Letopisi Voynı Dergisi ve Türklere Dair Haberler (1914-1915)

Yıl 2024, Sayı: 9, 55 - 75

Gülcan İnalcık

https://doi.org/10.52003/etutdergisi.1579165

Öz

Türk-Rus ilişkilerinin tarihi, iki halkın kaderlerini yakından ilişkilendiren hikâyelerle doludur. Bu hikâyelerden biri de XX. yüzyılın en kanlı savaşlarından biri olan Birinci Dünya Savaşı sırasında yaşanmıştır. Savaşta Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusya karşı saflarda yer almıştır. Savaş boyunca basılı yayın organları da her bir savaşan ülke için temel propaganda araçları olmuştur. Savaş süresince Rusya’da yayımlanan basılı yayın organlarından biri de 1914-1917 yılları arasında St. Petersburg’da yayımlanan Letopisi Voynı adlı dergidir. Dergi, Birinci Dünya Savaşı’na dair önemli gözlemler ve analizler sunan askerî bir yayın organıdır. Dergide, Rusların gözünden Osmanlı Devleti ve Türkler hakkında çeşitli izlenimler, savaşın seyrine dair yorumlar ve propaganda unsurları yer almıştır. Ayrıca Osmanlı’nın savaşa katılmasıyla birlikte Kafkasya’nın önemi, bölgede yaşayan Müslüman ve Hristiyan halkların etkileşimleri ve Osmanlı yönetiminin zayıflığı üzerinde durulmuştur. Çalışmada, Letopisi Voynı dergisinin 1914-1915 yıllarında basılan sayıları incelenerek Rusların gözünden Türk ordusu, Türkler ve İstanbul ile ilgili izlenimler aktarılmıştır. Ayrıca Rus basınının Osmanlı Devleti’nin ve Çarlık Rusya’nın savaş boyunca birbirlerine karşı tutumları, bu tutumların halk üzerindeki etkileri, Osmanlı-Rus ilişkileri ve cephelerde yaşanan gelişmeler incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Birinci Dünya Savaşı, Letopisi Voynı 1914-1917, Türk ordusu, Türkler, Rus basını

Kaynakça

• Letopis Voynı 1914 Goda, No 1, ot 23 Avgusta 1914 g.
• Letopis Voynı 1914 Goda, No 5, ot 20 Sentyabrya 1914 g.
• Letopis Voynı 1914 Goda, No 6, ot 27 Sentyabrya 1914 g.
• Letopis Voynı 1914 Goda, No 9, ot 20 Oktyabrya 1914 g.
• Letopis Voynı 1914 Goda, No 10, ot 25 Oktyabrya 1914 g.
• Letopis Voynı 1914 Goda, No 11, ot 1 Noyabrya 1914 g.
• Letopis Voynı 1914 Goda, No 12, ot 8 Noyabrya 1914 g.
• Letopis Voynı 1914 Goda, No 16, ot 6 Dekabrya 1914 g.
• Letopis Voynı 1914 Goda, No 17, ot 13 Dekabrya 1914 g.
• Letopis Voynı 1914 Goda, No 18, ot 20 Dekabrya 1914 g.
• Letopis Voynı 1914-1915 gg., No 20, ot 3 Yanvarya 1915 g.
• Letopis Voynı 1914-1915 gg., No 21, ot 10 Yanvarya 1915 g.
• Letopis Voynı 1914-1915 gg., No 23, ot 24 Yanvarya 1915 g.
• Letopis Voynı 1914-1915 gg., No 24, ot 31 Yanvarya 1915 g.
• Letopis Voynı 1914-1915 gg., No 26, ot 14 Fevralya 1915 g.
• Letopis Voynı 1914-1915 gg., No 27, ot 21 Fevralya 1915 g.
• Letopis Voynı 1914-1915 gg., No 29, ot 7 Marta 1915 g.
• Letopis Voynı 1914-1915 gg., No 30, ot 14 Marta 1915 g.
• Letopis Voynı 1914-1915 gg., No 33, ot 4 Aprelya 1915 g.
• Letopis Voynı 1914-1915 gg., No 34, ot 11 Aprelya 1915 g.
• Letopis Voynı 1914-1915 gg., No 35, ot 18 Aprelya 1915 g.
• Letopis Voynı 1914-1915 gg., Ofitsialnıy Otdel, 1915 g., No 36, ot 25 Aprelya 1915 g.
• Letopis Voynı 1914-1915 gg., No 40, ot 23 Maya 1915 g.
• Letopis Voynı 1914-1915 gg., No 42, ot 6 İyunya 1915 g.
• Letopis Voynı 1914-1915 gg., No 47, ot 11 İyulya 1915 g.
• Letopis Voynı 1914-1915 gg., No 49, ot 25 İyulya 1915 g.
• Letopis Voynı 1914-1915 gg., No 51, ot 8 Avgusta 1915 g.
• Birinci Dünya Harbi, VII’nci Cilt, Avrupa Cepheleri, I’nci Kısım (Galiçya Cephesi), (1967). Ankara: Gnkur. Basımevi.
• Eşki, Fatih Mehmet. (2024). Rusça Gazetelerde Kafkas Cephesi (1914-1917), 1. bs., Nobel Yayınevi.
• Frolov, V. (2017). “Obraz Turtsii na Stranitsah Rossiyskogo Dorevolyutionnogo İzdaniya “Letopisi Voynı 1914-1917 gg.”, Koncept (Kirov): Scientific and Methodological e-magazine, T 31, 1056–1060.
• Hacipoğlu, Doğan. (2003). Osmanlı İmparatorluğu’nun 1. Dünya Harbi’ne Girişi, İstanbul: İstanbul Deniz İkmal Grup Komutanlığı.
• Jirkov, G. V., (2012). Ot “Narodnoy” Voynı k Narodnoy Tragedii, İstoriya Russkoy Jurnalistiki 1914-1917 Godov, St. Petersburg: St. Peterburgskiy Gosudarstvennıy Universitet, Vısş. Şk. Jurn. İ Mas. Kommunikatsiy.
• Memmedli, M., Akgüller, H. (Yaz 2020/II). “Brest Litovsk barış Antlaşması’nın Siyasi Sonuçları (Sovyet Rusya ve Osmanlı imparatorluğu Açısından Önemi), Belgi, Sayı 20, 2713–2734.
• Sadıgov, Ramin. (Ağustos 2019). “Rus Kaynaklarına Göre Sarıkamış Harekâtı”, SUTAD, 46, 279-302.
• Tuna, Ozan. (2014). “Amiral Souchon’un Donanma Komutanı Olması ve Rus Limanlarının Bombalanması (29 Ekim 1914)”, OTAM, 36, 201-227.
• Türk, F., Kaya, E. (Yaz 2017). “Cumhuriyet Dönemi Türk-Alman İlişkilerinde Sıradışı Bir Aktör: Krupp Firması 1923-1990”, Gazi Akademik Bakış, Cilt 10, Sayı 20, 121-143.
• Yılmaz, Ömer Faruk. (2015). Osman Gâzi’den Sultan Vahîdüddîn Han’a Osmanlı Tarihi 6, İstanbul: Çamlıca Yayınevi.
• “Yudeniç Nikolay Nikolayeviç”, Voeno-biografiçeskiy Slovar, https://xn--d1abichgllj9dyd8a.xn--90anlfbebar6i.xn--p1ai/encyclopedia/heroes/USSR/more.htm?id=12079267@morfHeroes, [Erişim Tarihi: 28.09.2024]
• https://ast.ru/authors/dubenskiy-dmitriy-nikolaevich-itd028089/, [Erişim Tarihi: 26.09.2024]
• https://www.rusbibliophile.ru/bookprint/?book=Letopis_vojny_19141917_, [Erişim Tarihi: 12.09.2024]
• https://knigant.ru/products/letopis-vojny/, [Erişim Tarihi: 12.09.2024]
• https://antiquebooks.ru/book.php?book=106764 [Erişim Tarihi: 12.09.2024]
• https://ria1914.info/index.php/%, [Erişim Tarihi: 28.09.2024]
• https://rusneb.ru/collections/1405_1_ya_mirovaya_voyna_glazami_smi/?page=page-4 [Erişim Tarihi: 03.10.2024]
• https://rusneb.ru/catalog/000199_000009_004175207/[Erişim Tarihi: 16.12.2024]