ÜSTBİLİŞSEL ETKİNLİKLERİN UZAKTAN EĞİTİM ÖĞRENCİLERİNİN ÜSTBİLİŞSEL SEVİYELERİ VE DERS ÇALIŞMA SÜREÇLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 2, 18 - 40, 11.07.2017

Melike Aydemir Selçuk Karaman

https://doi.org/10.17943/etku.288730

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın amacı, uzaktan eğitimdeki ders içeriklerinde
yer alan üstbilişsel stratejilere göre hazırlanmış etkinliklere katılan
öğrencilerin ders çalışma sürecinin ve üstbiliş seviyesindeki değişim düzeyinin
incelenmesidir. Çalışmada araçsal durum çalışması deseni kullanılmıştır.
Araştırmanın örneklemini Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi’nde öğrenim
gören 30 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma sürecinde üstbilişsel etkinliklerin
tasarlanmasında öncelikle alan yazında üstbilişsel stratejiler ve bu
stratejilere uygun teknikler belirlenmiş sonrasında ise alan uzmanlarının da
görüşleri alınmıştır. Temel Bilgi Teknolojileri II dersinin ünitelerine 155
tane üstbilişsel etkinlik yerleştirilmiştir.  Öğrencilerin üzerinde çalışması için bu
üniteler basılı materyal şeklinde verilmiştir. Öğrenciler ile toplantılar
yapılarak ünitelerde yer alan etkinliklere dair görüşmeler
gerçekleştirilmiştir. Üstbilişsel farkındalık ölçeği, haftalık görüşmeler, anı
defteri ve üstbilişsel farkındalık soru formu aracılığıyla veriler toplanmıştır.
Üstbilişsel farkındalık ölçeği uygulama öncesi ve sonrasında uygulanmış; anı
defteri ve üstbilişsel farkındalık soru formu uygulamanın sonunda uygulanmış ve
görüşler ise haftalık olarak toplanmıştır. Elde edilen bulgulara göre, uzaktan
eğitim öğrencilerinin ders içeriklerinde üstbilişsel etkinlikleri kullanmadan
önceki ve sonraki üstbilişsel seviye puanları karşılaştırıldığında anlamlı
derecede artış olduğu tespit edilmiştir. Uzaktan eğitimde metin tabanlı ders
içeriklerine yerleştirilen etkinlikler sayesinde ders çalışma motivasyonunun,
ders çalışma hızı ve süresinin, öz güveninin, güçlü ve zayıf yönleri fark etme
becerisinin olumlu yönde etkilendiği belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

üstbiliş, üstbilişsel etkinlikler, uzaktan eğitim, katılım, ders çalışma süreçleri

Kaynakça

• Akın, A., Abacı R., ve Çetin, B. (2007). Bilişötesi Farkındalık Envanteri’nin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7(2), 655-680
• Aktürk, A.O., ve Şahin, İ. (2011). Üstbiliş ve bilgisayar öğretimi. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 383-407.
• Azevedo, R. (2005). Computer environments as metacognitive tools for enhancing learning. Educational Psychologist, 40(4), 193-197.
• Bransford, J.D., Brown, A.L. and Cocking, R.R. (1999). How people learn: Brain, mind, experience, and school. Committee on Developments in the Science of Learnig, Commission on Behavioral and Social Sciences and Education. National Research Council. Washington: National Academy Press.
• Brown, A.L. (1987). Metacognition, executive control, self-regulation, and other more mysterious mechanisms. Editör F.E. Weinert and R.H. Kluwe, Metacognition, motivation, and understanding (pp. 65-116). Hillsdale, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• Brown, A.L., Bransford, J.D., Ferrara, R.A., and Campione, J.C. (1983). Learning, remembering, and understanding. Editör J.H. Flavell and E.M. Markman, Handbook of child psychology: Cognitive development (4th ed.) (pp. 78-166). New York: Wiley.
• Cline, R.W. (2000). The teachability and utilization of a metacognitive strategy in distance learning classroom. Published doctoral thesis. Utah State University, Logan, Tah.
• Creswell, J.W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five traditions (Second edition). London: Sage
• Darling-Hammond, L., Austin, K., Cheung, M., and Martin, D. (2003). Thinking about thinking: Metacognition. Stanford University School of Education, Stanford.
• Dawson, T.L. (2008). Metacognition and learning in adulthood. Prepared in response to tasking from ODNI/CHCO/IC Leadership Development Office, Developmental Testing Service, LLC. https://dts.lectica.org/PDF/Metacognition.pdf 15 Şubat 2013’de alınmıştır.
• Doğan, A. (2013). Üstbiliş ve üstbilişe dayalı öğretim. Middle Eastern and African Journal of Educational Research, 3(2013), 6-20.
• Drmrod, J.E. (1990). Human learning. New York: Macmillan
• Everson, H.T., and Tobias, S. (2001). The ability to estimate knowledge and performance in college: A metacognitive analysis. Editör J.J. Hartman, Metacognition in learning and instruction: Theory, research, and practice (pp. 64-92). Boston, MA: Kluwer.
• Gama, C. (2001). Investigating the effects of training in metacognition in an ınteractive learning environment: Design of an empirical study. Editör B. Zayas and C. Gama, Proceedings of the 5th Human Centred Technology Postgraduate Workshop. Brighton, UK: University of Sussex-Cognitive Science Research Paper 538.
• Gama, C.A. (2004). Integrating metacognition ınstruction in interactive learning environments. Published doctoral thesis, University of Sussex, Brighton, United
• Jones, M.G., Farquhar, J.D., and Surry, D.W. (1995). Using metacognitive theories to design user interfaces for computer-based learning. Educational Technology, 35, 12-22.
• Kaya, S. (2012). Bilişsel ve üstbilişsel strateji etkinliklerinin öğretmen adaylarının öğretim tasarımı dersi başarılarına, bilişsel ve üstbilişsel stratejileri kullanma düzeylerine etkisi. Yayımlanmış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Keselman, A. (2003). Supporting inquiry learning by promoting normative understanding of multivariable causality. Journal of Research in Science Teaching, 40, 898-921.
• Lehmann, T., Hähnlein, I., and Ifenthaler, D. (2014). Cognitive, metacognitive and motivational perspectives on preflection in self-regulated online learning. Computers in Human Behavior, 32, 313-323.
• Marshall, K., and Rossman, G.B. (1999). Designing qualitative research (3rd ed.). Thousand Oaks, California: Sage Publications.
• Martinez, R.E. (2010). The use of metacognitive tool in an online social supportive learning enviroment: An activity theory analysis. Published doctoral dissertation. University of Missouri- St. Louis, USA.
• Muhtar, S. (2006). Üstbilişsel strateji eğitiminin okuma becerisinde öğrenci başarısına olan etkisi. Yayınlanmış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dilbilim Anabilim Dalı, Ankara.
• Özcan, Z.Ç. (2000). Teaching metacognitive strategies to 6. grade students. Yayımlanmış yüksek lisans tezi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
• Özkaya, A. (2013). Üstbilişsel ve internet tabanlı üstbilişsel öğretim yöntemlerinin öğrencilerin hücre bölünmesi, kalıtım konusundaki başarılarına, tutumlarına ve üstbilişsel düşünme düzeylerine etkisi. Yayınlanmış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Özsoy, G. (2007). İlköğretim beşinci sınıf düzeyinde üstbiliş stratejileri öğretiminin, problem çözme başarısına etkisi. Yayınlanmış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Poitras, E.G. and Lajoie, S.P. (2013). A domain-specific account of self-regulated learning: The cognitive and metacognitive activities involved in learning through historical inquiry. Metacognition and Learning, 8(3), 213-234.
• Share, B.M., and Dover, A.C. (1987) Metacognition, intelligence, and giftedness. Gifted Child Quarterly, 31(1), 37-39.
• Schraw, G., and Dennison, R.S. (1994). Assessing meta-cognitive awareness. Coƒntemporary Educational Psychology, 19, 460–475.
• Schraw, G., and Moshman, D. (1995). Metacognitive theories. Educational Psychology Review, 7(4), 351-371.
• Singh, O.B. (2009). Development and validation of a web-based module to teach metacognitive learning strategies to students in higher education. Published doctoral dissertations. University of South Florida, U.S.A.
• Tok, H., Özgan, H., and Döş, B. (2010). Assessing metacognitive awareness and learning strategies as positıve predictors for success in a distance learning class. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 123-134.
• Toney, R.J. (2000). An investigation of learner control and metacognition using a web-based training program. Published doctoral thesis. East Lansing MI: Michigan State University.
• Weaver, S.O. (2012). The effects of metacognitive strategies on academic achievement, metacognitive awareness, and satisfaction in an undergraduate online education course. Published doctoral thesis. University of South Alabama.
• White, C.J. (1995). Autonomy and strategy use in distance foreign language learning. System, 23(2), 207−221.
• White, B.Y., and Frederiksen, J.R. (1998). Inquiry, modeling and meta-cognition: Making science accessible to all students. Cognition and Instruction, 16(1), 3-118.
• Winne, P.H., and Hadwin, A. (2008). The weave of motivation and self-regulated learning. Editör D. Schunk and B. Zimmerman, Motivation and self-regulated learning: Theory, research, application (pp. 297–314). Mahwah, NJ: Erlbaum.
• Veenman, M.V.J. (2011). Learning to self-monitor and self-regulate. Editör R. Mayer and P. Alexander, Handbook of research on learning and instruction (pp. 197–218). New York: Routledge.
• Veenman, M.V.J. (2012). Metacognition in science education: Definitions, constituents, and their intricate relation to cognition. Editör A. Zohar and Y.J. Dori, Metacognition in science education: Trends in current research (pp. 21–36). Netherlands: Springer.
• Vovides, Y. (2005). Investigating learning from hypermedia via the ımplementation of a computer-based metacognition training regimen and a hypermedia program. Published doctoral dissertation. IA: The University of Iowa, Iowa City.
• Yıldırım, A., ve Şimşek H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yin, R.K. (2003). Case study research: Design and methods (3rd ed.). Thousand Oaks,
• CA: Sage.
• Zahedi, K., and Dorrimanesh, P. (2008). Metacognitive learning strategies and academic success of TEFL M.A. students in distance education. International Journal of Criminology and Sociological Theory, 1(2), 161-176.
• Zimmerman, B.J., and Campillo, M. (2003). Motivating self-regulated problem solvers. Editör J.E. Davidson and R.J. Sternberg, The psychology of problem solving (pp. 233–262). Cambridge, MA: Cambridge University Press.