Temel Eğitim Programlarında Dijital Okuryazarlık

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 280 - 294, 29.12.2021

Nilgün Altun Gülgün Bangir Alpan

https://doi.org/10.51725/etad.971177

Cited By: 5

Öz

Bu araştırmada, Temel Eğitim Programları dijital okuryazarlık bağlamında incelenmiştir. Nitel araştırma deseni benimsenen çalışmada veri toplama tekniği olarak doküman analizi kullanılmıştır. Araştırmanın veri kaynağını; temel eğitim Türkçe, matematik, fen bilimleri, sosyal bilgiler ve hayat bilgisi dersi öğretim programları oluşturmaktadır. Öğretim programlarının seçiminde ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Ölçüt, derslerin okullarda haftada en az 3 ders saati işleniyor olmasıdır. Bu araştırmada öğretim programlarının tema ve kategorileri, “bağlam, kazanım, eğitim durumları ve ölçme-değerlendirme”dir. Analiz birimi olarak da “kelimeler ve ilgili paragraflar” belirlenmiştir. Doküman incelemesinden elde edilen veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucuna göre öğretim programlarının bağlam boyutunda dijital okuryazarlığın “dijital yetkinlik” olarak yer aldığı; kazanım boyutunda dijital okuryazarlık becerisiyle ilgili kazanımların bulunduğu, Türkçe, sosyal bilgiler, hayat bilgisi dersi öğretim programında diğer öğretim programlarına göre dijital okuryazarlığa daha çok yer verildiği görülmüştür. Sosyal bilgiler öğretim programında tüm sınıf seviyelerinde dijital okuryazarlık becerilerine ilişkin düzenli kazanımların olduğu, ayrıca fen bilimleri öğretim programının dijital okuryazarlık bağlamında en az kazanıma sahip öğretim programı olduğu belirlenmiştir. Fen, Türkçe ve sosyal bilgiler öğretim programında eğitim durumları boyutunda dijital okuryazarlık becerilerine yer verildiği ortaya çıkmıştır. Eğitim durumları boyutunda, matematik ve hayat bilgisi dersi öğretim programında, ölçme ve değerlendirme boyutunda ise hiçbir programda dijital okuryazarlığa yer verilmediği ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dijital okuryazarlık, Temel eğitim, Eğitim programı

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Digital Literacy in Primary Education Curricula

Öz

This research was carried out in order to examine the Primary Education Curricula within the context of digital literacy. In the research, qualitative research design was adopted and document analysis was used as the data collection technique. Data source of the research consists of the following elementary level curricula: Turkish, mathematics, science, social studies and social science. The criterion sampling method was used in the selection of curricula. In this study, the themes and categories of the curriculaare "context, attainment, educational status, and assessment and evaluation". "Words and related paragraphs" were determined as the units of analysis. The data obtained from the document analysis were analyzed by content analysis. According to the results of the research, digital literacy is included as "digital competence" in the context dimension of the curricula; in the goal dimension, there are goals related to digital literacy skills, digital literacy is included in the Turkish and social studies curricula more than other curricula, in social science curriculum, it is determined that there are regular objectives in digital literacy skills all class levels and, in addition, the science curriculum is the curriculum with the least objectives in the context of digital literacy. It has been revealed that digital literacy skills are included in the science, Turkish and social studies curriculum education situations, but no data related to digital literacy is found in the mathematics and social science curricula. In the measurement and evaluation dimension, it was revealed that digital literacy was not included in any of the curricula.

Anahtar Kelimeler

Digital literacy, Primary education, Curriculum

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Arpa, M. (2017). Gelişen eğitim teknolojilerinin eğitim programlarına etkisi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 6(3), 128–135.
• Bahar, M., Yener, D., Yılmaz, M., Emen, H. ve Gürer, F. (2018). 2018 Fen bilimleri öğretim programı kazanımlarındaki değişimler ve fen teknoloji matematik mühendislik (STEM) entegrasyonu. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 702-735.
• Bailey, K. D. ( 1982 ). Methods of social research ( 2. Basım.). New York: The Free.
• Bates, A. W. (2002). Managing technological change: Strategies for college and universities. CA: Jassey Bass.
• Burul, C. (2018). Öğretmenlerin eğitim programı tasarım yaklaşımı tercihlerinin öğretim programına bağlılıklarıyla olan ilişkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Direkçi, B., Akbulut, S. ve Şimşek, B. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (2018) ve ortaokul Türkçe ders kitaplarının dijital okuryazarlık becerileri bağlamında incelenmesi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 797-813.
• Duran, E. ve Özen, N. E. (2018). Türkçe derslerinde dijital okuryazarlık. Türkiye Eğitim Dergisi, 3(2), 31-46.
• Elçi, C. A. (2015). Bilişim teknolojileri ve yazılım dersi öğretim programına yönelik öğrenci görüşlerinin dijital vatandaşlık bağlamında incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erişti, B. (2010). Eğitimde dönüşümler. F. Odabaşı (Ed.), Bilgi ve iletişim teknolojileri ışığında dönüşümler içinde (s. 1-18). Ankara: Nobel.
• Ekmen, C. ve Bakar, E. (2018). İlköğretimde öğretim programları ve ders kitaplarında dijital yetkinliğin yeri. Milli Eğitim Dergisi, 48(221), 5-35.
• Eryılmaz, S. ve Uluyol, Ç. (2015). 21. yüzyıl becerileri ışığında fatih projesi değerlendirmesi. GEFAD, 35(2), 209-229.
• Eshet, Y. (2004). Digital literacy: A conceptual framework for survival skills in the digital era. Journal of Educational Multimedia and Hypermedia, 13(1), 93-106.
• Gardner, H. ve Davis, K. M. (2014). App kuşağı (Ü. Şensoy, Çev.). İstanbul: Opimist.
• Geçgel, H., Kana, F. ve Eren, D. (2020). Türkçe eğitiminde dijital yetkinlik kavramının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(3), 886-904.
• Genç, S. Z. ve Eryaman, M. Y. (2015). Değişen değerler ve yeni eğitim paradigması. Ankara: PegemA.
• Gül, U. (2018). Cumhuriyetten günümüze ilkokul eğitim programlarıve inovatif etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Günüç, S., Odabaşı, H. F. ve Kuzu, A. (2013). 21. yüzyıl öğrenci özelliklerinin öğretmen adayları tarafından tanımlanması: Bir Twitter uygulaması. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(4), 436-455.
• Hague, C. ve Payton, S. (2010). Digital literacy across the curriculum. https://www.nfer.ac.uk/media/1770/ futl06.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Kemp, S. (2020) Digital in 2020: 3,8 Billion people use social media. https://wearesocial.com/blog/2020/01/digital-2020-3-8-billion-people-use-social-media sayfasından erişilmiştir.
• Kurt, A. A. (2010). Okuryazarlıkta dönüşümler. F. Odabaşı (Ed.), Bilgi ve iletişim teknolojileri ışığında dönüşümler içinde (s. 81-102). Ankara: Nobel.
• Kurudayıoğlu, M. ve Soysal, T. (2018). 2018 Türkçe Dersi Öğretim Programı'nın dijital yetkinlik bakımından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (54), 184-199.
• Lam, C. ve Wong, C. (2017). Challenges for digital literacy in English curriculum. Teach4DH@ GSCL içinde (s. 32-36). http://ceur-ws.org/Vol-1918/lam.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2. Basım). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018a). Fen bilimleri dersi öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx sayfasından erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018b). Hayat bilgisi dersi öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx sayfasından erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018c). Matematik dersi öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx sayfasından erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018d). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx sayfasından erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018e). Türkçe dersi öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx sayfasından erişilmiştir.
• Oblinger, D. G. ve Oblinger, J. L. (2005). Educating the net generation. https://www.educause.edu/ir/ library/pdf/pub7101.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Palfrey, J. ve Gasser, U. (2008). Born digital: Understanding the first generation of digital natives. New York: Basic.
• Pedró, F. (2006). The new millennium learners: Challengingour views on ICT and learning. https://www.oecd.org/edu/ceri/38358359.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Peker-Ünal, D. (2017). Bir öğretim programındaki dijital vatandaşlık öğeleri ve ortaöğretim öğrencilerinin dijital vatandaşlık öğelerine sahip olma durumları. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, 180 – 195.
• Prensky, M. (2001a). Digital natives, digital immigrants Part – 1. On the Horizon, 9(5), 1-6.
• Prensky, M. (2001b). Digital natives, digital immigrants Part – 2: Do they really think differently? On the Horizon, 9(6), 1-6.
• Sarıkoz, A. ve Bangir-Alpan, G. (2019). Öğrenci ve öğretmen bakış açısıyla bilişim teknolojileri ve yazılım dersi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(4), 1595-1607.
• Simpson, R. ve Obdalova, A. O. (2014). New technologies in higher education – ICT skills or digital? Social and Behavioral Siences, 154, 104 – 111.
• Stephens, M. ve Keqiang, R. X. (2014). Using a framework of 21st century competencies to examine changes between China’s 2001 and 2011 Mathematics curriculum standards for basic education. Journal of Mathematics Education, 5(2), 9 – 15.
• Süral, İ. ve Girmen, P. (2019). Hayat bilgisi dersinde dijital bir değerlendirme. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 289-304.
• Tarım, B. ve Senemoğlu, N. (2020). Türkiye ve gelişmiş ülkelerin bilişim teknolojileri öğretim programlarının benzer ve farklı özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (56), 292-325.
• Tay, B. (2017). 2005 Sosyal bilgiler dersi öğretim programı ile 2017 sosyal bilgiler dersi taslak öğretim programının karşılaştırması. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 8(27), 461-487.
• Turan, S. ve Avcı, K. E. (2018). 2018 Sosyal Bilgiler Öğretim Programı'nın dijital vatandaşlık bağlamında incelenmesi. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1(1), 28-38.
• Türkiye Yeterlilikler Çerçevesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik (2015). T.C. Resmi Gazete, 29537, 19 Kasım 2015.
• Voogt, J. ve Roblin, N. P. (2012). A comparative analysis of international frameworks for 21st century competences: Implications for national curriculum policies. Journal of Curriculum Studies, 44(3), 299-321.
• Yamaç, A. (2018). Yeni okuryazarlığa genel bir bakış: karar alıcılar, araştırmacılar ve öğretmenler için bazı öneriler. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(3), 383-410.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.