COVID-19 VE BREXIT’İN KUZEY İRLANDA BARIŞININ GELECEĞİNE (HAYIRLI CUMA ANLAŞMASINA) ETKİLERİ

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 249 - 270, 05.11.2020

Yusuf Ertuğral

Öz

Bu analiz çalışmasında, Birleşik Krallık’ın AB’den çekilmesinin bölge için büyük zorluklar yaratacağını savunarak ilk olarak Brexit ile birlikte başlayan Kuzey İrlanda sınır sorununun ardından Covid-19 ile stres testinden geçerek barış anlaşmasının zor bir süreçten geçtiği ve bölgede yeniden potansiyel bir çatışma riskiyle karşı karşıya olduğu tartışılacaktır. Analiz çalışmasının açıkladığı gibi, Kuzey İrlanda ile İrlanda arasındaki sınır, AB ve Birleşik Krallık arasındaki tek fiziksel sınırdır ve
sert bir sınırın getirilmesi üç konuda büyük bir etkiye sahip olacaktır; ilk olarak ekonomiye etkileri ile birlikte malların serbest dolaşımı üzerinde bir etkiye sahip olurken; ikinci olarak, 1920’lerden bu yana var olan Ortak Seyahat Alanı üzerindeki etkisiyle, insanların serbest dolaşımına ve üçüncü olarak da kırk yılı aşkın mezhep çatışmasının halen yarattığı reflekslerin canlı olduğu görülecektir. Zira, nispeten barışçıl Kuzey İrlanda'da bile, güç paylaşımında hükümetin Covid-19 sebebiyle
okullarının ne zaman kapatılması gerektiği konusundaki anlaşmazlık, İrlandalı milliyetçi partiler İrlanda Cumhuriyeti'ne benzer bir zamanlama için bastırdıkça, bir çatışma tonu aldığını en güncel örneklerden biri olarak görebiliriz.

Gözlem ve araştırmaya dayanan bu analiz çalışmasında alan darlığından dolayı periferal (alt – devlet) milliyetçiliği, İrlanda kimliğinden ziyade durumsal ve stratejik konulara açıklayıcı cevaplar verilmeye çalışılmıştır. Zira kısa veya uzun vade tarafların stratejik manevraları (paragmatik) ve uzlaşmaların (etnik) milliyetçiliğin (Kuzey İrlanda özelinde) şu anda meşgul olduğu konularda kimlik değişikliklerine (bağımsızlık talep motivasyonu) yol açabilir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Brexit, Kuzey İrlanda, Hayırlı Cuma Anlaşması, Birlleşik Krallık, İngiltere, Sert Brexit

Kaynakça

• Adam , K., Birnbaum, M., & Booth, W. (2020, Eylül 9). Boris Johnson threatens to override Brexit deal. E.U. says that would break international law. The Washington Post: https://www.washingtonpost.com/world/europe/brexit-boris-johnson-international-law/2020/09/09/2ff59c12-f248-11ea-8025-5d3489768ac8_story.html adresinden alındı
• BBC (a). (2020, Haziran 30). Coronavirus: England highest level of excess deaths. BBC : https://www.bbc.com/news/health-53592881 adresinden alındı
• BBC (b). (2019, Aralık 20). Brexit: MPs voting on Johnson's Brexit bill. BBC : https://www.bbc.com/news/uk-politics-50854323 adresinden alındı
• BBC. (2020, Ocak 10). Stormont: Why does Northern Ireland not have a government? BBC: https://www.bbc.co.uk/newsround/38648719 adresinden alındı
• Beesley, A. (2020, Nisan 6). Coronavirus poses big test for Northern Ireland . The Financial Times: https://www.ft.com/content/5b97eb8c-7a9b-4f4a-8159-9d35b5e7a310 adresinden alındı
• Blair, T., & Major, J. (2020, Eylül 12). John Major and Tony Blair: Johnson must drop shameful no-deal Brexit bill or be forced to by MPs. The Sunday Times: https://www.thetimes.co.uk/article/john-major-and-tony-blair-johnson-must-drop-shameful-brexit-bill-or-be-forced-to-by-mps-cd9tkbfl3 adresinden alındı Blanchard, J. (2017, Aralık 8). Theresa May’s 6 promises to Northern Ireland. Politico: https://www.politico.eu/article/theresa-mays-6-promises-to-northern-ireland/ adresinden alındı
• Çınar, Y. (2017). Çatışmayı Dönüştürme Safhasında Rehabilatisyon Süreci: Kuzey İrlanda Örneği. İstanbul: Bilgesam Yayınları
• Doyle, J. (2020, Nisan 9). 22 Years after the Good Friday Agreement: Brexit, Covid-19 and New Governments. DCU Brexit Institute News: http://dcubrexitinstitute.eu/2020/04/22-years-after-the-good-friday-agreement-brexit-covid-19-and-new-governments/ adresinden alındı
• Edgington, T. (2020, Eylül 8). Brexit: What is the Northern Ireland protocol and why is it needed? BBC : https://www.bbc.com/news/explainers-53724381 adresinden alındı
• Ertuğral, Y. (2019, 31 Ocak). Brexit Sonrası Britanya’nın Politik Birliği’nin Geleceği: İrlanda ve İskoçya Bağımsızlık Sorunu. http://www.europolitika.com/brexit-sonrasi-britanyanin-politik-birliginin-gelecegi-irlanda-ve-iskocya-bagimsizlik-sorunu/: EUROPolitika Dergisi adresinden alındı
• EUdebates.tv. (2020, Eylül 16). Brexit has arrived. Nothing has changed. Now what? eudebates.tv: https://www.eudebates.tv/debates/special-debates/uk-politics/brexit-has-arrived-nothing-has-changed-now-what/ adresinden alındı
• European Council. (2019, Ekim 17). Special European Council (Art.50), 17 October 2019. European Council: https://www.consilium.europa.eu/en/meetings/european-council/2019/10/17/art50/ adresinden alındı
• Farrell, H. (2018, Mart 29). Northern Ireland's Brexit Problem Does It Threaten the Good Friday Agreement's Future? Foreign Affairs: https://www.foreignaffairs.com/articles/ireland/2018-03-29/northern-irelands-brexit-problem adresinden alındı
• France 24 (a). (2020, Eylül 14). Analysis: Europe's growing fears of no-deal Brexit. France 24: https://www.france24.com/en/video/20200914-analysis-europe-s-growing-fears-of-no-deal-brexit adresinden alındı
• France 24 (b). (2020, Eylül 10). EU mulls legal action against Britain over plan to break Brexit divorce deal. France 24: https://www.france24.com/en/20200910-eu-mulls-legal-action-against-britain-over-plan-to-break-brexit-divorce-deal adresinden alındı
• Galtung, J. (2004). Transcend and Transform: An Introduction to Conflict Work. Londra: Pluto Yayıncılık.
• Garry, J. (2016). The EU referendum Vote in Northern Ireland:. Northern Ireland Assembly Knowledge Exchange Seminar Series, 2016-17. Belfast: Kuzey İrlanda Meclisi. http://www.niassembly.gov.uk/: http://www.niassembly.gov.uk/globalassets/documents/raise/knowledge_exchange/presentations/series6/garry121016ppt.pdf adresinden alındı
• Gorvett, J. (2020, Haziran 17). For the U.K. and Ireland, Brexit and COVID-19 Are a Perfect Storm. WPR: https://www.worldpoliticsreview.com/articles/28844/for-the-u-k-and-ireland-brexit-and-covid-19-are-a-perfect-storm adresinden alındı
• McIntyre, C. (2020, Mayıs 14). Could COVID-19 speed a reunited Ireland? News Decoder: https://news-decoder.com/could-covid-19-speed-a-reunited-ireland/ adresinden alındı
• Morris, S. (2018, Ekim 5). Cataclysm of Brexit 'could lead to Welsh independence'. The Guardian: https://www.theguardian.com/uk-news/2018/oct/05/cataclysm-brexit-welsh-independence-plaid-cymru-adam-price adresinden alındı
• Mullally, U. (2020, Mayıs 2). How coronavirus is spurring the cause of a united Ireland. The Guardian: https://www.theguardian.com/commentisfree/2020/may/02/coronavirus-united-ireland-pandemic- adresinden alındı
• Murray, C. (2020, Mayıs 14). The Covid-19 Crisis Across The Irish Border. UK in a Changing Europe: https://ukandeu.ac.uk/the-covid-19-crisis-across-the-irish-border/ adresinden alındı
• Naselli, J. (2017, Temmuz 20). Facing Brexit: Ireland, Northern Ireland and the EU. Chatham House: https://www.chathamhouse.org/expert/comment/facing-brexit-ireland-northern-ireland-and-eu?gclid=Cj0KCQjwnqH7BRDdARIsACTSAdthWpoUy167C8-c3s0igJn-5L9XC2xsjEx-2Uu9N5gn9xZVx3r_OQAaAt_vEALw_wcB adresinden alındı
• Öney, Sezin. (2019). Kuzey İrlanda Örneği: Barışın Günlük Refeferandumu. EUROPolitika Dergisi, 47-50.
• Parikh, T. (2020, Eylül 18). Brexit Is a Distraction from the United Kingdom’s Real Economic Woes. Foreign Policy: https://foreignpolicy.com/2020/09/18/brexit-distraction-economic-woes-united-kingdom-productivity-gdp/ adresinden alındı
• Sloat, A. (2018, Haziran 29). Brexit Could Jeopardize Peace in Northern Ireland—and America Is Ignoring It. Time: https://time.com/5325315/peace-ireland-border-brexit/ adresinden alındı
• Smith, P. (2019, Ocak 16). Will Nicola Sturgeon call for a second Scottish independence referendum before the end of Spring? İTV News: https://www.itv.com/news/2019-01-16/nicola-sturgeon-second-scottish-independence-referendum adresinden alındı
• The Economist. (2007, Mayıs 10). Northern Ireland 'A time of peace'. The Economist: https://www.economist.com/britain/2007/05/10/a-time-of-peace adresinden alındı
• UNESCO. (2019, Şubat 18). Northern Ireland Returning to Violence as a Result of a Hard Border due to Brexit or a Rushed Border Poll: Risks for Youth Research Report. Senator Mark Daly: https://senatormarkdaly.org/2019/02/18/northern-ireland-returning-to-violence-as-a-result-of-a-hard-border-due-to-brexit-or-a-rushed-border-poll-risks-for-youth-research-report/ adresinden alındı
• Walker, T. (2020, Eylül 7). Brexit And Covid-19: The Future Of Britain And Europe Amidst A Global Pandemic. The New Federalist: https://www.thenewfederalist.eu/brexit-and-covid-19-the-future-of-britain-and-europe-amidst-a-global?lang=fr adresinden alındı
• Winston Churchill – 1922 Speech on the Ireland Situation. (2015, Kasım 26). UKPOL (Political Speech Archive): http://www.ukpol.co.uk/winston-churchill-1922-speech-on-the-ireland-situation/ adresinden alındı