Unequal Behavior of School Administrators towards Teachers from Different Generations

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 9 - 25, 31.12.2024

Melike İkiz , Soner Polat

Öz

The purpose of this research is to detect the unequal behavior of school administrators towards different generations of teachers and to identify the reasons and effects of these unequal behaviors. The phenomenology pattern, which is one of the qualitative research designs, was used in the research. Participants consist of 18 teachers selected from purposeful sampling using the maximum diversity technique. Data were collected using semi-structured interview forms. As a result of the research, the unequal behavior of school administrators compared to teachers who are representatives of different generations was grouped within the framework of two themes: discriminatory and favoritism. According to teachers representing different generations, discriminatory behaviors were seen in preparing the curriculum, inequality in task distribution, different attitudes in keeping watch, putting pressure, not considering the opinions of young teachers and imposing drudgery on them. Favoritist behaviors were seen in providing materials/resources, granting permission, exempting from additional workload, rewarding, including them in projects/competitions, and ignoring mistakes. It has been understood that such discriminatory and favoritism behaviors seen in schools damage teachers' commitment to the school, cause them to become psychologically and professionally worn out, and cause them to want to leave their current school.

Anahtar Kelimeler

School administrator, teacher, discrimination, favoritism, generation.

OKUL YÖNETİCİLERİNİN FARKLI KUŞAKLARDAN ÖĞRETMENLERE YÖNELİK AYRIMCI VE KAYIRMACI DAVRANIŞLARI

Öz

Bu araştırmanın amacı okul yöneticilerinin farklı kuşak öğretmenlere eşit olmayan davranışlarını saptamak ve bu eşit olmayan davranışların nedenlerini ve etkilerini tespit etmektir. Araştırma nitel araştırma desenlerinden biri olan olgubilim (fenomenoloji) deseni kullanılmıştır. Katılımcılar amaçlı örneklem seçiminden maksimum çeşitlilik tekniği ile seçilen 18 öğretmenden oluşmaktadır. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme formları ile yapılmıştır. Bulgular içerik analizi tekniğiyle analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda okul yöneticilerinin farklı kuşakların temsilcisi olan öğretmenlere göre eşit olmayan davranışlarına ilişkin ayrımcı ve kayırmacı davranışlar olmak üzere iki tema çerçevesinde toplanmıştır. Farklı kuşakların temsilcisi olan öğretmenlere göre ayrımcı davranışlar ders programı hazırlama, görev dağılımı eşitsizliği, nöbet tutmada farklı tutumlar sergilenmesi, baskı kurma, genç öğretmenlerin görüşlerini dikkate almama ve angarya iş yükleme konularında görülmüştür. Kayırmacı davranışlar ise materyal/kaynak sağlama, izin verme, ek iş yükünden muaf tutma, ödüllendirme, proje/yarışmalara dahil etme, hataları görmezden gelme konularında görülmüştür. Okullarda görülen bu tür ayrımcı ve kayırmacı davranışların öğretmenlerin okula bağlılığını zedelediği, psikolojik ve mesleki açıdan yıpranmalarına neden olduğu ve bulundukları okuldan ayrılma isteğine neden olduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okul yöneticisi, öğretmen, ayrımcılık, kayırmacılık, kuşak

Kaynakça

• Acılıoğlu, İ. (2015). İş’te Y kuşağı. Elma Yayınevi.
• Adıgüzel, O., Batur, H. Z., ve Ekşili, N. (2014). Kuşakların değişen yüzü ve y kuşağı ile ortaya çıkan yeni çalışma tarzı: Mobil yakalılar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (19), 165-182.
• Agárdi, I., ve Alt, M. A. (2022). Do digital natives use mobile payment differently than digital immigrants? A comparative study between generation X and Z. Electronic Commerce Research, 1-28.
• Aka, B. (2018). Bebek patlaması, x ve y kuşağı yöneticilerin örgütsel bağlılık düzeylerinin kamu ve özel sektör farklılıklarına göre incelenmesi: Bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 9(20), 118-135.
• Aktan, C. C. ve O.K. Acar, (2021). Siyasal ahlak ve siyasal yozlaşma. Aktan, C. C. (Ed.), Kamu yönetiminde kayırmacılık (ss. 7) içinde. Sobiad Hukuk ve İktisat Yayınları.
• Arslan, A., ve Staub, S. (2015). Kusak teorisi ve iç girişimcilik üzerine bir arastirma. Kafkas University. Faculty of Economics and Administrative Sciences. Journal, 6(11), 1.
• Ataöv, T. (1996). Çatışmaların kaynağı olarak ayrımcılık. A.U. S.B.F. İnsan Hakları Merkezi Yayınları. No: 20.
• Atchley, R. C., ve Barusch, A. S. (2004). Social forces & aging (10th ed.). Wadsworth/Thomson.
• Aydın, F. (2013). Y kuşağının internet üzerinden turizm ürünü satın alma alışkanlıkları üzerine bir araştırma (Tez No. 348847). [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Aydın, İ. P. (2014). Yönetsel mesleki ve örgütsel etik (11. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Balkanlı, S. İ. N. E. M. (2019). Mimarlık ofisi çalışanlarının motivasyon faktörlerinin kuşaklar ile olan ilişkisi üzerine bir araştırma. (Tez No. 558759). [Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Ballı, F. E., ve Önen, Ö. (2019). Okul müdürleri, öğretmenler ve yardımcı personelin okullardaki örgütsel iletişim iklimine yönelik görüşleri. OPUS International Journal of Society Researches, 14(20), 514-550.
• Bayramoğlu, g. (2018). Comparison of leadership behaviour gen xers and generation y. Ege academic review, 18(1), 15-30.
• Bellace, J. R. (2001). The ILO declaration of fundamental principles and rights at work. International Journal of Comparative Labour Law and Industrial Relations, 17(3). https://doi.org/10.54648/360553
• Bergh, J. V. D., ve Behrer, M. (2016). How cool brands stay hot: Branding to generation Y (3. Baskı). Kogan Page.
• Branscombe, N. R., ve Miron, A. M. (2004). Interpreting the ingroup’s negative actions toward another group: Emotional reactions to appraised harm. In L. Z. Tiedens & C. W. Leach (Eds.), The social life of emotions (pp. 314–335). New York: Cambridge University Press.
• Branscombe, N. R., Ellemers, N., Spears, R., ve Doosje, B. (1999). The context and content of social identity threat. In N. Ellemers, R. Spears, ve B. Doosje (Eds.), Social identity: Context, commitment, content (pp. 35–58). Oxford, UK: Blackwell.
• Burnes, D., Sheppard, C., Henderson, C. R., Wassel, M., Cope, R., Barber, C., ve Pillemer, K. (2019). Interventions to reduce ageism against older adults: A systematic review and meta-analysis. American Journal of Public Health, 109(8), e1–9. https://doi.org/10.2105/ajph.2019.305123
• Can, N. (2018). Okul yönetiminde rol oynayan öğeler. N. Can (Ed), Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi (ss. 177-206) içinde. Pegem Akademi.
• Cemaloğlu, N., ve Şahin, D. E. (2007). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 463-484.
• Chorn Dunham, C., ve Casadonte, D. (2009). Children's attitudes and classroom interaction in an intergenerational education program. Educational Gerontology, 35(5), 453–464. https://doi.org/10.1080/03601270802605473
• Craig, S. C., ve Bennett, S. E. (1997). After the boom: The politics of Generation X. Rowman & Littlefield Publishers.
• Çelenk, S. (2010). Ayrımcılık ve medya. Televizyon Haberciliğinde Etik, 211, 228.
• Çınar, İ. (2009). Kayırmacılık: Bir kavram çözümleme denemesi. Eğitişim Dergisi, 24, 58-24.
• Çüçen, A. K. (2012). Bilim felsefesine giriş (3. baskı). Sentez yayıncılık.
• Downing, K. (2006). Next generation: What leaders need to know about the millennials. Leadership in Action: A Publication of the Center for Creative Leadership and Jossey‐Bass, 26(3), 3-6.
• Etlican, G. (2012). X ve Y kuşaklarının online eğitim teknolojilerine karşı tutumlarının karşılaştırılması. (Tez No. 335231) [Yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Femia, E. E., Zarit, S. H., Blair, C., Jarrott, S. E., ve Bruno, K. (2008). Intergenerational preschool experiences and the young child: Potential benefits to development. Early Childhood Research Quarterly, 23(2), 272–287. https://doi.org/ 10.1016/j.ecresq.2007.05.001
• Genç, S. Z., ve Kalafat, T. (2008). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ile empatik becerilerinin değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 211-222.
• Göksel, A., ve Güneş, G. (2017). Kuşaklar arasi farklılaşma: X ve Y kuşaklarının örgütsel sessizlik davranışı bağlamında analizi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(3), 807-828.
• Greenwald, A. G., ve Pettigrew, T. F. (2014). With malice toward none and charity for some: ingroup favoritism enables discrimination. American Psychologist, 69(7), 669.
• Gutek, B. A., ve Bikson, T. K. (1985). Differential experiences of men and women in computerized offices. Sex Roles, 13(3), 123-136.
• Güllüce, A. Ç., ve İşcan, Ö. F. (2010). Mesleki tükenmişlik ve duygusal zekâ arasındaki ilişki. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2), 7-29.
• Gündüz, B., Çapri, B., ve Gökçakan, Z. (2013). Mesleki tükenmişlik, işle bütünleşme ve iş doyumu arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(1), 29-49.
• Hammill, G. (2005). Mixing and managing four generations of employees. FDU Magazine online, 12(2), 5-15.
• Hendricks, J. M., ve Cope, V. C. (2013). Generational diversity: what nurse managers need to know. Journal of advanced nursing, 69(3), 717-725.
• Hogg, M. A., ve Vaughan, G. M. (1995). Social psychology: An introduction. Harvester Wheatsheaf.
• Holliday, A. (2021). Intercultural communication: An advanced resource book for students (4. baskı). Routledge.
• Inglehart, R. (2015). The silent revolution: Changing values and political styles among Western publics. Princeton University Press.
• Işık, S. (2019). Dijital çağda kuşaklararası farklılıklar ve Z kuşağı: Dijital yerliler ve dijital göçmenlerin teknoloji kullanım özelliklerine yönelik bir araştırma. (Tez No. 604957) [Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Işıkhan, V. (2003). Çalışma hayatında stres ve başa çıkma yolları (1. baskı). Sandal Yayınları.
• İmrek, M. K. (2004). Lider olmak. Beta Basım Yayım.
• Jonassen, D., Spector, M. J., Driscoll, M., Merrill, M. D., van Merrienboer, J., ve Driscoll, M. P. (2008). Handbook of research on educational communications and technology: a project of the association for educational communications and technology (3rd edition). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203880869
• Kaplan, M., Kusano, A., Tsuji, I., ve Hisamichi, S. (1998). Intergenerational programs: Support for children, youth, and elders in Japan. SUNY Press.
• Kara, K., ve Bilge, S. (2016). Okullarda yaşanan siyasi ayrımcılığın bireysel ve örgütsel etkileri. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi. 24(3), 1371-1384
• Keith, A. C., Warshawsky, N., ve Talbert, S. (2021). Factors that influence millennial generation nurses' intention to stay: an integrated literature review. JONA: The Journal of Nursing Administration, 51(4), 220-226.
• Köktener, A. (2020). Youtube use motivations of generation z. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(4), 417-434.
• Kupperschmidt, B. R. (2000). Multigeneration employees: Strategies for effective management. The health care manager, 19(1), 65-76.
• Lamm, E., ve Meeks, M. D. (2009). Workplace fun: the moderating effects of generational differences. Employee relations, 31(6), 613-631.
• Lissitsa, S., ve Laor, T. (2021). Baby Boomers, Generation X and Generation Y: Identifying generational differences in effects of personality traits in on-demand radio use. Technology in society, 64, 101526.
• Lou, V. W. Q., Lum, T., Dai, A., Kwong, E., Wong, P., ve Cheung, K. (2015). An intergenerational interaction model for optimal quality in the Asia context. Sau Po Centre on Ageing.
• Lynott, P. P., ve Merola, P. R. (2007). Improving the attitudes of 4th graders toward older people through a multidimensional intergenerational program. Educational Gerontology, 33(1), 63–74. https://doi.org/10.1080/ 03601270600864041
• Maar, D., Besson, E., ve Kefi, H. (2023). Fostering positive customer attitudes and usage intentions for scheduling services via chatbots. Journal of Service Management, 34(2), 208-230.
• Mackie, D. M., Hamilton, D. L., Susskind, J., ve Rosselli, F. (1996). Social psychological foundations of stereotype formation. Neil Macrae, Charles Stangor, Miles Hewstone (Ed.), Stereotypes and stereotyping (41-78). Guilford Press.
• Manor, S., ve Herscovici, A. (2021). Digital ageism: A new kind of discrimination. Human Behavior and Emerging Technologies, 3(5), 1084–1093. https://doi.org/10.1002/hbe2.299
• Meriç, E., ve Erdem, M. (2013). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin algılarına göre okul yönetiminde kayırmacılık. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 3(3), 467-498.
• Mücevher, M. H. (2015). X ve Y kuşağının birbirlerine karşı özellik ve etkileşim algıları. (Tez No. 395826) [Yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Oblinger, D. G. ve Oblinger, J. L., (2005), Educating The Net Generation, A Educause e-Book, Available electronically https://www.educause.edu/ir/library/PDF/pub7101.PDF , ISBN 0-9672853-2-1.
• Officer, A., Schneiders, M. L., Wu, D., Nash, P., Thiyagarajan, J. A., ve Beard, J. R. (2016). Valuing older people: Time for a global campaign to combat ageism. Bulletin of the World Health Organization, 94(10). https://doi.org/10.2471/blt. 16.184960
• Özgür, E. (2013). Yaşa göre değer farklılıkları ve siyasi kuşak aidiyeti. İstanbul University Journal of Sociology, 3(26), 45-76.
• Özkan, G. S., ve Özkan, B. (2010). Kadın çalışanlara yönelik ücret ayrımcılığı ve kadın ücretlerinin belirleyicilerine yönelik bir araştırma. Çalışma ve Toplum, 1(24), 91-104.
• Özsemerci, K. (2003). Türk kamu yönetiminde yolsuzluklar, nedenleri, zararları ve çözüm önerileri (1. baskı). T.C. Sayıştay Araştırma, İnceleme, Çeviri Dizisi.
• Öztürk, İ. (2015). İş yaşamında üretkenlik karşıtı davranışlar: Ayrımcılık ve adaletsizlik algıları ile olumsuz duyguların etkileri. (Tez No. 396627) [Yüksek lisans tezi, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Patterson, L., ve Walcutt, B. (2013). Korean workplace gender discrimination research analysis: a review of the literature from 1990 to 2010. Asia Pacific business review, 19(1), 85-101.
• Phillips, M. (2016). Professional ıssues. embracing the multigenerational nursing Team. Medsurg Nursing, 25(3), 197–199.
• Polat, S., ve Hiçyılmaz, G. (2017). Sınıf öğretmenlerinin maruz kaldıkları ayrımcılık davranışları ve bu davranışların nedenleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(2), 46-65.
• Ropes, D., ve Ypsilanti, A. (2012). Factors influencing intergenerational learning: towards a framework for organisations to ensure successful learning in older employees. In A. Barabasch ve A. Dehmel (Eds.), Working and ageing: the benefits of investing in an ageing workforce (pp. 280-307). Luxembourg: Publications Office of the European Union.
• Sherman, R. O. (2021). Keeping an eye on generation Z nurses. Nurse Leader, 19(1), 6.
• So, K. M., ve Shek, D. T. L. (2011). Elder lifelong learning, intergenerational solidarity and positive youth development: The case of Hong Kong. International Journal of Adolescent Medicine and Health, 23(2). https://doi.org/10.1515/ ijamh.2011.016
• Strauss, A., ve Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research. Sage publications.
• Şahin, İ. (2014). The ideas of prospective teachers as to how they are trained. Kastamonu Education Journal, 22(1), 241-258.
• Şenturan, Ş., Köse, A., Dertli, E., Başak, S., ve Şentürk, N. (2016). X ve Y kuşağı yöneticilerinin iş değerleri algısı ve farklılıkları üzerine inceleme. Business and Economics Research Journal, 7(3), 171-182. DOI: 10.20409/berj.2016321815
• Şişman, M., ve Taşdemir, İ. (2010). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (3. baskı). Pegem Akademi.
• Tarhan, R. B., Gençkaya, Ö. F., Ergül, E., Özsemerci, K., ve Özbaran, H. (2006). Yolsuzlukla mücadele TBMM raporu (Bir olgu olarak yolsuzluk: Nedenler, etkiler ve çözüm önerileri) (2. Baskı). Matsa Basımevi.
• Taş, H. Y., ve Kaçar, S. (2019). X, Y ve Z kuşağı çalışanlarının yönetim tarzları ve bir işletme örneği. OPUS International Journal of Society Researches, 11(18), 643-675.
• Taylor, J. C. (2008). Whither march the cohorts: The validity of generation theory as a determinant of the sociocultural values of Canadian Forces personnel. Toronto: Canadian Forces College National Security Studies Program, 10. https://www.cfc.forces.gc.ca/259/281/280/taylor.pdf
• Tulgan, B., (2009), Managing Generation X (corrected). W.W. Norton Publishing.
• Turner, J. C. (1991). Social influence. Buckingham: Open University Press.
• Türk, E. T. (2013). Kuşak kuşak teknoloji ve sosyal hayat. İSFAM (İstanbul Fikir Araştırmaları Merkesi), Sosyal Bilimler Makalesi, Eylül-20. Sayı. https://www.academia.edu/2340721/Ku%C5%9Fak_ku%C5%9Fak_Teknoloji_ve_Sosyal_Hayat
• Urick, M. J., Hollensbe, E. C., Masterson, S. S., ve Lyons, S. T. (2017). Understanding and managing intergenerational conflict: An examination of influences and strategies. Work, Aging and Retirement, 3(2), 166-185.
• Uyan, T. Y. (2019). Eğitim kurumlarında öğretmenlere yönelik mobbing: Bir alan çalışması (Tez No. 583869) [Yüksek lisans tezi, Atılım Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Ware, C. V. (2013). Generation X and Generation Y in the workplace: A study comparing work values of Generation X and Generation Y. Capella University.
• Weston, M. (2006). Integrating generational perspectives in nursing. Online Journal of Issues in Nursing, 11(2). https://doi.org/10.3912/OJIN.Vol11No02Man01
• Yıldırım, Ali, Hasan Şimşek (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (12. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yücebalkan, B., ve Aksu, B. (2013). Potansiyel işgücü olarak y kuşağının transformasyonel liderlerle çalışabilirliğine yönelik bir araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(1), 16-32.
• Yüksel, P., ve Yıldırım, S. (2015). Theoretical frameworks, methods, and procedures for conducting phenomenological studies in educational settings. Turkish online journal of qualitative inquiry, 6(1), 1-20.