718-803 YILLARIARASI TUNA BULGAR DEVLETİ

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 3, 25 - 38, 31.12.2021

Ali Ahmetbeyoğlu

Öz

681 yılında kurulan Tuna Bulgar Devleti; Güney Besarabya, Eflak Ovası’nın bir kısmı, Dobruca’nın tamamı ve Karadeniz kıyısı ile Timok Nehri arasındaki Aşağı Moesia eyaletini kapsamaktaydı. Devletin kurucusu Asparuh Han’dan sonra 702 yılında başa geçen ve on altı yıllık hâkimiyeti süresince adilane, yoğun ve başarılarla dolu yönetim sergileyen Tervel’in arkasında müreffeh bir devlet bırakarak, 12 hayvanlı eski Türk takvimine göre At yılının 8. Ayı (Eylül 718)’nda vefat etmesinden sonra Bulgarlar 803 yılına kadar sürecek kaos dolu bir döneme sürüklenmiştir. Bu dönemde Bizans İmparatorluğu ile girişilen mücadelelerin çokluğu ve ağır şartları nedeniyle zaman zaman Bulgarların kendi arasında huzursuzluklar çıkmış Hanların tahtlarından indirilerek öldürülmeleri vuku bulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bulgar, Bizans,, Kardam Han,, İstanbul,, Trakya

Kaynakça

• Ahmetbeyoğlu, Ali , “Tervel Han”, Berkir Kütükoğlu Armağanı, İstanbul 1991.
• Ahmetbeyoğlu, Ali, “Bulgar Hakanlar Listesi”, Tarih Enstitüsü Dergisi, Sayı 14, 1994.
• Ahmetbeyoğlu, Ali, Tuna Bulgar Hanı Krum (803-814) Kanunlarının Eski Türk Töresi Açısından Değerlendirilmesi’’, Tarih Boyunca Balkanlardan Kafkaslara Türk Dünyası Semineri, İstanbul 1996.
• Altheim Franz, Geschichte der Hunnen, IV, Berlin 1962.
• Aydın, Hatice, Bizans kaynağı Theophanes Confessor’un Kroniğinde Türkler: 284-813, Kronik Kitap, İstanbul, 2021.
• Bazin, , Les Calendries Turc Ancient et Médié vaux, Lille 1974.
• Fehér, Geza, Bulgar Türkleri Tarihi, Ankara 1985.
• Kafesoğlu, İbrahim, Bulgarların Kökeni, Türk Kültürünü Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul 1985.
• Karatay, Osman Tuna Bulgarları, Doğu Avrupa Türk Tarihi, Editörler O. Karatay-S. Acar, İstanbul 2013.
• Karatay, Osman, ‘‘Tuna Bulgar Devletinin İlk Asrı: Balkanlarda Tutunma ve Pekişme (681-803)’’, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, Cilt 10, Sayı 2 (Kış 2010).
• Kayapınar, Ayşe Tuna Bulgar Devleti (679-1018), bk Türkler, Cild 2, Ankara 2002.
• Kayapınar, Ayşe, Bulgarların Balkanlara Göçü ve Tuna Bulgar Devleti, Balkanlar El kitabı, I, Ankara 2006.
• Küçüksipahioğlu, Birsen, ‘‘Ankhialos Savaşı’nın Sonuna Kadar Bizans Bulgar İlişkileri’’, Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, Sayı 14, 2008.
• Nikephoros, Patriarch of Constantinople, Short History, İngilizce Tercüme C. Mango, Washington 1990. Ostrogorsky, George, Bizans Devleti Tarihi, Ankara 1991.
• Runciman, Steven, A History of the First Bulgarian Empire, Londra 1930.
• Theophanes Confessor, The Chronicle of Theophones Confessor: Byzantine and Near Eastern History, AD 284–813 (İngilizce trc. Cyril Mongo-Roger Scott-Geoffrey Greatret), New York 1999.