Ankara Yöresinde Yetiştirilen Akkaraman Kuzularda Serum Bakır,Çinko ve Kobalt Düzeyleri

Yıl 2003, Cilt: 14 Sayı: 1-2, 1 - 10, 01.12.2003

Ramiz Güven Bahri Emre

Öz

Bu çalışmada, Ankara Beypazarı ve Polatlı yöı·esinde mera (ekstansif) şartlarında, 6-12 aylık 50 kuzuda ve
ağıl (entansif) şartlarında Etlik Merkez Veteriner Kontrol veAraştımıa Enstitüsü'nde yetiştirilen aynı yaş ve ırktaki
10 kuzuda serum bakır, çinko ve kobalt düzeyleri araştırılmıştır.
Elde edilen kuzu kan serumlarındaki bakır çinko ve kobalt değerleri Etlik Merkez Veteriner Kontrol ve
Araştırma Enstitüsü'nün Biyokimya Laboratuvarı'nda bulunan Perkin Elmer AA 800AtomikAbsorpsiyon ve buna
bağlı Perkin Elmer THGA AS 800 Trmisverse Heated Graphite Atomizer aletlerinde saptanmıştıı: Yapılan laboratuvar
çalışmaları sonucu Beypazarı yöresinde bakır değeri ortalama 1.21 ppm çinko değeri ortalama 0.95 ppm ve
kobalt değeri ortalama 3. 79 ppb, Polatlı yöresinde bakır değeri ortalama 1.89 ppm, çinko değeri ortalama 1.24 ppm
ve kobalt değeri ortalama 3.38 ppb, Etlik Merkez Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü'nde ağıl şartlarında
bakılan kuzularda bakır değeri ortalama 1.38 ppm çinko değeri ortalama 0.97 ppm ve kobalt değeri ortalama 2. 70
ppb olarak bulunmuştuı:
Araştırınada elde edilen bulgular doğrultusunda iz elementler arası sinerjetik ve antagonistik etkileşimierin
yöre hayvanlarının sağlığı üzerine olumsuz herhangi bir etkiye neden olmadığı istatistiksel olarak saptanmıştır.
Bu araştıı·ına ile Ankara yöresinde, mera hayvancılığının yetiştiriciler açısından ekonomik değerini sürdürdüğünü
ve sadece mera besiciliğinde dahi yapılan çalışmalardan azımsanmayacak kadar gelir elde etmelerinin mümkün
olduğu gösterilmiştiı:

Anahtar Kelimeler

Etlik Veteriner Mikrobiyoloji Dergisi, Ankara, Akkaraman Kuzu, Bakır, Çinko, Serum, 2002

Serum Copper, Zinc and Cobalt Levels in Akkaraman Lambs Bred in Ankara Region

Öz

In this study, serum copper, zinc and cobalt levels were researched in 6-12 month-old 50 lambs bredin Ankara
Beypazarı and Polatlı region, under the pasture conditioııs, and in 6-12 month-old 10 lambs bredin Etlik Central
Veterinary Control and Research Institute under sheepfold conditions.
The levels (amounts) of serum copper zinc and cobalt were detected by using Perkin Elmer AA 800 Atomic
Absorbtion and, to be connected this, Perkin Elmer THGA AS 800 Transverse Heated Graphite Atomizer in the
Biochemistry Laboratory of Etlik Central Veterinary Control and Research Institute.

Kaynakça

• ALTINTAŞ A, UYSAL H, YILDIZ S, GONCAGÜL T (1990). Akkaraman ve melezlerinde serum ve yapağı örneklerinde karşılaştırmalı mineral durumu. Lalahan Hay Araş Enst Derg, 30(1-4): 40-56.
• ARAS K, ERSEN G (1970). Klinik Biyokimya IV. Ankara Üniversitesi Basımevi, 1191.
• ASI T (1983). Elazığ yöresinde koyun ve sığırlarda normal ve hastalıklı durumlarda kan serumunda Cu, Ca, Mg ve Anorg.P değerleri üzerinde araştırmalar. Doğa Bil Derg Vet ve Hayv, 7: 219-231.
• BAYŞUN,DÜNDARY,BAYRAKS (1984). Koyun ve kuzularda yün ve kan bakır değerleri arasındaki ilişki ve bunun diagnostik önemi. Doğa Bil Derg, 8(1): 117-122.
• BIRES J, KOVAC G, VRZGULA L (1991). Mineral profıle of serum in experimental copper intoxication of sheep from industrial emissions. Vet Hum Tox, 33(5): 431-435.
• DAVIS GK, MERTZ W (1987). Copper. In: Trace Elements in Human and Animal Nutrition. Ed.: Mertz W, Academic Pres Ine San Diego CA pp: 301-364.
• ERDOGAN S, ERGÜN Y, ERDOGAN Z, KONTAŞ T (2002). Hatay bölgesinde mera da yetiştirilen koyun ve keçi serumlarında bazı mineral madde düzeyleri. Turk J Vet Anim Sci, 26: 177-182.
• ERSOY E, BAYŞU N (1986). Biyokimya. Ankara Üniv. Veteriner Fak. Yay No: 408. s: 616-620.
• ERSOY E, BAYŞU N, ERTÜRK K, ÜSTDAL M (1 979). Biyokimya. Ankara Üniv. Veteriner Fak Yayınları No: 358. s: 613.
• FAYE B, GRILLET C (1984). La carence en cuivre chez les ruminants domestigues de la region d'Awaash (Ethiapie). Rev E/ev Med Vet Paystrop, 37(1): 42-60.
• FAYE B, KAMIL M, LABONNE M (1990): Teneur en oligo elements dans les fourrages et le plasma des ruminants domestiques en republique de djibouti. Rev Elev Med Vet Pays Trop, 43(3): 365-373.
• GRAHAM TW (1991). Trace element deficiencies in cattle. Vet Clin North Am Food Anim Pract, 7(1): 153-215.
• HOWARD JL (1993). Howard Current Veterinary Theraphy Food Animal Practice. W Saunders Co Philadelphia pp: 218-397.
• JACOB RA (1987). Trace Elemen ts: Textbook of Clinical Chemistry. Ed.: Tietz NN WB.Saunders Co Philadelphia pp: 965- 978.
• KAN EKO JJ, HARVEY JW, BR USS ML (1997). Clinical Biochemistry of Doinestic Animals. 5thed Academic Press.
• KARAGÜL H, ALTINTAŞ A, FİDANCI UR, SELT (2000). Klinik Biyokimya. Ankara: Medisan Yayınevi.
• KAYA N, UTLU N, ÖZCAN A (1988). The serum zinc and copper values of the Morkaraman and Tuj sheep grown up in the pasture conditions in and araund Kars. Tr J Vet Anim Sci, 22: 399-402.
• KAYA S, PİRİNÇCİ i, BiLGİLİ A (2000). Veteriner Uygulamalı Farmakoloji, İkinci Baskı, Medisan Yayınevi-Ankara.
• KIRK DJ, GREENE LW, SCHELLING GT, BYYERS FM (1985). Effets of monensin on Mg, Ca, P and Zn metabolism and tissue . concentrations in lambs. J Anim Sci, 60(6): 1485-1490.
• KURT D, DENLİ O, KANAY Z, GÜZEL C, CEYLAN K (2001). Diyarbakır bölgesi Akkaraman koyunlarında kan serumunda Cu, Zn, Se ve yünde Cu, Zn düzeylerinin araştırılması. Türk J Vet Anim Sci, 25: 431-436.
• LONG C (1961). Biochemists Handbook. Eds: King EJ, Sperry WM, EFN Span Ltd London.
• LORENZ PP, GIBB FM (1975). Ceruloplazmin acvitivity as an indication of plasma copper levels in sheep. NZ VetJ, 23: 1-3.
• MARAŞLI Ş, MARAŞLI N, YENİGÜN A (1995). Enzootik florizisli koyunlarda rastlanan hipokupremi tablosuna ilişkin ilk rapor. Kafkas Üniv Vet Fak Derg, 1(1-2): 79-81.
• McDOWELL LR (1992). Minerals ın Animals and Human Nutrition. Academic Press New York.
• METTZLER DE (1977). Biochemistry. The Chemical Reactions of Living Cells.International eb. AcademicPress New York Sanfransisco-London.
• MILLAR KR, PENROSE ME (1 980). A comparison of vitamin B12 levels in the liver and sera of sheep. NZ VetJ, 28: 97-99.
• MILLS CF (1987). Biochemical and physiological indicators of mineral status in animals: Copper, cobalt and zin c. J An im S ci, 65: 1702- 1711.
• MILLS CF, BREMNER I, EL-GALLAD TT DALGARNO AC, YOUNG BW (1978). Mechanism of the molibden um, sul phur. Antagonism of copper utilization by ruminants. In: Proceedings of the 3rd. International Symposium on Trace Element Metabolism in Man and Animals (Edited by K.irschgessner). 150-158.
• MILLS CF, DALGARNO AC, WENHAM G (1976). Biochemical changes in tissues of Friesian cattle during the induction of copper deficiency. Br J Nutr, 35: 309.
• OLDFIELD EJ (1987). The two faces of selenium.J Nutr, 117: 2002-2008.
• OLSON PA, BRINK DR, HICKOK DT, CARLSON MP, SCHNEIDER NR, DEUTSCHER GH, ADAMS DC, COLBURN DJ,JOHNSON AB (1999). Effects of supplementation of organic and inorganic combinations of copper, cobalt, manganese, and zinc above nutrient requirement levels on postpartum two-year-old cows. J Anim Sci, 77(3): 522-532.
• OZAN S (1985). Karacabey merinos koyunlarında yapağı dökümü ile kanda çinko bakır diizeyleri arasındaki ilişki. Selçuk Üniv Vet Fak Derg, 1: 133-142.
• ÖNCÜER A, GÜCÜŞ Aİ, ÇELEBİ M, KILIÇASLANA (1996). Değişik bölgelerdeki sığır ve koyunlarda kan plazma bakır düzeylerinin incelenmesi. Kafkas Üniv Vet Fak Derg, 1(2): 22-27.
• PERKIN-ELMER A.A. 800 Spektrofotometre Kullanma Kılavuzu.
• PHILIPPO M, HUMPHRIES WR, BREMNER I, ATKINSON T, HENDERSON G (1985). Molybdenum induced infertility in catde. In: Ed.: MILLS CF, BREMNER I, CHESTERS JK. Trace Elements in Man and Animals-TEMA 5. CAB Farnham Royal, United K.ingdom, pp: 176-180.
• RYSSEN JBJ (1 994). The effectiveness of using supplementary zinc and molybdenum to reduce the copper content in the liver of hypercuprotic sheep.J S Afr Vet Ass, 65(2): 59- 63.
• SINA M, MILLER TE (1968). Biyokimya yönünden Türkiye'deki koyunların kan analizleri ve bilinen bazı hububadarla meralardaki iz elemender üzerinde bir çalışma. Pendik Vet Bakt Araş Enst Derg, 3: 126-145.
• SUTHERLAND RJ (1980). The application of serum B 12 radio-assay to the diagnosis of cobalt deficiency in sheep. N Z Vet,]28: 169- 170.
• SUTTLE NF,McMURRAYCH (1983). Use of erythrocyte copper: Zinc superoxide dismutase activity and hair or fleece copper concentrations in the diagnosis of hypocuprosis in ruminants. Res in Vet Sci, 35: 47-52.
• ŞANLI Y, KAYA S (1991). Veteriner Farmakoloji ve İlaçla Sağıtım Seçenekleri. Birinci Baskı, Medisan-Ankara.
• TİFTİK AM, DOGANAY S (1997). İzmir bölgesi koyunlarında kan serumu bakır (Cu), demir (Fe), total demir bağlama kapasitesi (TDBK) ve çinko (Zn) düzeylerinin araştırılması. Vet Bil Derg, 13(1): 147-156.
• UNDERWOOD EJ (1971). Trace Element Metabolism ın Human and Animal Nutrition. 3rd Ed. Academic Press Ine, New York London.
• WHITE CL, COLDWALADER TK, HOEKSTRA WG, POPE AL (1989). Effects of copper and molybdenum supplements on the copper and selenium status of pregnant ewes and lambs.J Anim Sci, 67: 803- 809.
• WHITELAW A, RUSSEL JJF (1979). Investigations into the prophylaxis of cobalt deficiency in sheep. Vet Rec, 104: 8-11.
• YILMAZ B (2000). Fizyoloji. İkinci Baskı Feryal Matbaacılık- Ankara.