TÜRKİYE’DE BÖLGESEL KALKINMANIN YENİ AKTÖRLERİ OLARAK KALKINMA AJANSLARI VE ÖRNEK BİR UYGULAMA “İNOVASYONA DAYALI BÖLGESEL TURİZM STRATEJİSİ VE EYLEM PLANI”

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 2, 105 - 120, 01.12.2016

Süleyman Toy Uğur Çalışkan

Öz

Türkiye, çok başarılı sonuçlar elde edememiş olmakla birlikte, planlama ve planlı kalkınma konusunda dünya ile kıyaslandığında çok da geriden gelmemektedir. Bu çabalar Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarında kent içerisinde mahalle ölçekli planlardan başlayarak Cumhuriyetin ilk yıllarındaki devletçi kalkınma çabalarının neden olduğu sanayileşme ile devam etmiş ve 1960’ta Devlet Planlama Teşkilatının kurulması ile belirli bir olgunluğa erişmiştir. Özellikle 2000’lerden sonra Avrupa Birliğine Uyum Süreci ile beraber İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması ve oluşturulan birim kademeleri ile bunlar içerisinde sosyo-ekonomik kalkınmayı ateşleyecek bölgesel kalkınma ajanslarının kurulması kalkınmayı bölgesel ve yerel düzeyde planlama ile tanıştırmıştır. Özellikle 2006 yılında Kalkınma Ajanslarının kurulması ve çalışmaya başlayarak Düzey 2 Bölgeleri için planlar hazırlamasıyla birlikte Türkiye planlama tarihinde yeni bir dönem başlamıştır.Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de kuruluşları oldukça yakın zamana dayanan kalkınma ajanslarından kısaca bahsederek bu ajanslardan biri olan Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansının yaptığı örnek bir uygulamayı Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi İnovasyona Dayalı Bölgesel Turizm Stratejisi ve Eylem Planı 2012 – 2023; IDBTSEP ele almaktır.Anahtar Kelimeler: Bölgesel kalkınma, kalkınma ajansı, Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi, İnovasyona Dayalı Turizm Stratejisi ve Eylem PlanıJEL: R10, R11, R19, Z32

Anahtar Kelimeler

Bölgesel kalkınma, kalkınma ajansı, Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi

DEVELOPMENT AGENCIES AS NEW ACTORS OF REGIONAL DEVELOPMENT IN TURKEY AND AN APPLICATION: "REGIONAL TOURISM STRATEGY AND ACTION PLAN

Öz

Turkey has not remained behind the developments in the world in terms of planning and planned development, even though there were not great successes. Such attempts started in the last period of Ottoman Empire through planning efforts over city and neighborhood scales and went on in the first years of modern Republic thanks to government derived industrial development works and ultimately in 1960 Turkish State Planning Organisation was founded thus maturing planning works in the body of governmental institution. After especially 2000s, with the pre-accession process of Turkey with European Union, the Nomenclature of Territorial Units for Statistics NUTS was adopted and development agencies DA in each region were founded to accelerate regional socioeconomic development. In 2006, two pilot DAs started to work and after that in other 24 regions DAs were also founded and regional development plans were prepared for NUTSII regions. The aim of present study is to mention shortly about the RDAs and regional development process in Turkey by giving an example work Innovation Based Regional Tourism Strategy and Action Plan by one of RDAs Northeast Anatolia Development Agency

Anahtar Kelimeler

Regional development, Development agency, Northeastern Anatolia

Kaynakça

• AKTOB (Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği) (2014) 2023’e Doğru Türkiye’de Turizmin 100 Yılı: Turizm Sektörünün Yapısı, Büyüklüğü Ve Ekonomiye Katkısı, Turizm Ve Konaklama Sektörünün Sosyo-Ekonomik Etkileri. Antalya
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (2014) Turizm Sektörü Raporu, Ankara
• Dünya Turizm Örgütü (UNWTO), Facts and Figures about Tourism http://www.unep.org/resourceefficiency/Business/SectoralAc tivities/Tourism/FactsandFiguresaboutTourism/tabid/78771/ Default.aspx, (Erişim Tarihi:13.05.2016)
• Kayasü, S., Yaşar, S. S. (2006, Eylül, 7-8). Avrupa Birliği’ne Üyelik Sürecinde Kalkınma Politikaları: Yasal ve Kurumsal Dönüşümler. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara, ss.199 – 213, TEPAV
• KUDAKA (2011) İnovasyona Dayalı Bölgesel Turizm Stratejisi ve Eylem Planı, Erzurum
• Kalkınma Bakanlığı (2013) İllerin Ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik
• Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, (Sege-2011), Ankara Kalkınma Bakanlığı, Resmi İnternet Sitesi
• http://www.kalkinma.gov.tr, (Erişim Tarihi: 06.06.2016)
• KUDAKA (2014) Kuzeydoğu Anadolu Bölge Planı 2014 – 2018, Erzurum Kültür ve Turizm Bakanlığı, http://www.ktbyatirimisletmeler.gov.tr/TR,9851/turizm- istatistikleri. html, (Erişim Tarihi: 21.07.2016) İstatistikleri
• Kültür ve Turizm Bakanlığı (2007) Türkiye Turizm Stratejisi, Ankara
• Öztürk, A. (2009), Homojen ve Fonksiyonel Bölgelerin Tespiti ve Türkiye İçin İstatistikî Bölge Birimleri Önerisi, (Planlama Uzmanlığı Tezi) Devlet Planlama Teşkilatı Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara.
• Tekeli, İ. (1995), “Bir Modernite Projesi Olarak Türkiye'de Kent Planlaması”, Ege Mimarlık, 2/16: 51 – 55
• The European Commission (2004) The European Tourism Industry: Structure, performance and competitiveness of European tourism and its enterprises. Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg