ALZHEİMER HASTALARININ LENFOSİTLERİNDE rRNA İFADELENMESİNİN ARAŞTIRILMASI

Yıl 2004, Cilt: 13 Sayı: 1, 43 - 47, 01.03.2004

Hilal Ünlü Akalın Hamiyet Altındaş Yahya Karaman Halil Demirtaş Nalan İmamoğlu

Öz

Alzheimer hastalığı (AH), orta ve geç yaşlarda görülen, geriye dönüşümsüz nörodejeneratif bir hastalıktır. Çekirdekçik oluşturan DNA bölgeleri (nücleolar organizer regions=NORs), akrosentrik kromozomların sekonder darlık bölgelerinde bulunan ribozomal genleri ifade ederler. AH hastalarının beyinlerinde ß-amiloid depozitleri artmış durumdadır. ß-amiloid protein geni ribozomal DNA senteziyle ilgili olan kromozom 21’de lokalizedir. Ayrıca, ribozomal genlerin aktif transkripsiyonel durumu ve gümüş boyanabilmesi arasında bir korelasyon olduğu görülür. Böylece, AH ile akrosentrik kromozomlardaki ribozomal genler arasında bir ilişkinin bulunması muhtemeldir. Çalışmamızda, Alzheimer hastaları ve kontroller arasında ribozomal genlerin aktivitesinin karşılaştırılması amacıyla, 20 Alzheimer hastası ve 20 sağlıklı kontrol (10 genç ve 10 yaşlı) kişinin lenfosit kültürleri yapıldı. Metafazlardaki total Ag+ akrosentrik kromozom sayıları ve Ag+ 21. kromozom sayıları değerlendirildi. Total Ag+ akrosentrik kromozom sayıları ve Ag+ 21. kromozom sayıları açısından Alzheimer hastaları ile kontrol grupları arasında istatiksel olarak fark görülmedi (P>0.05). Sonuç olarak, Alzheimer hastalarındaki Ag+ akrosentrik kromozom sayısı, ribozomal genlerin aktivitesiyle bağlantılı olarak değişim göstermemiştir. Bununla birlikte, Alzheimer hastalarındaki ribozomal genlerin aktivitelerindeki değişiklikler üzerine destekleyici ileri çalışmalara ihtiyaç vardır

Anahtar Kelimeler

Alzheimer hastalığı, çekirdekçik oluşturan bölgeler, kromozom 21, satellit birleşmesi

The Investigation of the rRNA Expression in Lymphocytes of Alzheimer Patients

Öz

Alzheimer’s disease (AD) is a progressive and irreversible neurodegenerative disorder in middle or late life. DNA regions forming nucleolus (nucleolar organizer regions=NORs) expresses ribosomal genes present in secondary constriction regions of acrocentric chromosomes. There are increased deposits of ß-amyloid in The brain of the patients with AD. ß-amyloid protein gene is located in chromosome 21 which is related to for ribosomal DNA synthesis. Also, there seems to be a correlation between active transcriptional state and silver stainability. Therefore, it is possible that there is a relation between AD and ribosomal genes which were located in acrocentric chromosomes. In our study, in order to compare activities of ribosomal genes in patients with AD and controls, lymphocytes of 20 AD patients and 20 healthy controls (10 elderly and 10 young) were cultivated. The total number of Ag+ acrocentric chromosomes and the number of Ag+ chromosome 21 in metaphases was evaluated. There was no statistically significant difference between AD patients and control groups with regard to the number of Ag+ acrocentric chromosomes and Ag+ chromosome 21 (p>0.05). As a result, the number of Ag+ acrocentric chromosomes in AD patients did not change in proportion to activity of ribosomal genes. However, further studies are required to support alterations on the activities of ribosomal genes in AD patients

Anahtar Kelimeler

Alzheimer’s disease, chromosome 21, nucleolus organizer regions, satellite association

Kaynakça

• 1. Katzman RN. Medical progress. Alzheimer's disease. New Engl J Med 1986, 314: 964– 973.
• 2. Breteler MM, Claus JJ, van Duijn CM, Launer U, Hofman A. Epidemiology of Alzheimer disease. Epidemiol Rev 1992,14:59-82.
• 3. Kachaturian ZS. Diagnosis of Alzheimer's disease. Arch Neurol 1985, 42: 1097–1105.
• 4. Karaman Y. Alzheimer Hastalığı ve Diğer Demanslar. Kayseri 2002, 90-210.
• 5. Goodpasture C, Bloom S E, Hsu TC, Arrighi FE: Human nucleolus organizers: the satellites or the stalks? Am J Hum Genet 1976, 28:559-566.
• 6. Goodpasture C, Bloom S E. Visualization of nucleolar organizer regions in mammalian chromosomes using silver staining. Chromosoma 1975, 53:37-50.
• 7. Howell WM, Denton TE, Diamond JR. Differential staining of the satellite regions of human acrocentric chromosomes. Experientia 1975, 31:260-262.
• 8. Schwarzacher HG, Mikelsaar AV, Schnedl W. The nature of the Ag-staining of nucleolus organizer regions. Electron- and light-microscopic studies on human cells in interphase, mitosis, and meiosis. Cytogenet Cell Genet 1978, 20: 24-39.
• 9. Payão SLM, Smith M de AC, KormannBortolotto MH, Toniolo J. Investigation of the Nucleolar Organizer Regions in Alzheimer’s Disease. Gerontology 1994, 40: 13-17.
• 10. Lezhava TA. The activity of nucleoar organizer regions of human chromosomes in extreme old age. Gerontology 1984, 30: 94- 99.
• 11. Rooney DE, Czepulkowski BH, Human Cytogenetics(vol I), Constitutional Analysis, Practical Approach Series, IRL Press Ltd, Oxford, 1992, 31-54.
• 12. Lindner LE. Improvements in the silverstaining technique for Nuclear Organizer Regions (AgNOR). J Histochem Cytochem 1993, 41:439-445.
• 13. Demirtaş H, İmamoğlu N, Dönmez H, Cücer N, Yılmaz A, Candemir Z. Condansed chromatin surface and NORs surface enhancement in mitogen-stimulated lymphocytes of Down’s syndrome patients. Ann Genet, 2001, 44: 77-82.
• 14. Sumner AT, Evans HJ, Buckland KA New Technigue for distinguishing between human chromosomes. Nature new Biol 1971, 232:31-32
• 15. Ünlü-Akalın H.Alzheimer hastalarının lenfositlerinde rRNA ifadelenmesinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kayseri 2003.