SPORCULARDA İŞİTSEL UYARILMA POTANSİYELLERİNDEKİ HEMİSFERİK FARKLILIKLAR

Yıl 2010, Cilt: 19 Sayı: 2, 108 - 118, 01.06.2010

Tuğba Börklü Nazan Dolu

Öz

Serebral lateralizasyon, beynin sağ ve sol hemisferleri arasındaki anatomik ve işlevsel farklılaşma olarak tarif edilmektedir. Hemisferlerin her birinin farklı görevleri vardır ve baskın olan hemisfer, diğerine göre kendi görevlerini daha iyi biçimde yerine getirmektedir. Uyarılma potansiyelleri ise ses, ışık vb. uyarandan sonra, beynin spontan aktivitesinde ortaya çıkan değişikliklerdir. Çalışmamızda, spor yapan kişilerde hangi hemisferin ve/veya hemisferlerin daha etkin olduğunun uyarılma potansiyelleri (UP) ile araştırılması amaçlanmıştır. Çalışma 21 (10 sağlak, 11 solak) sağlıklı sporcu, 22 (11 sağlak, 11 solak) sağlıklı kontrolde gerçekleştirildi. Sporcuların sağlak ya da solak olmaları Annet el tercihi anketi ve hemisferik dominantlık testi ile belirlenip uyarılma potansiyel kayıtları saçlı deriden Ag/AgCl elektrot aracılığı ile T3, P3, T4, P4 beyin bölgelerinden alınmıştır. Oddball paradigması ile standart ve hedef ses uyaranları uygulanıp elde edilen kayıtlarda N1, N2, P2, P300 dalgalarının latans ve genlikleri analiz edilmiştir. Sporcu ve kontrol grubunun bölgelere göre alınan kayıtlarında karşılaştırmalarında, sporcu grubunda standart uyaranlarda P4 bölgesinde N1 dalgasının latansı daha uzun (p<0.05) bulunmuştur. Hedef uyaranlarda ise sporcu grubunda T3 ve P3 bölgesinde P300 dalgasının genliği istatistiksel olarak daha büyük (p<0.05) bulunmuştur. Ambidekstralite (her iki ellilik) ve sol el kullanımı, bazı çevresel sebepler ile desteklenmekte, özellikle basketbol ve hentbol heykeltıraşlarda, cerrahlarda ve çalgı çalanlarda, bu tip bir dominans görülmekte ve önemli avantajlar sağladığı düşünülmektedir. hemisferin kontrol grubuna göre daha aktif olduğu gösterilmiştir. Bu bağlamda, spor yapan ve yapmayan kişilerde göstergelerinin (P300) farklı olduğu sonucuna varılmıştır

Anahtar Kelimeler

Sporcu, hareket, P300, serebral lateralizasyon

The Hemispheric Differences of Auditory Evoked Potential in Sportsman

Öz

Cerebral laterization is defined as the anatomical and functional differentiation between the left and right of the brain. Each hemisphere has different functions and dominant hemisphere carries out its functions better than the other does.Evoked potentials (EP) are the changes in the spontaneous electrical activity of the brain following a sound, light etc. In this study it was aimed to research that (EP) which hemisphere is or/and hemispheres are more effective in team sportsmen using EP recording. This study was carried out 21 healthy sportsman (10 right handed, 11 left handed), 22 healthy control (11 right handed, 11 left handed). Whether the sportsmen were left handed or right handed is determined by means of Annet questionnaire of hand preference and the EP were recorded from the haired skinned of T3, T4, P3, P4 brain areas by means of Ag/AgCl electrodes. With Oddball paradigm, standard and target sound stimulations were applied. The latancy and amplitude of N1, N2, P2, P300 waves were analyzed. In the sectional records of sportsmen and controls, it is found from the comparison of the amplitude and latancy values that statistically, in P4 section the latance of N1 wave is longer (p<0.05). As for the target stimulations, the amplitude P300 waves at T3, P3 were found to be statistically higher (p<0.05) in sportsmen group. Ambidexterity (being both-handed) and using left hand are supported by some environmental reasons and such dominance is seen especially among the people playing basketball and handball, people wrestling and boxing, sculptors, surgeons and people are playing an instrument. It is thought that this makes a significant advantage. In our study, it is shown that both hemispheres are more active in sportsmen group than in control group. In this respect,electrophysiological markers of cognitive function is different in sportsmen group from control group which no making sports

Anahtar Kelimeler

laterization Sportsmen, movement, P300, cerebral

Kaynakça

• Gooding DS. Event related (endogenous) potentials. In: Aminoff MJ (ed), Elekctrodiag- nosis in Clinical Neurology (3rd ed). Churc- hill Livingstone, New York, 1992, pp 627
• Tandon OP, Verma A, Ram BK. Cognitive dysfunction in NIDDM: P3 event related evo- ked potential study. Indian J Physiol Pharma- col 1999, 43: 383-8.
• Smith DBD, Donchin E, Cohen L, et al. Audi- tory averaged potentials in man during selek- tive binaural listening. Electroenphalogr Clin Neurophysiol 1970, 28: 16-152.
• Sutton S, Braren M, Zubin J, et al. Evoked potentials correlates of stimulus uncertainty. Science 1965, 150: 1187-8.
• Sutton S, Tueting P, Zubin J, et al. Informa- tion delivery and sensory evoked potential. Science 1967, 155: 1436-9.
• Barut Ç, Özer CM, Yünten Z, Sümbüloğlu V. Genç Erişkinlerde El, Ayak ve Göz Tercihi Sıklığının Belirlenmesi. Zonguldak Karael- mas Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi Medi- Forum 2004, 2(2):19-30
• Fjell AM, Walhovd KB. P300 and neuropsyc- hological tests as measures of aging: scalp topography and cognitive changes. Brain Topogr. 2001;14(1):25-40.
• Kayser J, Bruder GE, Tenke CE, Stewart JE, Quitkin FM. Event-related potentials (ERPs) to hemifield presentations of emotional stimu- li: differences between depressed patients and healthy adults in P3 amplitude and asym- metry. Int J Psychophysiol. 2000; 36(3):211
• Nakamura Y, Nishimito K, Akamatu M, Taka- haski M, Maruyama A.The effect of jogging on P300 event related potentials. Electrom- yogr Clin Neurophysiol. 1999; 39(2): 71-4.
• Polich J, Lardon MT. P300 and long-term physical exercise. Electroencephalogr Clin Neurophysiol. 1997; 103(4): 493-498.
• Magnié MN, Bermon S, Martin F, Madany- Lounis M, Suisse G, Muhammad W, Dolisi C. P300, N400, aerobic fitness, and maximal aerobic exercise. Psychophysiology. 2000; 37 (3):369-77.
• Annett M. Left, right hand and brain: The right shift theory. London: Erlbaum Assoc Ltd; 1985.
• Hopper C. Practicing College Study Skills: Strategies for Success 3rd edition, 2003.
• Özesmi Ç, Aşçıoğlu M, Süer C, Şahin Ö, Gölgeli A, Dolu N. Evaluation of auditory evoked potentials in rats. International Jour- nal of Neuroscience 2002, 112: 1001-1009.
• Hill H, Weisbrod M.The relation between asymmetry and amplitude of the P300 field in schizophrenia. ; 110: 16 Neurophysiology Stroth S, Kubesch S, Dieterle K, Ruchsow M, Heim R, Kiefer M. Physical fitness, but not acute exercise modulates event-related poten- tial indices for executive control in healthy adolescents. Brain Res. 2009;1269:114-24.