SAĞLIK ÇALIŞANLARININ D TİPİ KİŞİLİK YAPISI VE YAŞAM DOYUMUNUN EKİP ÇALIŞMASI TUTUMU ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl 2021, Cilt: 30 Sayı: 3, 326 - 336, 24.12.2021

Mahmut Kılıç Nursel Üstündağ Öcal Güllü Uslukılıç

https://doi.org/10.34108/eujhs.1040431

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma, sağlık çalışanlarının D tipi kişilik yapısı ve yaşam doyumunun ekip çalışma tutumu üzerine olan etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Kesitsel tipte yapılan bu araştırma, Yozgat’ta hastanede çalışan sağlık personeli arasında 2021 Ocak ayında yapılmıştır. Araştırmaya n=312 kişi katılmıştır. Veriler, Ekip Çalışması Tutumları Ölçeği, D tipi Kişilik Ölçeği (DKÖ) ve Yaşam Doyum Ölçeği-Yetişkin (YDÖ-Y) ile toplanmıştır. Veriler, bağımsız örneklem t testi, tek yönlü ANOVA ve regresyon testleri ile analiz edilmiştir. Araştırmaya katılanların %59.9’u kadın, %48.0’i 30 yaşından küçük, %54.5’i hemşire/ebe, %64.7’si üniversite hastanesinde çalışmakta ve %58.7’si vardiyalı çalışmaktadır. EÇTÖ puan ortalaması toplamda orta değerin çok üstünde (4.08±0.54) olup, alt boyut puan ortalaması en yüksekten sırasıyla Liderlik (4.23±0.63), İletişim (4.12±0.60), Durum İzlemi (4.11±0.58), Karşılıklı Destek (3.98±0.68) ve Ekip Yapısı (3.91±0.64) olduğu görülmüştür. Çoklu doğrusal regresyon analizine göre ekip çalışması tutumunu, öğrenim düzeyinin ve negatif duygulanımın artması, sosyal içe dönüklüğün ve bulunduğu birimdeki çalışma süresinin azalması olumlu yönde etki ederken, tersine doktor olmak olumsuz etkilemektedir. Ekip çalışması tutumu ile yaşam doyumu ve meslekte çalışma süresi arasında önemli bir ilişki bulunmamıştır. Ekip yapısı tutumu hariç diğer alt boyut tutumları da benzer bağımsız değişkenlerden etkilenmektedir. Ekip çalışması tutumu, sağlık personelinin D-tipi kişilik yapısından, bulunduğu birimdeki çalışma süresinden, meslekten ve öğrenim düzeyinden etkilenmektedir.

Anahtar Kelimeler

D-tipi kişilik, ekip çalışması, sağlık personeli tutumu, yaşam doyumu

THE EFFECT OF THE D-TYPE PERSONALITY STRUCTURE AND LIFE SATISFACTION OF HEALTHCARE PERSONNEL ON THE ATTITUDE OF TEAM-WORK

Öz

This study was conducted to determine the effect of D-type personality structure and life satisfaction of healthcare workers on team-work attitude. This cross-sectional study was conducted in January 2021 among healthcare personnel of a hospital in Yozgat. N=312 people participated in the study. Data were collected using Team-work Attitudes Questionnaire (TAQ), Type D Personality Scale (TDPS) and Personal Wellbeing Index-Adult (PWI-A). Data were analyzed by independent t test, one way ANOVA and regression tests. Of the participants in the study, 59.9% were women, 48.0% were younger than 30 years old, 54.5% were nurses / midwives. The mean score of TAQ was high (4.08±0.54) in the total, and the sub-dimension mean score was the highest; Leadership (4.23±0.63), Communication (4.12±0.60), Situation Monitoring (4.11±0.58), Mutual Support (3.98±0.68) and Team Structure (3.91±0.64). According to the multivariate linear regression analysis, team-work attitude was positively affected by increasing education level and negative emotions, while negatively affected by decreasing social introversion and working period at the unit, and being a doctor. There has been no significant association between team-work attitude, life satisfaction, and professional study period. Team-work attitude was affected by the healthcare personnel’s D-type personality, the working period at the unit, their type of profession, and educational level.

Anahtar Kelimeler

Attitude of health personnel, health care team, satisfaction, type D personality.

Kaynakça

• Manser T. Teamwork and patient safety in dynamic domains of healthcare: A review of the literature. Acta Anaesthesiol Scand 2009; 53(2):143-151.
• Weaver SJ, Rosen MA, Diazgranados D, et al. Does teamwork improve performance in the operating room? A multilevel evaluation. Jt Comm J Qual Patient Saf 2010; 36(3):133-142.
• Oandasan I, Baker R, Barker K, et al. Teamwork in healthcare: Promoting effective teamwork in healthcare in Canada. Ottawa, Ontario: Canadian Health Services Research Foundation; 2006.
• Canlı F. Sağlık çalışanlarının ekip çalışmasına ilişkin görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Adana 2010; s 109.
• Yardımcı F, Başbakkal Z, Beytut D, Muslu G, Ersun A. Ekip Çalışması Tutumları Ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatr Derg 2012; 13(2):131-137.
• Yanchus NJ, Ohler L, Crowe E, Teclaw R, Osatuke K. ‘You just can’t do it all’: A secondary analysis of nurses’ perceptions of teamwork, staffing and workload. J Res Nurs 2017; 22(4):313-325.
• Öğüt A, Kaya D. Sağlık kurumlarında ekip çalışması. Selçuk Üniversitesi Kadınhanı Faik İçil Meslek Yüksekokulu Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi 2011; 1:87-96.
• Lafçı D, Pehlivan S, Demiray G. Cerrahi Kliniklerinde Çalışan Hekim ve Hemşirelerin Ekip Çalışmasına İlişkin Görüşleri. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Derg 2016; 2(3):55-64.
• Çelik A, Karaca A. Hemşirelerde ekip çalışması ve motivasyon arasındaki iliskinin ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Derg 2017; 14(4):254-263.
• Watson LM. Does feeling part of the team affect other characteristics of nursing teamwork? Can Oncol Nurs J 2015 ;25(1):99-102.
• Pedersen SS, Yagensky A, Smith ORF, et al. Preliminary evidence for the cross-cultural utility of the type D personality construct in the Ukraine. Int J Behav Med 2009; 16(2):108-115.
• Carver CS, Pozo C, Harris SD, et al. How coping mediates the effect of optimism on distress: A study of women with early stage breast cancer. J Pers Soc Psychol 1993; 65(2):375-390.
• Pekdemir NH. Akademisyenlerde d tipi kişilik yapısı ile iş doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2018; s 67.
• Keser A. İş Doyumu ve Yaşam Doyumu İlişkisi: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama. Çalışma ve Toplum 2005; 4(7):77-96.
• Özdevecioğlu M, Aktaş A. Kariyer bağlılığı, mesleki bağlılık ve örgütsel bağlılığın yaşam tatmini üzerindeki etkisi: İş-aile çatışmasının rolü. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilim Fakültesi Dergisi 2007; 0(28):1-20.
• Ferhat M. Beş temel kişilik boyutunun iç/dış kontrol odaklılık davranışları üzerindeki etkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2018; s 129.
• Öncü E, Köksoy Vayısoğlu S. The Validity and Reliability of Type D Personality Scale in Turkish Population. Ankara Med J 2018; 18(4):646-656.
• Denollet J. DS14: Standard assessment of negative affectivity, social inhibition, and type D personality. Psychosom Med 2005; 67(1):89-97.
• International Wellbeing Group. Personal Wellbeing Index-Adult (PWI-A) (5th ed). Australian Centre on Quality of Life, Deakin University, Melbourne 2013; pp 12-17
• Meral BF. Kişisel İyi Oluş İndeksi-Yetişkin Türkçe Formunun psikometrik özellikleri. J Happiness Well-Being 2014; 2(2):119-131.
• Kalaycı Ş. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (2.baskı). Asil Yayın Dağıtım, Ankara 2006; ss 73-297.
• Meyers LS, Gamst G, Guarino AJ. Applied multivariate research: Design and interpretation. Sage publications, London 2006; pp 137-253.
• Yüce A. Ameliyathane çalışanlarında ekip çalışması ile iş doyumu arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul 2015; ss 120.
• Saygılı M, Özer Ö. Sağlık çalışanlarında ekip çalışması tutumlarının incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi 2020; 10 (27):433-443.
• Düzgün F, Uzelli Yılmaz D, Karaman D, ve ark. Yoğun bakım hemşirelerinin ekip çalışması tutumlarının incelenmesi. J Contemp Med 2019; 9(1):32-36.
• Türe Yılmaz A, Yıldırım A. Hemşirelerin ekip çalışmasına ilişkin tutumları ve etkileyen faktörler. J Acad Soc Sci 2018; 67(67):40-52.
• Karakaya A. Sağlık çalışanlarının klinik liderlik anlayışının ekip çalışmasına etkisi: Bir kamu hastanesi örneği. Yüksek Lisans Tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas 2020; s 94.
• Saldamlı A, Işık Andsoy I. Cerrahi süreçteki sağlık profesyonellerinin kişilerarası iletişim tarzları ve ekip çalışması tutumları. Cukurova Med J 2019; 44(1):483-491.
• Guler S, Avci S, Kaplan B, Yigit F, Akkurt H. Knowledge and opinions on nurses’ Team Work’s. Med Sci Int Med J 2019; 8(3):655-660.
• Bezek K. Acil servis çalışanlarının ekip çalışması tutumları ile iş doyumlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Biruni Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul 2019; s 104.
• Bates DW, Larizgoitia I, Prasopa-Plaizier N, Jha AK. Global priorities for patient safety research. BMJ 2009; 338: b1775.
• Tüney M. Hemşirelerin Algıladığı Örgütsel Destek İle Ekip Çalışması Tutumu Arasındaki İlişki: Cerrahi Servisler Ve Yoğun Bakım Üniteleri Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzincan 2019; s 95.
• Bekmez F. Bir Üniversite Hastanesinin Sağlık Çalışanlarında Ekip Çalışması Tutumunun İş Doyumuna Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas 2018; s 51.
• Ovali F. Hasta güvenliği yaklaşımları. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi 2010; 1(1):33-43.
• Sexton B, Thomas E, Helmreich RL. Error, stress, and teamwork in medicine and aviation: Cross sectional surveys. Ugeskr Laeger 2000; 162(19):2725.
• Melony E. Sorbero, Donna O. Farley, Soeren Mattke SLP. Outcome Measures for Effective Teamwork in Inpatient: Final Report. Technical Report, RAND Corporation, 2008. https://www.rand.org/pubs/technical_reports/TR462.html: Erişim tarihi: 04.02.2021