“Karabakh’s Last Days” According to Azərbaycan Newspaper

Yıl 2024, Sayı: 9, 76 - 85

Zeynep Akarslan

https://doi.org/10.52003/etutdergisi.1578716

Öz

The Azərbaycan newspaper, which served as the official publication organ of the Azerbaijan Democratic Republic between 1918 and 1920, is a significant historical source for the period. The newspaper, which included a wide range of articles spanning from parliamentary minutes, government decisions, relations between the Azerbaijani government and neighbouring states to various announcements, continued its publication until the occupation of the Republic of Azerbaijan. Halil Ibrahim, one of the editors of the newspaper and a victim of Stalin's repression policy in the Soviet period, addressed the developments in Karabakh during the establishment of Azerbaijan in the 16th, 18th, 19th, 20th and 22nd issues of the newspaper. The most significant example of Armenians' territorial claims against Azerbaijan, namely the situation in Karabakh, was conveyed to Azerbaijani Turks through the medium of Halil Ibrahim's writings. The developments centred on Karabakh in 1918 constituted the basis for the ongoing tensions between Armenians and Azerbaijani Turks. During this period, the developments between the Armenians and Azerbaijani Turks, who began to assert their rights over the Karabakh lands, were monitored by the Azərbaycan newspaper. This study aims to elucidate the developments in Karabakh in 1918 centred on Shusha through Azərbaycan, the official organ of the period.

Anahtar Kelimeler

Azərbaycan, Karabakh, Shusha, independence, Turkish army

Azərbaycan Gazetesine Göre “Karabağ’ın Son Günleri”

Öz

Azerbaycan’ın 1918-1920 yılları arasındaki bağımsızlık yıllarının yayın organı olarak faaliyet gösteren Azərbaycan gazetesi dönemin ana kaynaklarından biri olması bakımından önemlidir. Meclis tutanaklarından, hükümet kararlarına, Azerbaycan hükümetinin komşu devletlerle ilişkilerinden, çeşitli ilanlara kadar birçok yazının yer aldığı gazete Azerbaycan Cumhuriyeti’nin işgaline kadar yayın hayatına devam etmiştir. Gazetenin redaktörlerinden ve Sovyet dönemi Stalin’in repressiya politikasının kurbanlarından olan Halil İbrahim, Azerbaycan’ın kurulduğu dönemde Karabağ’da yaşanan gelişmeleri gazetenin 16, 18, 19, 20 ve 22. sayılarında ele almıştır. Ermenilerin Azerbaycan’a yönelik toprak iddialarının en önemli örneği olan Karabağ’da o dönem yaşananlar Halil İbrahim’in kaleminden Azerbaycan Türklerine duyurulmuştur. 1918 yılında Karabağ merkezli olarak yaşanan gelişmeler Ermeniler ile Azerbaycan Türkleri arasında günümüze dek sirayet eden sorunların da temelidir. Bu dönemde Karabağ toprakları üzerinde hak iddia etmeye başlayan Ermeniler ile Azerbaycan Türkleri arasında yaşanan gelişmeler Azərbaycan gazetesi üzerinden takip edilmiştir. Bu çalışma, 1918 yılında Karabağ’da Şuşa merkezli olarak yaşanan gelişmeleri dönemin resmi yayın organı olan Azərbaycan üzerinden aydınlatmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Azərbaycan, Karabağ, Şuşa, bağımsızlık, Türk ordusu

Kaynakça

• ARDA, f. 970, op. 1, d. 1, l. 51.
• Akarslan, Z. (2022). Azerbaycan Siyasi Tarihinde Fethali Han Hoyski (1875-1920). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• Akarslan, Z. (2022). “Azerbaycan’da Hapsedilmiş Bir Aydın Ahmed Bey Pepinov (1893-1938)”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi. 22/1: 1-19.
• Azərbaycan. No: 16, 16 Oktyabr 1918.
• Azərbaycan. No: 18, 21 Oktyabr 1918.
• Azərbaycan. No: 19, 22 Oktyabr 1918.
• Azərbaycan. No: 20, 23 Oktyabr 1918.
• Azərbaycan. No: 22, 25 Oktyabr 1918.
• Əhmədov, T. (2008). Erməni Xəyanəti: Qarabağ, Zəngəzur, Cavanşir və Cəbrayıl Qəzalarında Erməni Cinayətləri (1918-1920). Bakı: Nurlar NPM.
• Çingizoğlu, Ə. ve Məmmədli, B. (2010). Qarabağ 1918-1920-ci İllərdə: Sənədlərin İzi İlə. Sumqayıt.
• QAT (Haz.) (2009). Erməni Vəhşilikləri (1905-1906)-(1918-1920). Bakı: Namiq Həbibov Mətbəəsi.
• Hacıyeva, Z. (2012). İrəvaıı Xanlığının Tarixşünaslığı. Bakı: Çaşıoğlu Nəşriyyatı.
• Kazamzadeh, F. (1951). The Struggle for Transcaucasia (1917-1921). New York: Philosophical Library.
• Mamedzade, N. (2014). Genotsid Azerbaydjantsev v Karabahskom Regione Azerbaydjana (1918-1920. Baku: Turhan.
• Ömərov, V. (30 Aprel 2020). “Ermənistanın “milli qəhrəmanları” kimlərdir?: Tayqulaq Andranik Ozanyan”. Səs: 15.
• Salmanlı, R. (15 İyul 2015). “Unudulmaz Xəlil İbrahim”. Azərbaycan: 14.
• Dilek, İ. (Ed.) (2023). Türk Dünyasında Repressiya -Sovyetler Döneminde Türk Halklarına Yapılan Zulümler. Ankara: YTB Yayınları.
• Verdiyeva, H. ve Əlizadə, C. (2020). İrəvan Məkanında Azərbaycanlılara Qarşı Etnik Təmizləme Tarixi və Hüquqi Aspektdə. Bakı: Monoqrafiya.
• Yeşilot, O. (2008), “Türkmençay Antlaşması ve Sonuçları”. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (36), 187-199.
• Yeşilot, O. (2010). Ateş Çemberinde Azerbaycan, İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
• Yeşilot, O. (2012). Hasan Melikzade Zerdabi ve Ekinci Gazetesi, İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
• Yeşilot, O. (2015). “Azerbaycan’da Kaçkın ve Mecburî Göçkünler (1988 Sonrası)”. ed. Nesrin Sarıahmetoğlu, İlyas Kemaloğlu. Türk Dünyasında Sürgün ve Göç: 121-135.
• Yeşilot, O. (2016). Revan Türkleri, İstanbul: Yeditepe Yayınevi.