CUMHURİYET SONRASI TÜRK KAMU YÖNETİMİ’NDE LİYAKAT SİSTEMİ UYGULAMALARI

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 2, 200 - 215, 01.12.2017

Kutay Gökdeniz Vahap Aydemir Semih Çağan

Öz

Tarihsel olarak bakıldığında, sadece Türkiye için değil, genel olarak yönetim reformlarının ağırlık merkezi, gerek kamu hizmetine ilk girişte gerek üst düzeylere yükselmede, siyasal ve başka türlü kayırmaların ortadan kaldırılarak görevin gerektirdiği niteliklerin ve yarışma sınavı yönteminin esas alınması düşüncesi olmuştur. Hemen her coğrafyada ve hemen her zaman liyakate ulaşılmak arzu edilmiştir. Daha iyi bir sistem için gerekli olan ilkeler düşünüldüğünde, akla ilk gelen hep “liyakat” olmuştur. Teoride, ayrıcalığa ve keyfi takdire yer vermediğine inanılan liyakat ilkesi, hukuk devleti ilkesinin, siyasal ve sosyal haklar düzeninin bir sonucu olarak kabul görmektedir. Ancak pratikte, liyakat ilkesine aykırı olarak görülen çelişkili uygulamalardan kaçınılmamakta, bu temel ilkenin esasları uygulamaya yansıtılamamaktadır. Türk kamu personel rejimi, liyakati ne ölçüde sahiplenmiştir, liyakat ilkesinin uygulanmasının önünde engeller var mıdır, eğer engeller varsa nasıl ortadan kaldırılabilir soruları bu çalışmanın ortaya çıkış sebebidir. Çalışma neticesinde amaçlanan; liyakat ilkesinin, Türk Kamu Personel Rejimi’ne gerçek anlamda yansıması için yapılacaklar konusuna ışık tutmaktır. Bu amaçla Türkiye’nin personel rejimi içerisinde liyakat sistemi incelenecek ve kurumsal çözüm önerileri getirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Liyakat Sistemi, Bürokrasi, Personel Rejimi

IMPLEMENTATION OF THE MERIT SYSTEM IN TURKISH PUBLIC ADMINISTRATION AFTER THE REPUBLICAN PERIOD

Öz

Historically, not only for Turkey but also in general, the focus of administrational reforms has been the thought of hiring and promoting staff in office based on the qualifications required for the assignment and the competition examination method by removing political and other forms of favoritism both. Almost everywhere in the world and always meritocracy has been desired. It is always "merit" that comes to mind first while considering the principles needed for a better system.Theoritically it is believed that merit system gives no place to exclusivity and arbitrariness and it is regarded as a result of principles of the state of law and regulation of political and social rights. But practically it is not avoided applications contradictory to the merit principle and the fundamentals of this basic principle can not be reflected in implementation.The reason for the emergence of this paper is answering; what extent did Turkish public personnel regime own meritocracy, how to remove them if there are obstacles on application of meritocracy? The purpose of the paper is enlighten the subject of application of merit principle in a real sense for Turkish public personnel regime. Merit system will be examined in Turkish personnel regime and enterprise solutions will be tried to be introduced

Anahtar Kelimeler

Merit System, Bureaucracy, Personnel Regime

Kaynakça

• AYDIN, N. (2012), “Weberyen Bürokraside Liyakat ve Türk Kamu Bürokrasisinden Bir Kesit: “Siyasetin Bürokrasi İronisi”, Sayıştay Dergisi, Sayı:85/ Nisan-Haziran 2012, 51-67.
• COŞKUN, B. (2013), “Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma Üzerine Bir değerlendirme”, Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar. Eds. A. Balcı, A. Nohutçu, N. K. Öztürk, B. Coşkun, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• ÇEVİK, H. H. (2007), “Türkiye’de Kamu Yönetimi Sorunları”, Seçkin Yayıncılık, 3. Baskı, Ankara
• ERGUN, T. (2004), “Kamu Yönetimi: Kuram, Siyasa, Uygulama”, TODAİE Yayınları, 2004, Ankara.
• ERYILMAZ, B. (2011), “Kamu Yönetimi”, Okutman Yayıncılık, Ankara.
• ERYILMAZ, B. (2008), “Bürokrasi ve Siyaset, Bürokratik Devletten Etkin Yönetime”, Alfa Basım Yayın, İstanbul.
• GÜNAY, Ö. F. (2004), “Üst Düzey Kamu Yöneticilerinin Yetiştirilmesi”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Ve Siyaset Bilimi (Yönetim Bilimleri) Anabilim Dalı, Ankara.
• GÜRAN, S. (1980), “Memur Hukukunda Kayırma ve Liyakat Sistemleri”, İÜ. Yayınları, İstanbul.
• HEPER, M. (1977). “Türk Kamu Bürokrasisinde Gelenekçilik ve Modernleşme”, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• HEPER, M. (1977). “Türk Kamu Bürokrasisinde Gelenekçilik ve Modernleşme”, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, aktaran: KIRILMAZ, H., KILIÇ KIRILMAZ, S. (2014), Erken Cumhuriyet Dönemi Türk Kamu Yönetimi: Anayasal Sistem, Yönetim Yapısı, Bürokrasi Ve Reform Uygulamaları, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 40, Kütahya.
• MIHÇIOĞLU, C. (1958), “Türkiye’de Memuriyete Girişte Liyakat Prensibi”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 1958, Cilt:13, Sayı:1, Ankara.
• ÖZTÜRK, N. (2002), “Liyakat Sistemini Korumanın Farklı Bir Yolu: Liyakat İlkesi Koruma Kurulu”, TİD. , Sayı:435, 129-143.
• PETERS, B. G. (1992), “Public Policy and Public Bureaucracy”, ed. Douglas E. Ashford, History and Context in Comparative Public Policy, University of Pitsburgh Pres, Pitsburgh.
• SMİTH, B. C. (1988), “Bureaucracy and Political Power”, St.Martin’s Pres, New York.
• STAHL, G. (1956), “Public Personnel Administration”, Harper and Brothers Publisher, New York.
• ŞEN, M. L. (1995), “Liyakat İlkesi ve Türk Personel Sistemindeki Uygulaması”, AİD., Vol. 28 (1), 77-92.
• TANNOCK, S. (2008), “The Problem of Education Based Discrimination”, British Journal of Sociology of Education, 29(5), aktaran TORUN, Yeşer. (2009) “Meritokrasi: Adaletin Terazisi Mi Yoksa Bir Adalet İllüzyonu Mu?”, Eğitim Bilim Toplum Dergisi, Bahar:2009, Cilt:7, Sayı:26.
• YAZICI, G. (2009), “Mevlana’nın Mesnevi’sinde Ehliyet ve Liyakat Kavramları”, Turkish Studies, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 4/7, Fall 2009.
• YILDIZ, G. (2015), “Devlet Memurları Kanunu'nda Liyakat İlkesi Çerçevesinde İstisnai Memurluklar”, Yükseklisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Ankara.
• YILDIZ, G. (2016), “Türk Kamu Yönetiminde Liyakat İlkesi”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2016 Özel Sayı, 140-180.
• YILMAZÖZ, M. (2009), “Türkiye’de Kamu Personel Yönetimi Sorunu”, Maliye Dergisi, Sayı:157, Temmuz-Aralık 2009, Ankara.
• Internet alıntıları
• http://atauzem.atauni.edu.tr/dosya/ortak/materyal/Atat%C3%BCrk%20%C4% B0lkeleri%20ve%20%C4%B0nk%C4%B1lap%20Tarihi%20I- %C3%9Cnite%202. pdf
• http://www.memurlar.net/haber/637827/esit-ise-esit-ucret-ne-demektir.html (Erişim Tarihi: 10.08.2017)
• https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa82.htm (Erişim Tarihi:05.08.2017)
• http://www.todaie.edu.tr//resimler/ekler/185a8f8def383a8_ek.pdf(Erişim Tarihi: 09.08.2017)
• http://www.memurlar.net/haber/8722 (Erişim Tarihi: 04.08.2017)
• https://www.paranomist.com/siyaset-ve-burokrasi-osmanlidan-gunumuze.html (Erişim Tarihi: 07.08.2017)