Famous Female Scientists of The Eastern and Western World Who Left Their Mark on The Intellectuality of The Middle Ages

Yıl 2024, Sayı: 18, 216 - 229, 31.01.2024

Pınar Ülgen , Esra Özlük

https://doi.org/10.29157/etusbed.1297540

Öz

The Middle Ages is a period in which both the Eastern world and the Western world existed. A different world domination for men and women, especially in terms of social status and the upbringing of personalities. Intelligence in the internal positions of women's societies attracts a lot of attention. The different and point of view that was women in the Middle Ages produced them to have less separation in the Middle Ages. However, there is not much information about these women scientists who have succeeded in being successful. Despite all these questions, the women's sciences say they have managed to leave a mark in the Middle Ages. To find that towards the end of the Middle Ages women were more visible in their lives. We feel these enlightenment processes both in the East and in the West. Because in this period and in the literary circles, there are many famous examples of science that have written their names in history with their works. These scientists were able to demonstrate despite the general judgments against women in the Middle Ages. In this study, introducing such remarkable women of science in both the Eastern and Western world and examining the point of view of the women of that period makes us think that these sciences reflect women's women.

Anahtar Kelimeler

Middle Ages, Women, Europe, Islamic World, East

Orta Çağ’ın Entellektüelliğinde İz Bırakan Doğu ve Batı Dünyasının Ünlü Bilim Kadınları

Öz

Orta Çağ hem Doğu dünyasının hem Batı dünyasının yapısını değiştiren bir dönemdir. Özellikle toplumsal statüler ve kişiliklerin oluşumu açısından düşündüğümüzde kadın ve erkek açısından farklı bir dünya ortaya çıkmaktadır. Kadınların toplum içindeki konumlarındaki farkındalıklar çok dikkat çekmektedir. Orta Çağ’da kadınlara olan farklı ve ikincil bakış açısı, onların Orta Çağ’da daha az öneme sahip olmalarını sağlamıştır. Ancak yetenekleri ile başarılı olmayı başarmış bu bilim kadınları hakkında da çok fazla bilgi bulunmamaktadır. Tüm bu sıkıntılara rağmen bilim kadınları, Orta Çağ’da bir iz bırakmayı başarmışlardır diyebiliriz. Orta Çağ’ın sonlarına doğru kadınların entelektüel hayatta daha fazla görünür konuma geldiklerini söyleyebiliriz. Bu aydınlanma sürecini hem Doğu’da hem de Batı’da hissetmekteyiz çünkü bu dönemde bilim ve edebiyat alanlarında adlarını yaptıkları çalışmalarıyla tarihe yazdıran pek çok ünlü bilim kadını bulunmaktadır. Bu bilim kadınları, Orta Çağ’da kadınlara karşı olan genel yargılara rağmen kendilerini gösterebilmişlerdir. Bu Çalışmamızda hem Doğu hem de Batı dünyasında bu kadar dikkat çeken bilim kadınlarını tanıtıp o dönem itibariyle kadına olan bakış açısı bağlamında da bu bilim kadınlarının etkilerini anlatmaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Orta Çağ, Kadın, Avrupa, İslam Dünyası, Doğu

Kaynakça

• Akgül, Ş. (2006). İslam Tarihçiliğinde Meşahiru’n-Nisa Geleneği ve Mehmed Zihni Efendi’nin Meşahirü’n-Nisa Adlı Eserinin İncelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aksu, A. (2001a). “Emeviler Döneminde Kadının Durumu”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 5 (1), 263-279.
• Anna Comnena. (1969). The Alexiad (Çev.: E.R.A). New York: Sewter, 511-512.
• Barber, R. (1984). Penguin Guide to Medieval Europe. New York.
• Başar, S. (2011). Kur’an’ın İlk Kadın Yorumcuları. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Bayram, M. (2002). “Bacıyân-ı Rum (Anadolu Bacıları) ve Fatma Bacı”. Türkler Ansiklopedisi, C. 6. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 374-375.
• Boccaccio, G. (2013). Decameron. Norton Press.
• Bock, G. (2004). Avrupa Tarihinde Kadınlar (Çev.: Zehra Aksu Yılmazer). Literatür Yayınları.
• Bogin, M. (1976). The Women Troubadours. New York.
• Brockett, Oscar G. ve Hildy, Franklin J. (2014). History of the Theatre (10.Baskı). USA: Pearson Education.
• Brotton, J. (2006). The Renaisssance. UK: Oxford University Press.
• Buckler, G. (1968). Anna Comnena: A Study. London.
• C. M. B. C., T. (1991). Milletler ve Hükümdarlar Tarihi/ Cilt 5. (Çev.: Zakir Kadiri Ugan ve Ahmet Temir). Ankara: MEB Yayınları.
• Cabiri, M.A. (2019). Arap-İslam Medeniyetinde Entelektüeller. İstanbul: Mana Yayınları.
• Cavolla, P. Proto, MC. ve Patruno, C. (2008). “The first cosmetic treatise of history. A female point of view”. Int J CosmetSci, 79-86.
• Cosman, M. P. (2000). Woman at work in Medieval Europe. New York: Facts on File Books.
• Çınar, F.M. (2015). Astronomdan Gramer Uzmanına, Doktordan Kâtibe Endülüslü Kadınlar, Derin Tarih. Özel sayı 4, 32-37.
• Döğüş, S. (2015). “Kadın Alplardan Bacıyân-ı Rum’a (Anadolu Bacıları Teşkilatı); Türklerde Kadının Siyasi ve Sosyal Mevkii”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (1), 127-150.
• Durant, W. (trz). İslam Medeniyeti. (Çev.: Orhan Bahaddin), İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser. El-Meknasi, A. (1973). Cozvet el-İktibas fi Zikr min Hall min el-İ’lam Mudun Fas. Erribat: Dar el-Mansur Li’t Tabaat Ve’l Varaka.
• Er-Rumi, Y. H. (1993). Mu’cam el-Udaba – İrşad el-Erib ile Ma’rifat el-Edib, C. 3. Beyrut: Dar el-Ğarb el-İslami. Es-Safadi, S. (2000). El-Vafi Bilvafayat, C.22. Beyrut: Dar İhya’ et-Turas el-Arabi.
• Evans, D. D. (2001). “Hrotsvit of Gandersheim (c.935-c.975)”. Catholic Women Writers: A Bio- Bibliographical Sourcebook, (Ed. Mary R. Reichard), Westport: Greenwod Press, 169-175.
• Faguet, Guy B. (2014). “A brief history of cancer: Age old miles tone sunderlying our current knowledge database”. International Journal of Cancer.
• Favier, M. (1967). Christine de Pisan:Muse des Cours Souveraines, Lausanne.
• Ferraris, Z. A. ve Ferraris, V.A. (1997). “Women of Salerno: contribution to the origins of surgery from Medieval Italy”. Ann Thorac Surg.
• Ferruhzad, P. (1999). Danişname-i Zenan-i Ferhengsaz-i İran ve Cihan/Zen Ez Ketibe Ta Tarih. Tahran: İntişarat-i Zeryab.
• Fevvaz, Z. (1895/1312). ed-Davr el-Manşur fi Tabakat Rubbat el-Hudur. Mısır: el-Matbaat’ul Kubra el-Emiriyye. Finger, A. ve Wagner, G. (2012). “Frauen des Mittelalters: Die Dichterin Roswitha von Gandersheim”. Schulfernsehen, 1-7.
• Frederique, P. (2015). Forgotten Women- Lubna of Corboda. Al Miraah: Reflections on the Middle East and North Africa.
• Genc Ali, Z. (2013/1392). Berresiye Cahygah İctima’i ve Siyasi-i Zenan Dar Dovre-i Tasallut-i Turkan Gaznevi (351-446 h.) ve Selçukiyan (429-590 h.). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Danişhag-i Azad-i İslami Vahıd-i Tahran-i Danişkede-i Edebiyat ve Ulum-i İnsani.
• Gies, F. ve Gies, J. (1991). Women in the Middle Ages. New York: Harper Perennial.
• Gözütok, Ş. (2016). “Rasulullah Döneminde Kadın ve Kadın Eğitimi”. Dini Araştırmalar Kadın Özel Sayısı, 175-196.
• Green, M. H. (1999). In Search of an “authentic” Women’s Medicine: The Strange Fates of Trota of Salerno and Hildegard of Bingen”. Dynamis, Actahisp. Med. Sci. Hist. Illus., 19, 25-54.
• Heer, F. (1962). The Medieval World:Europe, 1100-1500, New York.
• Hüseyni, M. (2004/1383 ş.). Şavane Parsa: Zan-i Arif-i Şair-i İranî-i Karn-i Dovvam-i Hicri, Faslname-i Pejoheşha- i Edebî, 5 (Sonbahar), 39-54.
• İshakoğlu, Ö. (2017). Endülüs Arap Edebiyatının Gelişmesinde Kadın Şairlerin Rolü. Nüsha, 17 (45), 2017, 149-172.
• Kadiri, F. (2009/1388). “Nakş-i Zan dar Adabiyat-i Endülüs, ba Te’kid bar Vellade”. Mutalaat-i İctimai-Revanşinahti Zenan. 22 (yaz), 97-114.
• Kul, S. (2003), İlk Dönem Tasavvuf Tarihinde Kadın. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kurt, R. (2017). “Münzirî’nin (v. 656/1258) Hadis Aldığı Kadın Hocaları Hakkında Bir Değerlendirme (et-Tekmile Özelinde)”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 29, 193-225.
• Mahaffey, A. M. (trz). Women Scientists of The Middle Ages & 1600s.
• Marguerite de Navarre (1967). Nouvelles, (Ed. Yves le Hir), Paris.
• Marie de France. (1987). Fables. (Çev.: Harriet Spiegel), Toronto.
• McCormick, B. (2003). «Building the Ideal City: Female Memorial Praxis in Christine de Pizan’s “Cité des Dames.”», Studies in the Literary Imagination, Vol.36, Issue.1. Georgia State University, 149-171.
• Nagel, B. (1965). Hrotsvit von Gandersheim. Stuttgart: J. B. Metzlersche Verlagsbuchhandlung.
• Nockels, C. (2002). “The Trotula: a medieval compendium of women’sme¬dicine”, J HistMed.
• Novikoff, A. (2005). “The Renaissance of the Twelfth Century Before Haskins”. The Haskins Society Journal, 16, 104-116.
• Ocak, A.Y. (2011). “Selçuklu İlim ve Tefekkür Hayatında Kadınların Yeri”. Ortaçağ’da Kadın, (Ed. Altan Çetin), Ankara: Lotus Yayınevi.
• Özlük, E. (2019). Orta Çağ İslam Dünyasında İz Bırakan Müslüman Kadınlar. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Tokat: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Paribeni, A. (2014). “Doğu’da İktidar Sembolleri”. Ortaçağ, Katedraller-Şövalyeler-Şehirler, (Ed. Umberto Eco), (Çev.: Leyla Tonguç Basmacı), İstanbul: Alfa Yayınları.
• Parker, R. ve Pollack, G. (1981). Old Mistresses: Women, Art and Ideology. New York.
• Rogers, M. ve Tinagli, P. (2006). Women in Italy 1350-1650. Manchester University Press.
• Salvatore De Renzi. (1852). Collectio Salernitana, C. I, Napoli.
• Seyyadzade, S. (2011/1390 ş.). Movkiiyet-i Siyasi ve İctimai-i Zan Dar Dovre-i Selaçike ve Harzemşahiyan. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Huzistan: Ahvaz Şehit Çamran Üniversitesi Edebiyat ve Sosyal Bilimler Fakültesi.
• Sheid, N. (1913). “Hroswitha” The Catholic Encyclopedia, (Ed. Charles G. Herbermann, Edward A. Pace, Conde P. Ballen vd.), Vol. VII, New York: The Encyclopedia Press, 504-505.
• Skalli, L.H. (2007). “Poverty: North Africa”. Encyclopedia of Women & Islamic Cultures, Vol.4, Economics, Education, Mobility and Space. Boston: Brill.
• Şeyban, L. (2014). Endülüs. İstanbul: Albaraka Türk Katılım Bankası A.Ş.
• Tarr, J. (1991). “Hrotsvit of Gandersheim”. An Encyclopedia of Continental Women Writers, (Ed. Katharina M. Wilson), Vol. I, New York: Garland Publishing.
• Tinagli, P. (1997). Women in Italian Renaissance Art: Gender Representation Identity. New York: Manchester University Press.
• Uraler, A. (2010). Şifâ Bint Abdullah, TDV İslâm Ansiklopedisi, 39, TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Üçok, B. (trz). İslam Tarihi Emeviler-Abbasiler. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Valerio, A. (2014). “Kadınların Gücü”. Ortaçağ, Keşifler-Ticaret İlişkileri-Ütopyalar, (Ed. Umberto Eco), (Çev.: Leyla Tonguç Basmacı), İstanbul: Alfa Yayınları.
• Varela-Rodríguez, Mª E. (2016). “The Conception of Authority and Power in the Works of Christine de Pizan, Mediation and Consensus in her Work”. International Journal of Art and Art History, C. 4, No. 1, 60-78.
• Williams, M. N. ve Echols, A. (1994). Between Pit and Pedestal- Woman in the Middle Ages. Princeton, New Jersey: Markus Wiener Publishers.
• Zeydan, C. (2012). İslam Uygarlıkları Tarihi/Cilt 2. (Çev.: Necdet Gök), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Zeydan, C. (2007/1386). Tarih-i Temeddun-i İslam, (Çev.: Ali Cevahir Kelam), Tahran: Emir Kebir Yayınları.
• Zihni Efendi, M. (1982). Tarihte İz Bırakan Meşhur Kadınlar, (Çev.: Bedrettin Çetiner), C. 2, İstanbul: Şamil Yayınevi