Analysis of Postgraduate Theses on Employability in Türkiye

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 75 - 99, 02.07.2024

Eda Çarıkcı , Feyzi Uluğ

https://doi.org/10.51725/etad.1438784

Öz

The aim of this study is to analyse the theses on employability in Türkiye between 2000 and 2023 in a comprehensive and holistic manner. In this research designed in descriptive survey model, a categorical analysis was conducted with descriptive content analysis for the theses accessed using the Council of Higher Education National Thesis Center database within the framework of the criteria determined. According to the research findings, it is seen that the subject is mostly studied in public universities, social sciences and master's theses. In addition it is seen that the subjects of vocational education system, employability skills and employability perception are studied jointly in educational sciences and social sciences. It is seen that quantitative research method and correlational survey model are mainly used, company managers, employees and university students are mostly preferred as data sources, and the whole of Türkiye is sampled mostly with simple random sampling. It is seen that questionnaires are mostly used as data collection tools, descriptive statistics, t-test, correlation analysis, variance analysis and factor analyses are mostly used in quantitative data analysis, and descriptive analysis and content analysis are used in qualitative data analysis. In future studies, it is recommended to examine the relationship between employability and different variables and to diversify research methods, designs, sample groups and data collection tools.

Anahtar Kelimeler

Education, Employment, Employability, Descriptive content analysis

Türkiye’deki İstihdam Edilebilirlik Konusunda Yapılan Lisansüstü Tezlerin Analizi

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de 2000-2023 yılları arasında istihdam edilebilirlik konusunda yapılmış olan tezlerin kapsamlı ve bütüncül olarak analiz edilmesidir. Betimsel tarama modelinde tasarlanan bu araştırmada belirlenen kriterler çerçevesinde YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanı kullanılarak erişilen tezler için betimsel içerik analizi ile bir kategorik çözümleme yapılmıştır. Araştırma bulgularına göre konunun daha çok devlet üniversitelerinde, sosyal bilimlerde ve yüksek lisans tezlerinde çalışıldığı; mesleki eğitim sistemi, istihdam edilebilirlik becerileri ve istihdam edilebilirlik algısı konularının ise eğitim bilimleri ve sosyal bilimlerde ortak olarak çalışıldığı görülmektedir. Ağırlıklı olarak nicel araştırma yönteminin ve ilişkisel tarama modelinin kullanıldığı, veri kaynağı olarak daha çok firma yöneticileri, işgörenler ve üniversite öğrencilerinin tercih edildiği, çoğunlukla basit tesadüfi örnekleme ile Türkiye genelinin örneklem alındığı görülmektedir. Veri toplama aracı olarak en çok anketin kullanıldığı, nicel veri analizinde çoğunlukla betimsel istatistiklerin, t-testi, korelasyon analizi, varyans analizi ve faktör analizlerinin; nitel veri analizinde ise betimsel analiz ve içerik analizinin kullanıldığı görülmektedir. Sonraki çalışmalar için istihdam edilebilirliğin farklı değişkenlerle ilişkisinin incelenmesi ve araştırma yöntemlerinde, desenlerinde, örneklem gruplarında, veri toplama araçlarında çeşitlemeye gidilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, İstihdam, İstihdam edilebilirlik, Betimsel içerik analizi

Etik Beyan

Bu makale, özgün bir çalışma olup çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz, bilgilerin sunumu ve tüm aşamalarında bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun olarak hareket edilerek çalışma kapsamında yararlanılan kaynaklara ilgili yerlerde metin içi kaynak gösterimi yapılmış ve bu kaynaklara kaynakçada yer verilmiştir.

Kaynakça

• Alkan, A. G. (2023). Mezun istihdam edilebilirlik göstergeleri bağlamında Türkiye’de öğretmen yetiştirme sürecinin değerlendirilmesi. Premium E-Journal of Social Sciences, 7(26), 50-56.
• Alpaydın, Y. ve Erol, İ. (2017). Türkiye’de eğitim ekonomisi alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 45, 23-41.
• Arnold, J. (1997). Managing careers into the 21st century. London: Paul Chapman.
• Aydın, A., Selvitopu, A. ve Kaya, M. (2018). Sınıf yönetimi alanındaki lisansüstü tezlerin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 41-56.
• Balcı, A. ve Apaydın, Ç. (2009). Türkiye’de eğitim yönetimi araştırmalarının durumu: Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi dergisi örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi. 59(15), 325–343.
• Baruch, Y., Bell, M. P. ve Gray, D. (2005). Generalist and specialist graduate business degrees: Tangible and intangible value. Journal of Vocational Behavior, 67(1), 51-68.
• Berntson, E., Sverke, M. ve Marklund, S. (2006). Predicting perceived employability: Human capital or labour market opportunities?. Economic and Industrial Democracy, 27(2), 223-244.
• Buluttekin, M. B. (2008). Türkiye’deki genç işsizliği sorununun makroekonomik boyutları ve “Avrupa istihdam stratejisi” çerçevesinde çözüm politikalarının belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
• CEDEFOP (2014). Skill mismatch: More than meets the eye. Briefing Note. https://www.cedefop.europa.eu/files/9087_en.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Çapar-Diriöz, S. (2012). İstihdamın artırılmasında aktif iş gücü politikalarının rolü. (Kalkınma Bakanlığı Uzmanlık tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Çavuşoğlu, O. (2021). Genç işsizliği: lisansüstü tezlerin incelenmesi ve sosyal politika bağlamında bir değerlendirme. Sosyal Sağlık Dergisi, 1(1), 81-115.
• Çınar, E. ve Seçer, B. (2023). Üniversite eğitiminde istihdam edilebilirlik: Türkiye’de en çok öğrenciye sahip üniversitelerin politika ve stratejilerinin analizi. Yönetim ve Çalışma Dergisi, 7(1) 131-154.
• European Commission/EACEA/Eurydice, (2018). Structural indicators for monitoring education and training systems in Europe-2018. https://eacea.ec.europa.eu/national-policies/eurydice/sites/eurydice/files/structural_indicators_2018.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Fazlıoğulları, O. ve Kurul, N. (2012). Türkiye’deki eğitim bilimleri doktora tezlerinin özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (24) 43-75.
• Fugate, M., Kinicki, A. J. ve Ashforth, B. E. (2004). Employability: A pshyco-social construct, ıts dimensions, and applications. Journal of Vocational Behavior, 65(1), 14-38.
• Forrier, A. ve Sels, L. (2003). The concept employability: A complex mosaic. International Journal of Human Resources Development and Management, 3(2), 102-124.
• Green, D. (1994). What is quality in higher education? London, UK: Society for Research into Higher Education & Open University.
• Guilbert, L., Bernaud, J. L., Gouvernet, B. ve Rossier, J. (2016). Employability: review and research prospects. International Journal for Educational and Vocational Guidance, 16(1), 69-89.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (4.Baskı). Ankara: Seçkin.
• Gürer, G. T. ve Çalık, T. (2022). Türkiye’deki örgüt kültürü konulu tezlere ilişkin bir içerik analizi. GEFAD/GUJGEF, 42(2), 1463-1495.
• Harvey, L. (2001). Defining and measuring employability in higher education. Quality in Education, 7(2), 97-108. http://dx.doi.org/10.1080/13538320120059990.
• Haydaroğlu, C. (2022). İşsizlik konusunda yazılmış lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Turkish Studies-Economy, 17(2), 281-301.
• Jackson, D. (2013). Student perceptions of the importance of employability skill provision in business undergraduate programs. Journal of Education for Business, 88(5), 271-279.
• Kalkınma Bakanlığı. (2018). On birinci kalkınma planı mesleki eğitimde niteliğin artırılması çalışma grubu raporu. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Mesleki-Egitimde-Niteligin-Artirilmasi-Calisma-Grubu-Raporu.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Kalkınma Planı. (2023). On ikinci kalkınma planı (2024-2028). https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/12/On-Ikinci-Kalkinma-Plani_2024-2028_11122023.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntem, (21.Baskı). Ankara: Nobel.
• Kibaroğlu, C. ve Koşar, S. (2023). Türkiye’deki eğitim istihdam ve istihdam edilebilirlik konulu tezlerin analizi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 58(3), 1773-1790.
• Koç, M. H., Fidan, T. ve Kurt, T. (2020). İnsan sermayesi türleri ve istihdam edilebilirlik algısı arasındaki ilişkinin incelenmesi: Bir vakıf meslek yüksekokulu örneği. Yükseköğretim Dergisi, 12(2), 227-244.
• Koşar, D. (2018). Türkiye’deki örgütsel vatandaşlık davranışı konulu tezlerin incelenmesi: Bir içerik analizi çalışması. GEFAD/GUJGEF, 38(2), 779-802.
• Kripperdorff, K. (2004). Content analysis: An introduction to its methodology (2nd Edn.). Thousans Oaks, CA: Sage.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd Ed.). USA: Sage. MÜSİAD. (2022). Mesleki eğitim ve istihdam çalıştayı raporu. https://www.musiad.org.tr/uploads/press-411/mesleki_calistay_raporu.pdf sayfasından erişilmiştir. Neuman, W. L. (2010). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar (S. Özge, Çev.). Ankara: Yayın Odası.
• OECD. (2022). Unemployment rates by education level. https://data.oecd.org/unemp/unemployment-rates-by-education-level.htm sayfasından erişilmiştir.
• OECD. (2023). Education at a glance 2023: OECD indicators. https://doi.org/10.1787/e13bef63-en sayfasından erişilmiştir.
• Özcan, V. (2014). Türkiye’de mesleki ve teknik eğitim ile istihdam ilişkisi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
• Robson, C. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri gerçek dünya araştırması. Ş. Çınkır ve N. Demirkasımoğlu (Ed.). Ankara: Anı.
• Rothwell, A. ve Arnold, J. (2007). Self-perceived employability: development and validation of a scale. Personnel Review, 36(1), 23-41.
• Sezgin, F. ve Sönmez, E. (2018). Örgüt kültürü ve iklimi çalışmalarının sistematik incelemesi: Bir içerik analizi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 257-275.
• Takhizadeh, R. (2014). AB istihdam stratejisi kapsamında aktif iş gücü piyasası politikaları etkinliği: Meta -analiz yöntemiyle bir değerlendirme. (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Tagulwa, E. A., Owino, P., Muwonge, F. ve Kaahwa, M. G. (2023). Students’ and employers’ perceptions of employability skills in Uganda. International Journal of Multidisciplinary: Applied Business and Education Research. 4(6), 2038 – 2044. doi: 10.11594/ijmaber.04.06.28
• Tavşancıl, E. ve Aslan, A. E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon.
• Tavşancıl, E., Erdem, D., Yalçın, N., Yıldırım, Ö. ve Bilican, S. (2010). Examination of data analyses used for master’s theses in educational sciences. Procedia Social and Behavioral Sciences, 9, 1467-1474.
• Thijssen, J. G., Van der Heijden, B. I. ve Rocco, T. S. (2008). Toward the employability-link model: Current employment transition to future employment perspectives. Human Resource Development Review, 7(2), 165-183.
• Toprak, Ö. F. (2018). Türkiye’de mesleki ve teknik eğitimin gelişiminde İŞKUR’un rolü. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• TÜİK. (2023). İşgücü istatistikleri, Kasım 2023 (Sayı: 49378). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-Kasim-2023-49378 sayfasından erişilmiştir.
• Ulusal İstihdam Stratejisi. (2015). Ulusal istihdam stratejisi 2014-2023. https://www.csgb.gov.tr/media/56914/uis-2014-2023.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Useem, M. ve Karabel, J. (1986). Pathways to top corporate management. American Sociological Review, 51(2), 184-200. https://doi.org/10.2307/2095515.
• Ünal, I. L. (2013 Ocak-Şubat-Mart). Eğitim ve İstihdam İlişkisine Dair Değerlendirmeler. İstihdamda 3İ İşgücü İşveren İŞKUR, (8).
• Wickramasinghe, V. ve Perera, L., (2010). Graduates’, university lecturers’ and employers’ perceptions towards employability skills. Education + Training, 52(3), 226-244.
• Yalçın, M. (2017). Meslekî eğitimde istihdam sorunları, örnek modeller, Türkiye örneği ve çözüm önerileri. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Yıldırım, Ö. (2023). Kalkınmanın anahtarı mesleki ve teknik eğitim. Ankara: Türk Metal Sendikası Araştırma ve Eğitim Merkezi Yayınları (No: 92).
• Yıldırım, T. (2019). Öğrencilerin istihdam edilebilirlik ve bilgi okuryazarlığı becerileri: Hacettepe Üniversitesi örneği. (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Yorke, M. ve Knight, P. (2006). Embedding employability into the curriculum. (Learning and employability series 1). Higher Education Academy.
• YÖK. (t.y.). Bologna süreci nedir? https://uluslararasi.yok.gov.tr/uluslararasilasma/bologna/temel-bilgiler/bologna-sureci-nedir sayfasından erişilmiştir.