DETERMINATION OF NURSING STUDENTS’ KNOWLEDGE LEVELS REGARDING THE HEEL PRICK COLLECTION PROCEDURE AND APPLIED NON-PHARMACOLOGICAL METHODS

Yıl 2025, Cilt: 34 Sayı: 2, 186 - 192, 15.08.2025

Zübeyde Ezgi Erçelik , Diler Aydın Yılmaz

https://doi.org/10.34108/eujhs.1545923

Öz

This study was conducted to determine the level of application of the heel blood collection procedure and the knowledge level of nursing students on non-pharmacological methods used for pain relief. The study was conducted with 139 students who are students in the Nursing Department of a State University, Faculty of Health Sciences. It was determined that the mean score of the students included in the study was 24.15±3.22 on the Self-Reported Heel Blood Collection, Information and Practices Scale. Among the sub-dimensions of the scale, the mean score of the sub-dimension of issues before the procedure was 4.23±0.51; the mean score of the sub-dimension of issues during the procedure was 5.15±1.17; the mean score of the sub-dimension of issues related to obtaining consent and post-procedure was 5.97±1.16; the mean score of the sub-dimension of issues related to cleaning the are a was 2.19±0.58; the mean score of the sub-dimension of issues related to routine practices was 4.08±1.04; and the mean score of the sub-dimension of issues related to the amount of heel blood was 2.58±0.81. It was found that 3rd grade students had higher scale total scores, and students who had not performed a heel prick procedure before had higher scale total scores (p<0.05). The recentin crease in parents' questions about the heel prick procedure shows how important it is for students who will serve as health professionals in the future to be able to perform this procedure correctly and completely from the under graduate period.

Anahtar Kelimeler

Nursing , student , heel prick , newborn

HEMŞİRELİK ÖĞRENCİLERİNİN TOPUK KANI ALMA İŞLEMİ VE UYGULANAN NONFARMAKOLOJİK YÖNTEMLERE İLİŞKİN BİLGİ DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ

Öz

Bu araştırma hemşirelik öğrencilerinin topuk kanı alma işlemi uygulama düzeyi ile ağrıyı gidermede kullanılan nonfarmakolojik yöntemlere ilişkin bilgi düzeylerinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirildi. Çalışma bir Devlet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi’nde Hemşirelik bölümü öğrencisi olan 139 kişi ile yürütülmüştür. Araştırma kapsamına alınan öğrencilerin “Öz Bildirime Dayalı Topuk Kanı Alma Bilgi ve Uygulamalar Ölçeği”puan ortalamasının 24.15±3.22 olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin alt boyutlarından İşlem öncesine yönelik hususlar alt boyut puan ortalaması 4.23±0.51; İşlem sırasına yönelik hususlar alt boyut puan ortalaması 5.15±1.17; onam alma ve işlem sonrasına yönelik hususlar alt boyut puan ortalaması 5.97±1.16; Bölge temizliğine yönelik hususlar alt boyut puan ortalaması 2.19±0.58; Rutin uygulamalara yönelik hususlar alt boyut puan ortalaması 4.08±1.04; Topuk kanı miktarına yönelik hususlar alt boyut puan ortalaması ise 2.5±0.81olarak hesaplanmıştır. 3. sınıf öğrencilerinin ölçek toplam puanının daha yüksek olduğu ayrıca daha önce topuk kanı işlemi uygulamayan öğrencilerin ölçek toplam puanlarının daha yüksek olduğu bulunmuştur (p<0.05). Son zamanlarda ebeveynlerin topuk kanı uygulamasına ilişkin soru işaretlerinin artması, gelecekte sağlık profesyoneli olarak görev yapacak öğrencilerin lisans döneminden itibaren bu uygulamayı doğru ve eksiksiz yapabilmelerinin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik , öğrenci , topuk kanı , yenidoğan

Etik Beyan

Araştırmanın yapılabilmesi için bir devlet üniversitesinin girişimsel olmayan klinik araştırmalar etik kurulundan etik onayı (Tarih: 06.05.2024, ve Sayı: 2024-80) ve araştırmanın yürütüleceği kurumdan gerekli yazılı izinler alındı. Çalışma Helsinki Deklerasyonu prensiplerine uygun olarak yapıldı.

Destekleyen Kurum

Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi

Kaynakça

• Bayrak R, Ünsal A, Güneş A. The knowledge level of the healthcare professionals responsible for newborns' heel prick tests. J Pediatr Nurs.2024;78:133-141. Advance online publication. doi: 10.1016/j.pedn.2024.06.011.
• İçke S, Genç RE. Topuk kanı örneği ile yapılan ulusal yenidoğan tarama testleri ve önemi. The J Pediatr Res. 2017;4(4):186-190. doi:10.4274/jpr.22932.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). İstatistiklerle Aile, 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Aile-2023-53784.Yayımlanma tarihi: 15 Mayıs 2024. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2024.
• Bayrak R, Ünsal A. Yenidoğan Topuk Kanı Taraması İşlem Basamakları ve Görev Alan Sağlık Çalışanları. Türkiye Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi. 2022;5(2):60-68. doi:10.51536/tusbad.1024146.
• Erdim L, İnal S. Yenidoğan tarama testlerinde örnek alınması ve gönderilmesinde hemşirelerin sorumlulukları/taking samples and sending in newborn screening tests and responsibilities of nurses. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi. 2018;5(1):102-106. doi:10.17681/hsp.323082.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. Yenidoğan Metabolik ve Endokrin Hastalık Tarama Programı (NTP) (2023). https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/tarama-programlari/ntp.html. Yayımlanma Tarihi: 25 Mart 2024.
• Uslu HS, Zübarioğlu AU, Bülbül A. Selective metabolic screening from a neonatology perspective. JAREM. 2015;5(2):39-46. doi:10.5152/jarem.2015. 755.
• Zengin H, Akdeniz Kudubeş A, Tiryaki Ö. Hemşirelik ve ebelik öğrencilerine yönelik öz bildirime dayalı topuk kanı alma, bilgi ve uygulamalar ölçeği’nin geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. SBÜ Hemşirelik Dergisi. 2023;5(3):179-186. doi:10.48071/sbuhemsirelik.1267741.
• Aygül İN. Hemşirelerin Yenidoğandaki Topuk Kanı Alımına Bağlı Gelişen Ağrının Yönetiminde Kullanılan Nonfarmakolojik Yöntemlere İlişkin Bilgi Ve Uygulamaları. (Yükseklisans Tezi). Çankırı Karatekin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2023; Çankırı.
• Aydin D, İnal S. Effects of breastfeeding and heel warming on pain levels during heel stick in neonates. Int J Nurs Pract. 2019;25(3):e12734. doi:10.1111/ijn.12734.
• Yiğit Ş, Ecevit A, Altun Köroğlu Ö. Türk neonatoloji derneği yenidoğan döneminde ağrı ve tedavisi rehberi 2021 güncellemesi. https://neonatology.org.tr/uploads/content/tan%C4%B1-tedavi/3_min.pdf. Erişim tarihi: 18.07.2025
• Committee On Fetus And Newborn And Section On Anesthesiology And Pain Medicine. Prevention and Management of Procedural Pain in the Neonate: An Update. Pediatrics. 2016;137(2):e20154271. doi:10.1542/peds.2015-4271.
• Yilmaz D, Kurt FY. The effect of foot reflexology on procedural pain before heel lancing in neonates. Arch Pediatr. 2021;28(4):278-284.doi:10.1016/j.arcped.2021.02.015
• Avcin E, Kucukoglu S. The Effect of Breastfeeding, Kangaroo Care, and Facilitated Tucking Positioning in Reducing the Pain During Heel Stick in Neonates. J Pediatr Nurs. 2021;61:410-416. doi:10.1016/j.pedn.2021.10.002.
• Deniz AÖ, Açikgöz A. A Randomized Controlled Trial: The Effect of Acupressure and Foot Reflexology on Pain During Heel-Lancing in Neonates. Clin Nurs Res. 2023;32(2):306-312. doi:10.1177/10547738211061815.
• American Academy of Pediatrcs (2000). Serving the family from birth to the medical home. https://pediatrics.aappublications.org/content/106/ Supplement_2/389#sec-72. Erişim tarihi: 22.07.2025
• Erdim L, Zengin N, Karaca B. Investigation of the preanalytical process practices in primary care in Istanbul regarding the newborn screening tests. Turk J Biochem. 2023;48(1):12-18. doi:10.1515/tjb-2022-0116.
• Kırcalı B. Ebe/Hemşirelerin Topuk Kanı Alma Uygulamalarının Değerlendirilmesi (Yayınlamamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2023; İzmir
• Bayrak R.Yenidoğan Topuk Kanı Taramasında Görev Alan Sağlık Çalışanlarının Konu İle İlgili Bilgi Düzeyleri. (Yayınlamamış Yüksek Lisans Tezi). Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2021; Kırşehir.
• Yilmaz D, Inal S. Effects of three different methods used during heel lance procedures on pain level in term neonates. Jpn J Nurs Sci. 2020;17(4):e12338. doi:10.1111/jjns.12338.
• Bresesti I, Vanzù G, Redaelli F, et al. New perspective for pain control in neonates: a comparative effectiveness research. J Perinatol. 2021;41(9):2298-2303. doi:10.1038/s41372-021-01025-6.
• Napiórkowska-Orkisz M, Gutysz-Wojnicka A, Tanajewska M, Sadowska-Krawczenko I. Evaluation of Methods to Minimize Pain in Newborns during Capillary Blood Sampling for Screening: A Randomized Clinical Trial. Int J Environ Res Public Health 2022;19(2):870. doi:10.3390/ijerph19020870.
• Toennesen UL, Kierkegaard H, Kofoed PE, et al. Warming Prior to Heel Stick: Blood Sample Quality and Infant Comfort-A Randomized Controlled Trial. Adv Neonatal Care. 2023;23(6):E129-E138. doi:10.1097/ANC.0000000000001110.
• Pazarcıkcı F, Aydınlı A. Effect of Heel Warming with a Thermofor at Two Different Temperatures before Heel Stick Sampling in Healthy Term Neonates on Total Crying and Procedure Durations: A Randomized Controlled Trial. Acıbadem Univ Sağlık Bilim Derg. 2023;14:1-8. doi:10.31067/acusaglik.1331629.
• Ibrahem ZS, Ouda WE, Bayoumi OR. Assessment of Nurses' Performance for Pain Management of Neonates Undergoing Heel Stick Puncture. EJHC. 2024;15(1):603-613. doi:10.21608/ejhc.2024.343019.