Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensel İlişki: Karşılaştırmalı Panel Veri Analizi

Yıl 2024, Sayı: 18, 59 - 77, 31.01.2024

Mehmet Çınar , Fitnet Fidan Cebecioğlu , Canan Taş

https://doi.org/10.29157/etusbed.1302825

Öz

Finansal gelişme ve ekonomik arasındaki nedensellik ilişkisi hakkında literatürde farklı birçok görüş yer almaktadır. Mevcut görüşlerin önemli bir kısmı söz konusu iki kavramın birbiriyle ilişkili olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Fakat, nedenselliğin varlığı ve yönü hakkında farklı hipotezler geliştirilmiştir. Bunlar; arz öncüllü hipotez, talep takipli hipotez, Patrick hipotezi (geri bildirim hipotezi) ve Lucas hipotezi (yansızlık hipotezi)’dir. Bu çalışmada, finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi ve buna bağlı olarak hangi hipotezi desteklediği; 39 Afrika, 34 Asya ve Pasifik, 41 Avrupa, 25 Orta Doğu ve Orta Asya ve 34 Batı Yarımküre ülkelerinin 1995-2020 dönemi verilerinden yararlanılarak panel veri analizi ile test edilmiştir. Finansal gelişmişliği temsilen IMF finansal gelişmişlik endeksi kullanılırken, ekonomik büyüme göstergesi olarak ülkelerin büyüme rakamları kullanılmış ve veriler Dünya Bankası’ndan temin edilmiştir. Elde edilen bulgular; finansal gelişme ile ekonomik büyüme arasında çift yönlü nedensel ilişki olduğunu göstermektedir. Bu sonuç, söz konusu ülke panelleri ve ele alınan dönem için Patrick hipotezinin geçerliliğini doğrulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Finansal Gelişme, Ekonomik Büyüme, Nedensellik, Panel Veri Analizi

The Causal Relationship Between Financial Development and Economic Growth: Comparative Panel Data Analysis

Öz

There are many different views in the literature on the causality relationship between financial development and economic growth. A significant portion of the existing views clearly show that these two concepts are related. However, different hypotheses, have been developed regarding the existence and direction of causality. These are the supply-led hypothesis, demand-following hypothesis, Patrick hypothesis (feedback hypothesis), and Lucas hypothesis (neutrality hypothesis). In this study, the causality relationship between financial development and economic growth and, accordingly, which hypothesis it supports; has been tested with panel data analysis using data from the 1995-2020 period of 39 Africa, 34 Asia and Pacific, 41 Europe, 25 Middle East, and Central Asia and 34 Western Hemisphere countries. The IMF financial development index was used to represent financial development, While the country’s growth figures were used as an indicator of economic growth, and data were obtained from the World Bank. The findings obtained show that there is a two-way causal relationship between financial development and economic growth. This result confirms the validity of the Patrick hypothesis for the country panels and period in question.

Anahtar Kelimeler

Financial Development, Economic Growth, Causality, Panel Data Analysis

Kaynakça

• Acaravcı, A., Öztürk , İ., ve Kakilli Acaravcı, S. (2007). Finance Growth Nexus: Evidence from Turkey. International Research Journal of Finance and Economics (11), 40-30.
• Adeyeye, P. O., Fapetu, O., Aluko, O., ve Migiro, S. (2015). Does Supply-Leading Hypothesis hold in a Developing Economy? A Nigerian Focus. Procedia Economics and Finance, 30, 30 – 37.
• Ağayev, S. (2012). Geçiş Ekonomilerinde Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 22(1), 155-164.
• Ak, M. Z., Altıntaş, N., ve Şimşek , A. (2016). Türkiye'de Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Nedensellik Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17 (2), 151-160.
• Akıncı, G. Y., Akıncı, M., ve Yılmaz, Ö. (2014). Fınancial Development-Economic Growth Nexus: A Panel Data Analysis Upon Oecd Countries. Hitotsubashi Journal of Economics, 55, 33-50.
• Altıntaş, H., ve Ayrıçay, Y. (2020). Türkiye’de Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Sınır Testi Yaklaşımıyla Analizi: 1987-2007. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (2), 71–98.
• Al-Yousif, Y. K. (2002). Financial Development and Economic Growth Another Look at The Evidence from Developing Countries. Review of Financial Economics (11), 131 – 150.
• Aydın, M. K., Ak, M., ve Altıntaş, N. (2014). Finansal Gelişmenin Büyümeye Etkisi: Türkiye Özelinde Nedensellik Analizi. Maliye Dergisi (167), 149-162.
• Bağcı, A. (2020). Türkiye’de Tasarruf, Finansal Gelişmişlik ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Asimetrik Nedensellik Yaklaşımından Yeni Kanıtlar. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (1), 220 - 237.
• Beck, T., Feyen, E., Ize, A., ve Moizeszowicz, F. (2008). Benchmarking Financial Development. World Bank Policy Research Working Paper , No:4638.
• Bozoklu, Ş., & Yılancı, V. (2013). Finansal Gelişme ve İktisadi Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Gelişmekte Olan Ekonomiler İçin Analiz. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(2), 161-187.
• Bölükoğlu, A. (2002). Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Doğrusal Olmayan İlişki: IMF Finansal Gelişmişlik Endeksi ile Yeni Bulgular. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 6(2), 385-402.
• Calderon, C., ve Liu, L. (2003). The Direction of Causality Between Financial Development and Economic Growth. Journal of Development Economics, 72 (1), 321-334.
• Canbaloğlu, B., ve Gürgün, G. (2019). Finansal Sektör Gelişimi, Ticari Açıklık ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Yükselen Piyasa ve Gelişmekte Olan Ekonomiler Panel-Var Örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(1), 441-457.
• Caporale, G. M., Rault, C., Sova, R., ve Sova, A. (2014). Financial Development and Economic Growth:Evidence from Ten New EU Members. Uluslararası Finans ve Ekonomi Dergisi, 20 (1).
• Ceylan, S., ve Durkaya, M. (2010). Türkiye'de Kredi Kullanımı-Ekonomik Büyüme İlişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24 (2), 21-35.
• Çeştepe, H., ve Yıldırım, E. (2016). Türkiye'de Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12 (12), 12-26.
• Çınar, M. (2021). Panel Veri Ekonometrisi: Stata ve EViews Uygulamalı (1.Baskı b.). Bursa: Ekin Yayınevi.
• Dinler, Z. (2020). İktisada Giriş (26. baskı). Bursa: Ekin Yayınevi.
• Dornbusch, R., Fıscher, S., ve Startz, R. (2014). Makroiktisat. (çev.:Salih Ak).The McGraw-Hilll Education.
• Ergeç, E. H. (2004). Finansal Gelişme ile Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi ve Türkiye Örneği: 1988-2001. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (2), 51-66.
• Güneş, S. (2013). Finansal Gelişmişlik ve Büyüme Arasındaki Nedensellik Testi: Türkiye Örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14 (1), 73-85.
• Helhel, Y. (2018). Financial Development and Economic Growth Relationship:An Analysis with Credit Based Financial Index. Business and Economics Research Journal, 9 (4), 761-771.
• İnançlı, S., Altıntaş, N., & İnal , V. (2016). Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: D-8 Örneği. Kstamonu Üniversitesi İİBF Dergisi(14), 37-49.
• Kar, M., ve Tunçer, M. (1999). Finansal Kalkınma ve Ekonomik Büyüme :Teorik Görüşler, Ampirik Sonuçlar ve Yeni Gelişmeler. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18 (1-2), 209-228.
• Karamelikli, H., ve Kesgingöz, H. (2017). Finansal Gelişme Bileşenlerinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. İnsan ve Toplum Dergisi, 6 (1), 683-701.
• Khan, M. S., ve Senhadji, A. S. (2020). Financial Development and Economic Growth: An Overview. IMF Working Paper.
• Kılıç, M. (2018). Kredi Hacminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Üzerine bir Analiz. Social Sciences Studies Journal (SSSJournal), 4(15), 1036-1043.
• King, R. G., ve Levine, R. (1993). Finance and Growth: Schumpeter Might be Right. The Quarterly Journal of Economics, 108 (3), 717-737.
• Korap, L. (2019). Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Ekonomisi İçin Bir Uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (54), 75-88.
• Küçükaksoy, İ., ve Akalın, G. (2017). Fisher Hipotezi'nin Panel Veri Analizi ile Test Edilmesi: OECD Ülkeleri Uygulaması. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 35 (1), 19-40.
• Levine, R. (1997). Financial Development and Economic Growth: vi6ws and Agenda . Journal of Econonzic Literature (35), 688-726 .
• Mercan, M., ve Peker, O. (2013). Finansal Gelişmenin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8 (1), 93-120.
• Musamali, R. A., Nyamongo, E. M., ve Moyi, E. D. (2014). The Relationship between Financial Development and Economic Growth in Africa. Research in Applied Economics, 6 (2), 190-208.
• Nyasha, S., ve Odhiambo, N. (2018). Finance-Growth Nexus Revisited: Empirical Evidence from Six Countries. Scientific Annals of Economics and Business, 65 (3), 247-268.
• Öztürk, İ. (2008). Financial Development and Economic Growth: Evidence from Turkey. Applied Econometrics and International Development, 1 (8), 85-98.
• Pata, U. K., ve Ağca, A. (2018). Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik ilişkisi: Türkiye Örneği. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2 (2), 115-128.
• Perara, N., ve Paudel, R. (2009). Financial Development and Economic Growth in Sri Lanka. Applied Econometrics and International Development, 1 (9), 157-164.
• Sakızlı, A. (2019). Bankaların Kredi Hacminin Ekonomik Büyüme ile İlişkisinin Araştırılması: İngiltere Örneği. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (3), 42-53.
• Shan, J., ve Jianhong, Q. (2006). Does Financial Development ‘Lead’ Economic Growth? The Case of China. Annals of Economics and Finance (1), 197–216.
• Shan, J., ve Morris, A. (2010). Does Financial Development 'Lead' Economic Growth? International Review of Applied, 16 (2), 153-168.
• Temelli, F., ve Şahin , D. (2018). APEC Ülkelerinde Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Analizi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (1), 305-324.
• Tuna, K., ve Bektaş, H. (2013). Kredi Hacminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Rolünün İncelenmesi: Türkiye Örneği. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5 (9), 139-150.
• Türkoğlu, M. (2016). Türkiye'de Finansal Gelişmenin Ekonomik Büyümeye Etkileri: Nedensellik Analizi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 6 (1), 84-93.
• Ünalmış, D. (2002). The causality between financial development and economic growth: the case of Turkey. The Central Bank of the Turkish Republic, Research Department Working Paper (3), No 3.
• Yağlı, İ., & Topçu, E. (2019). Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: G7 Ülkeleri Örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(3), 888-898.