TURGUT UYAR’IN DÜNYANIN EN GÜZEL ARABİSTANI’NDAKİ ŞİİRLERİNDE UYGARLIK VE DOĞA KARŞITLIĞI

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 7, 1 - 23, 31.12.2018

Murat Kacıroğlu

Öz

Çağdaş Türk şiirinde modernist anlayışın
temsilcilerinden biri olan Turgut Uyar, diğer İkinci Yeni şairleri gibi
sembolik ve soyut bir şiir dili geliştirmiş ve bu dil üzerinden bireye/özneye
ait bazı problemleri dile getirmiştir. Turgut Uyar’ın şiirlerinde anlattığı bu
problemlerin başında modern bireyin yaşadığı psikolojik bunalımlar, modern
pratiklerle şekillenen toplumsal hayat karşısındaki yalnızlık ve yabancılaşma
duygusu gelmektedir. Bu duygulara karşılık bireyin doğaya ve doğal olana
duyduğu özlemi “kendi” olabilme ve “kendini” yeniden inşa süreci olarak ele
alan şairin şiirlerinde bu bağlamda kuvvetli bir uygarlık-doğa karşıtlığı
düşüncesi işlenmektedir. Modern pratiklerle şekillenen modern hayattan kaçan
bireyin doğayla kurduğu/kuracağı ilişkiyi şiirinin başat konularından biri
yapan Turgut Uyar bu yüzden şiirlerinde modernite eleştirisine de yer verir. Bu
makalede Turgut Uyar’ın Dünyanın En Güzel Arabistanı adı altında
topladığı şiirlerinde uygarlık-doğa karşıtlığının nasıl ele alındığı üzerinde
durulacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Çağdaş Türk şiiri, İkinci Yeni, Turgut Uyar şiiri, uygarlık ve doğa karşıtlığı

THE CONTRADICTION BETWEEN CIVILIZATION AND NATURE IN TURGUT UYAR’S POEMS IN HIS DÜNYANIN EN GÜZEL ARABİSTANI

Öz

Turgut Uyar, one of the
representatives of the modernist understanding in contemporary Turkish poetry,
developed a symbolic and abstract language of poetry like other poets writing
in the İkinci Yeni [“The Second New”] and expressed some problems belonging to
the individual/subject through this language. The psychological depression
experienced by the modern individual, the loneliness in the face of the social
life shaped by modern practices and the feelings of alienation are among the
problems described in Turgut Uyar’s poems. In response of these feelings, the
poet handling a yearning for the nature and the natural as being “self” and the
process of “self”-rebuilding in his poems deals with an idea of a strong
contradiction between civilization and nature in this context. Turgut Uyar
dealing with the relationship between the nature of the individual shaped with
modern practices and escaping from modern life as one of the primary subjects
of his poem gives wide coverage to criticism of modernity. In this paper, it
will be focused on how the contradiction between civilization and nature was
handled in the poems of Turgut Uyar, which were collected by him under the name
of Dünyanın En Güzel Arabistanı [“The Most Beatiful Arabia in the
World”].

Anahtar Kelimeler

Contemporary Turkish poetry, İkinci Yeni, “The Second New”, , Turgut Uyar’s poem

Kaynakça

• ADORNO, Theodor W. – HORKHEİMER, Max (2014), Aydınlanmanın Diyalektiği, (çev. Nihat Ülner-Elif Öztarhan Karadoğan), Kabalcı Yayınları, İstanbul. ARTAUD, Antonin (2002), Tanrı Yargısının İşini Bitirmek, (çv. Esra Özdoğan), Sel Yayınları, İstanbul. CANER, Fırat (2006), Turgut Uyar’ın Huzursuzluğu, (yayımlanmamış doktora tezi), Bilkent Üniversitesi, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara CÖNTÜRK, Hüseyin (2006), Çağının Eleştirisi- Birinci Kitap, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul. ÇINAR, Aliye (2013), Modernizm, Kent ve Toplum, Emin Yayınları, Bursa DELEUZE, Gilles – GUATTARİ, Félix (1987), A Tousand Plateaus, (trans. Brian Massumi), Universty of Minnesota Press, Minneapolis. DELEUZE, Gilles – GUATTARİ, Félix (2012), Anti-Ödipus-Kapitalizm ve Şizofreni, (çev. Fahrettin Ege vd.), Bilim ve Sosyalizm Yaayınları, Ankara. DELEUZE, Gilles (2013), Kritik ve Klinik, (çev. İnci Uysal), Norgunk Yayınları, İstanbul. FOUCAULT, Michel (2013), Cinselliğin Tarihi, (Hülya Uğur Tanrıöver), Ayrıntı Yayınları, İstanbul. FREUD, Sigmund (2000), Bir Yanılsamanın Geleceği, (çev. Aziz Yardımlı), İdea Yayınları, İstanbul. FREUD, Sigmund (2013), Uygarlığın Huzursuzluğu, (çev. Haluk Barışcan), Metis Yayınları, İstanbul. FRİSBY, David (2012), Modernlik Fragmanları, (çev. Akın Terzi), Metis Yayınları, İstanbul. HERBERT, Marcuse (1968), Aşk ve Uygarlık, (çev. Seçkin Çağan), May Yayınları, İstanbul. KAPLAN, Mehmet (2007), Şiir Tahlilleri 2-Cumhuriyet Devri Türk Şiiri, Dergâh Yayınları, İstanbul. KOÇAK, Orhan (2009), Bahisleri Yükseltmek-Turgut Uyar’ın Şiirinde Kendini Yaratma Deneyimi, Metis Yayınları, İstanbul LAFARGUE, Paul (1996), Tembellik Hakkı, (çev. Vedan Günyol), Telos Yayınları, İstanbul. LOO, Hans van der – REİJEN, Willem van (2006), Modernleşmenin Paradoksları, (çev. Kadir Canatan), İnsan Yayınları, İstanbul. REİCH, Wilhelm (1995), Cinsel Ahlâkın Boy Göstermesi, (çev. Bertan Onaran), Payel Yayınları, İstanbul. SİMMEL Georg (2013), “Metropol ve Tinsel Hayat”, Modern Kültürde Çatışma, (çev. Tanıl Bora vd), İletişim Yayınları, İstanbul. SÜMER, Mehmet (2015), Büyük Saat’in Vuruşu-Turgut Uyar’ın Şiirlerinde Anlatısallık, Hece Yayınları, Ankara. TORUN, İshak (2002), “Kapitalizmin Zorunlu Şartı Protestan Ahlâk”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadı İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.3, S. 2, Sivas. UYAR, Turgut (2014), “Eski Toprak’tan Notlar”, Korkulu Ustalık, (yay. haz. Alaattin Karaca), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul. UYAR, Turgut (2014), Büyük Saat, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul. WAGNER, Peter (2005), Modernliğin Sosyolojisi, (çev. Mehmet Küçük), Ayrıntı Yayınları, İstanbul. WEBER, Max (1985), Kapitalizmin Ruhu ve Protestan Ahlâkı, (çev. Zeynep Aruoba), Hil Yayınları İstanbul.