• Özgen, L. (2018). Okul öncesi eğitim kurumlarında beslenme. İ. Ulutaş ve S. Demiriz (Ed.), Erken çocukluk eğitimine giriş içinde (s. 510-544). Ankara: Pegem.
• Özgen, L. ve Demiriz, S. (2018, Mayıs). “Hadi yemeğe”: Okul öncesi çocukların beslenme davranışlarının incelenmesi. 1.Uluslararası Eğitimde Yeni Arayışlar Kongresi’nde sunulmuş bildiri, İstanbul.
• Souto-Gallardo, M.C., Bacardí-Gascón, M., Benjamin-Neelon, S., Jiménez-Cruz, A. ve Pineda-García, G. (2020). Association of food parenting practices on child BMI z score and waist circumference in Mexican preschool children after 1 year of follow-up. Journal of Nutrition Education and Behavior, 52(1), 73-74. https://doi.org/10.1016/j.jneb.2019.09.014
• Shenton, A.K. (2004). Strategies for ensuring trustworthiness in qualitative research projects. Education for Information, 22, 63-75.
• Şekerel, B.E. (2018). Besin alerjisi. http://www.bulentsekerel.com/index.php/besin-alerjisi/sayfasından erişilmiştir.
• Parlakyıldız, B. ve Aydın, F. (2011). Okulöncesinde fen eğitimine yönelik bir yaklaşım: Laboratuvarımız mutfak. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications'ta sunulmuş bildiri, Antalya.
• Piziak, V. (2012). A pilot study of a pictorial bilingual nutrition education game to improve the consumption of healthful foods in a head start population. Int J Environ Res Public Health, 9(4), 1319-1325. doi: 10.3390/ijerph9041319
• Patton, M.Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün ve S.B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Toplu Beslenme Sistemleri. (2020). Toplu Tüketim Yerleri için Ulusal Menü Planlama ve Uygulama Rehberi. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-hareketli-hayatdb/Rehberler/Toplu_Beslenme_Sistemleri_Rehberi_/Toplu_Beslenme_Sistemleri_Kapak.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Türkiye Beslenme Rehberi. (2016). Türkiye Sağlık Bakanlığı Beslenme Rehberi 2015 (TÜBER). Ankara: Kayhan. https://okulsagligi.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/.pdf. sayfasından erişilmiştir.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitim bilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24, 543-559. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/108517 sayfasından erişilmiştir.
• Türkmen, A.B., Hüyük, A., Erdem, A.G., Gezgör, C.K., Uysal, E., Demirci, G., ... Soylu, S. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin menü hazırlamaya yönelik görüşleri. International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 1(1),13-33. https://www.semanticscholar.org/paper/ sayfasından erişilmiştir.
• Ünver, Y. (2004). 5-6 yaş okul öncesi dönemi çocukları için geliştirilecek besin gruplarına yönelik beslenme eğitimi programlarının çocukların beslenme bilgileri ve davranışlarına etkisi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Üzgün, C.E. (2017). Çocuklara besin tüketme alışkanlığı kazandırma üzerine deneysel bir çalışma (Sebze tüketimi). (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2009). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yılmaz, V.M. ve Karaağaoğlu, N. (2017). Anaokulu menülerinin değerlendirilmesi: Çankaya örneği. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, (1-2-3), 97-106. https://doi.org/10.1501/asbd_0000000064.
• Yılmaz-Akyüz, E. ve Sezgin, E. (2021). Üsküdar ilçesi anaokulu menülerinin değerlendirilmesi. ACU Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(1), 94-99. https://doi.org/10.31067/acusaglik.832707
• Wyse, R., Campbell, E., Nathan, N. ve Wolfenden, L. (2011). Association between characteristics of the home food environment and fruit and vegetable intake in preschool children: A cross-sectional study. BMC Publich Health, 11, 938, 1-10. https://doi.org/10.1186/1471-2458-11-938