İhsan Abidin Bey’in Gözlemlerine Göre Erzurum Vilayetinde Ziraat Hayatı

Yıl 2024, Sayı: 9, 140 - 157, 31.12.2024

Çevirmen: Selahattin Tozlu

https://doi.org/10.52003/etutdergisi.1560906

Öz

Bu çalışma, İhsan Abidin’in 1922-1927 yılları arasında altı yıl Anadolu’da yaptığı gözlemlerde Erzurum vilayetinin ziraatını içerir. Altı yıl boyunca yıllık izinlerini çalışarak geçiren İhsan Abidin, Anadolu ziraat hayatına ayırdığı üç ciltlik bir eser kaleme almıştır. Bu eser çok değerli gözlem ve derlemeleri ihtiva etmektedir. Üç ciltlik eserin her birinde Erzurum Vilayetine ilişkin bilgi vardır, ancak özellikle birinci ciltte Erzurum’a ait özel bir başlık bulunur. Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Erzurum vilayetinde ziraat ve hayvancılık hakkında bilgi verilmiştir. Hem bu kısım hem de diğer ilgili bilgiler bu yazıya alınmıştır. Genel ziraatın yanı sıra yöredeki hayvan ırkları ve bunların özellikleri ile ilgili derlemeleri ise çok ayrı değerdedir. Çalışmada Doğu Anadolu hayvancılığın neden önemli olduğu ve bölge için ehemmiyeti hakkında da bilgi verilmiştir. Çalışmada İhsan Abidin’in verdiği bilgilere derleme yoluyla elde edilen bilgiler de eklenmiştir. İhsan Abidin Bey’in bu çalışması Cumhuriyet idaresinin Anadolu’da yapacağı tarım ve hayvancılığı geliştirmek yönelik politikalar belirleme için hazırlanan bir ön rapor mahiyetindeydi. Rapordan elde edilen veriler neticesinde hayvan ve bitki ıslahında takip edilecek yola dair veriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Erzurum Vilayeti, İhsan Abidin, Ziraat, Hayvancılık

Agricultural Life in Erzurum Province According to the Observations of İhsan Abidin

Öz

This study includes the agriculture of Erzurum province in the observations made by İhsan Abidin in Anatolia for six years between 1922 and 1927. İhsan Abidin, who spent his annual leaves for six years working, wrote a three-volume work devoted to Anatolian agricultural life. This work contains very valuable observations and compilations. There is information about Erzurum Province in each three-volume work, but especially in the first volume, there is a unique title for Erzurum. Information about agriculture and animal husbandry in Erzurum province, located in the Eastern Anatolia Region, is given. Both this section and other relevant details are included in this article. In addition to general agriculture, compilations of animal breeds in the region and their characteristics are of great value. The study also explains why Eastern Anatolian animal husbandry is essential for the area. The information obtained through compilation is also added to the information provided by İhsan Abidin in the study. This study by İhsan Abidin Bey was a preliminary report prepared to determine policies to be implemented by the Republic administration in Anatolia to develop agriculture and animal husbandry. As a result of the data obtained from the report, data on the path to be followed in animal and plant breeding were presented.

Anahtar Kelimeler

Erzurum Province, İhsan Abidin, Agriculture, Animal Husbandry

Kaynakça

• BOA, Ayniyat Defteri, nu. 829.
• BOA, DH. ŞFR, 521/95.
• BOA, HAT, 1040/43065.
• Evliya Çelebi, Evliya Çelebi Seyahatnamesi (2. Kitap), yay. haz. Zekeriya Kurşun-Seyit Ali Kahraman-Yücel Dağlı, Yapı-Kredi Yay., İstanbul 1999.
• İhsan Âbidin. (1928). Anadolu Ziraat ve Yetişdirme Vaziyeti (Morfoloji, Kılimatoloji, Ziraat ve Yetişdirme Şerait-i Tabiiyye ve İktisadiyyesi, Anadolu Mecmua-i Hayvâniyyesinin Menşeleri ve Tasnifi), I. İstanbul: Resimli Ay Matbaası Türk Limited Şirketi.
• Taylor, J. G, “Report by Consul Taylor, on the Trade and Sheep and Cattle Farming of the Consulate of Koordistan during the Year 1870”, Commecial Reports Received at Foreign Office from Her Majesty’s Consuls in 1871, London 1871, s. 1072-1087.
• Tozlu, S. (2002). “Erzurum Sazlıkları (Reedbeds in Erzurum)”, Doğu Coğrafya Dergisi, V/7: 187-219.
• Tozlu, S. (2022a). “Doğu Anadolu Ovaları ve Yaylaları”. ETÜT Dergisi, 4, Haziran: 101-126.
• Tozlu, S. (2022b). “İhsan Abidin Bey’in Bilgilerine Göre Erzincan, Dersim ve Elaziz Vilayetlerinde Ziraat”, ETÜT Dergisi, 5, Aralık: 88-111.
• Tozlu, S. & Kılıç, Ü. (2011). “Erzurum Ziraat Tarihinden Notlar: Zeyrek”, Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 3/4: 101-115.
• Ürkmez, N. & Küçükuğurlu, M. (2024). “İngiliz Konsolos Memuru Henry Hunter Calvert’in Raporuna Göre Erzurum Ziraat Hayatı (1847)”, Turcology Research, 80: 396-409.
• Ürkmez, N. & Küçükuğurlu, M. (2024). İngiliz Konsolos Memuru Henry Hunter Calvert’in Raporuna Göre 19. Yüzyılın Ortalarında Erzurum (İdarî, İktisadî, Sosyal ve Coğrafî Durum). Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20: 25-41.