PANDEMİ SÜRECİNDE MUHASEBE MESLEK MENSUPLARININ MESLEKİ TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: Özel Sayı 1, 35 - 48, 01.03.2021

Ayşe Nur Buyruk Akbaba , Nurcan Bulut

Öz

Günümüzde hangi mesleği icra edersek edelim fiziki ve zihinsel bir takım iş stresleriyle karşı karşıya kalmaktayız. Yaşanan iş stresine bağlı olarak ortaya çıkan tükenmişlik; başarısızlık, enerji kaybı, karşılanamayan istekler gibi durumlarına neden olmaktadır. Tükenmişlik, kişilerin çalışma hayatı ile günlük hayatı arasında stres yönetimini sağlayamaması, yetersiz kalmasıdır. Kişiler, çoğunlukla bu duygu ile mücadele etmek yerine duyguların kabullenilmesi gibi psikolojiye hâkim olabilmektedirler. Tükenmişliğin bazı evreleri, boyutu, göstergeleri vardır ki bunlar, duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve düşük kişisel başarı şeklinde meydana gelmektedirler. Tükenmişlik sendromunda fiziksel, psikolojik, davranışsal ve örgütsel göstergeler şeklinde göstergeler olduğu söylenebilir. Tükenmişlik duygusuna bazen kişisel özellikler bazen de çevresel etkenler neden olabilmektedir. Aşırı iş yükü, zaman baskısı, çalışanlar üzerinde gözetim baskısı da tükenmişlik duygusunun var olmasına neden olabilmektedir. Günlük çalışma hayatında muhasebe mesleğini icra eden meslek mensupları, muhasebe mesleğinin stresli olması ve fazla iş yüküne sahip olması nedeni ile tükenmişlik sendromunu yaşarlarken, covid-19 pandemi sürecinde bu duyguların daha yoğun olması ile tükenmişlik etkisi daha fazla olabilmektedir. Bu çalışmanın amacı, muhasebe meslek mensuplarının covid-19 pandemi sürecinde tükenmişlik düzeyinin hangi seviyede olabileceğini göstermek ve bu düzeyin belirlenmesi ile elde edilen sonuca göre çözüm önerilerinin sunulmasıdır. Bu amaçla çalışmanın ilk bölümünde; kavramsal bilgilere yer verilmiş, muhasebe mesleğini icra eden meslek mensupları ile kişisel görüşme yapılmış, nitel araştırma tekniği uygulanarak tükenmişlik düzeyi belirlenmeye çalışılmıştır. Ulaşılan sonuca göre konuya ilişkin meslek mensuplarına çözüm önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, Muhasebe, Muhasebeci

Kaynakça

• Akbolat, M. ve Işık, O. (2008). “Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeyleri: Bir Kamu Hastanesi Örneği”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt:11, Sayı:2, s.229-254.
• Budak, F. ve Korkmaz, Ş. (2020). “Covid-19 Pandemi Sürecine Yönelik Genel Bir Değerlendirme: Türkiye Örneği”, Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi (SAYOD), Yıl: 2020, Sayı:1, s.62-79.
• Bora Kılınçarslan, T. ve Küçüksüleymanoğlu, R. (2019). “Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Araştırılması: Bursa İli Örneği”, Muhasebe ve Finansman Dergisi – Ağustos 2019 Özel Sayı, s.617-636.
• Çöl, M. ve Güneş, G. (2020). “COVID-19 Salgınına Genel Bir Bakıș”, (Covid-19, Memikoğlu, O. ve Genç, V. Ed.), Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• Demir, Ö. ve Sezgin, E. E. (2017). “Muhasebe Meslek Mensuplarının Tükenmişlik Düzeyleri İle Örgütsel Bağlılık Kavramı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: TRB1 ve TRC2 Bölgesindeki İşletmelerde Yapılan Bir Çalışma”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, Şubat 2017; 10 (3), s.33-54.
• Deran, A. Ve Beller, B. (2015). “Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişlik Sendromu Üzerine Giresun İl Merkezinde Yapılan Bir Araştırma”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 45, Ocak-Haziran 2015 s. 69-93. Freudenberg, H.J. (1986). “The Issues of Staff Burnout in Therapeutic Communities”, Journal of Psychoactive Drugs, Vol 18(3), pp. 247-251.
• Güney, S. ve Akdağ, H. (2018). “Tükenmı̇şlı̇k Sendromunun Muhasebe Meslek Mensupları Açısından İncelenmesı̇ (Erzı̇ncan ve Erzurum İllerı̇nde Bı̇r Araştırma), Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 32 Sayı: 2, s.447-460.
• Güney, S. ve Kayışyapar, İ. (2020). “Davranışsal Muhasebe Çerçevesinde Muhasebe Meslek Mensuplarında İş Stresi (Erzurum İlinde Bir Araştırma)”, İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, S.1 (2020), s.34-50.
• Güner, M. ve İl, Z. (2020). “Rol Stres Kaynaklarının Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleki Tükenmişliğine Etkisi: TRA1 Erzurum Alt Bölgesinde Bir Araştırma”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi Haziran 2020, 22(2), s.313-335.
• İnce, F. ve Evcil, F. Y. (2020). “Covid-19’un Türkiye’deki İlk Üç Haftası”, SDÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Cilt 11, Sayı 2, s.236-241.
• İşlek, E. vd. (2020). COVID-19 Pandemi Yönetiminde Türkiye Örneği: Sağlık Politikası Uygulamaları ve Stratejileri, (Alp Meşe, E. vd. Ed.), Türkiye Sağlık Politikaları Enstitüsü (TÜSPE), Ankara.
• Kalay, Ü. (2020). “Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişlik ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki: Çorlu Örneği”, Sosyal Bilimler Metinleri, 2020/01, s.1-12.
• “Koronavirüs Etkileri” BMD Araştırma 27 Mart 2020, https://bmd.com.tr/upload/files/Covid-19%20Salg%C4%B1n%C4%B1n%C4%B1n%20Sekt%C3%B6rlere%20Etkisi%20270320.pdf, (Erişim Tarihi: 29.Kasım.2020).
• Köse, E. (2019). “Çalışanların Duygusal Zekâ Düzeyleriyle Tükenmişlik Algıları Arasındaki İlişkinin Araştırılması”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:18 Sayı:35, Bahar2019/1, s.193-212.
• KPMG, “Covid-19 ile Hızlanan Dijital Dönüşüm 22.Temmuz.2020”, https://home.kpmg/tr/tr/home/gorusler/2020/07/covid-19-ile-hizlanan-dijital-donusum.html, (Erişim Tarihi: 29.Kasım.2020).
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Öz, B. ve Çeviren, S. M. (2017). “Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişlik Sendromu: Mersin Örneği”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Yıl: Temmuz 2017 Cilt-Sayı: 10(3) s.41-59.
• Özdemir, H. Ö., Karadavut U. ve Şimşek, G. (2020). “Çalışanların Tükenmişlik Seviyelerinin R Programı ile Analizi”, Anadolu Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, C.2, S.1, s.33-54.
• Temelli, F. ve Şendurur, U. (2018). “Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişlik Sendromu: TRA1 ve TRA2 Bölgelerinde Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Mart 2018 22(1), s.375-406.
• Tokmak, M. (2018). “Pozitif Psikolojik Sermayenin Tükenmişlik Üzerine Etkileri: Kamu Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma”, Yönetim ve Ekonomi 25/3 (2018) s.863-878.
• Tosunoğlu, B. ve Ertaş, F. C. (2020). “Kadın Muhasebe Meslek Mensuplarına Yönelik Mesleki Tükenmişliğin İş-Aile Çatışması Üzerindeki Etkisi: TR90 Bölgesi Örneği”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi Özel Sayı 2020; 22, s.142-161.
• Yalçın, S. (2018). Muhasebe “Meslek Mensuplarının Tükenmişlik ve İş Doyum Düzeyleri”, Alanya Akademik Bakış, 2(3), 235-257.