SAĞLIK PROFESYONELLERİNİN YAPAY ZEKÂYA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ: METAFORİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 71 - 87, 31.03.2023

Derya Gündüz Hoşgör , Hacer Güngördü , Haydar Hoşgör

Öz

Bu çalışmanın amacı sağlık profesyonellerinin yapay zekaya dair görüşlerini metafor analizi yöntemiyle incelemektir. Nitel araştırma modelinin kullanıldığı bu araştırmada olgu bilim deseninden yararlanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu hekim, hemşire ve ebelerden oluşan 112 kişilik sağlık personelinden oluşmaktadır. Sağlık profesyonellerinin yapay zekaya ilişkin metaforik algılarını belirlemek amacıyla; (i):“Yapay zekâ denilince aklınıza ilk olarak gelen şey nedir?”, (ii): “Yapay zekâ bir hayvan olsaydı ……………..olurdu, çükü o …………….’dır.”, (iii): “Yapay zekâ bir marka olsaydı ……………..olurdu, çükü o …………….’dır.” , (iv):“Yapay zekâ bir hastalık olsaydı ……………..olurdu, çükü o …………….’dır.” ifadelerinin yer aldığı dört adet yarı yapılandırılmış bir metafor belirleme formu kullanılmıştır. Araştırma kapsamında veri değerlendirme yöntemi olarak içerik analizinden faydalanılmıştır. İlk formda katılımcıların 27, ikincide 28, üçüncüde 30, dördüncüde ise 21 farklı metafor ürettikleri saptanmıştır. İlk formda katılımcıların yapay zekâyı en fazla “Robot”, “Teknoloji” ve “İşsizlik” metaforları ile özdeşleştirdikleri belirlenmiştir. İkinci formda katılımcıların yapay zekâyı bir hayvan olarak; komutlara uyması, eğitilebilir olması, çok akıllı olması gibi özellikleri dolayısıyla en fazla “Köpek” metaforu ile açıkladıkları tespit edilmiştir. Üçüncü formda katılımcıların yapay zekâyı bir marka olarak; hızlı, kaliteli ve devrim gibi olması türünden özellikleri dolayısıyla en fazla “Apple” metaforu ile açıkladıkları tespit edilmiştir. Dördüncü formda katılımcıların yapay zekâyı bir Hastalık olarak; dünyada çok yaygın olması, yayılmaya başladığında zor durması, akıllıca hareket eden sinsi bir hastalık olması gibi özellikleri dolayısıyla en fazla “Kanser” metaforu ile açıkladıkları tespit edilmiştir. Ayrıca katılımcıların yapay zekâya ilişkin algılarının genel olarak olumlu yönde olduğu ve yarıya yakınının bu konunun kendilerini meraklandırdığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Teknoloji, Yapay Zekâ, Robotik, Metafor Analizi, Sağlık Personeli, Technology, Artificial Intelligence, Robotics, Metaphor Analysis, Healthcare Personnel

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Çalışmamıza gönüllü olarak katılım gösteren tüm sağlık çalışanlarına şükranlarımızı sunarız.

HEALTH PROFESSIONALS' VIEWS ON ARTIFICIAL INTELLIGENCE: A METAPHORICAL RESEARCH

Öz

The aim of this study is to examine the opinions of health professionals about artificial intelligence by using metaphor analysis method. In this study, in which the qualitative research model was used, the phenomenology design was used. The study group of the research consists of 112 health personnel consisting of physicians, nurses and midwives. In order to determine the metaphorical perceptions of health professionals about artificial intelligence; (i):“What is the first thing that comes to mind when you hear the word artificial intelligence?”, (ii): “If artificial intelligence were an animal, it would be …………….. because it is …………….”, ( iii): “If artificial intelligence were a brand, it would be ………….. because it is ………………….” , (iv): “If artificial intelligence were a disease, it would be ………….. because it is …………..”. Four semi-structured metaphor identification forms were used. Content analysis was used as a data evaluation method within the scope of the research. It was determined that the participants produced 27 different metaphors in the first form, 28 in the second, 30 in the third, and 21 in the fourth. In the first form, it was determined that the participants mostly identified artificial intelligence with the metaphors of "Robot", "Technology" and "Unemployment". In the second form, the participants used artificial intelligence as an animal; It was determined that they mostly explained with the metaphor of "Dog" because of their features such as obeying commands, being trainable, being very smart. In the third form, the participants used artificial intelligence as a brand; It has been determined that they mostly describe it with the metaphor of "Apple" due to its fast, high quality and revolutionary features. In the fourth form, the participants used artificial intelligence as a Disease; It has been determined that they mostly explain it with the metaphor of "Cancer" due to its features such as being very common in the world, being difficult when it starts to spread, and being an insidious disease that acts wisely. In addition, it was determined that the perceptions of the participants about artificial intelligence were generally positive and nearly half of them were curious about this subject.

Anahtar Kelimeler

Technology, Artificial Intelligence, Robotics, Metaphor Analysis, Healthcare Personnel

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Abdullah, R., & Fakieh, B. (2020). Health care employees’ perceptions of the use of artificial intelligence applications: survey study. Journal of Medical Internet Research, 22(5), e17620.
• Abid, S., Awan, B., Ismail, T., Sarwar, N., Sarwar, G., Tariq, M., ... & Rehman, A. U. (2019). Artificial Intelligence: Medical Students Attitude in District Peshawar Pakistan. Pakistan Journal of Public Health, 9(1), 19-21.
• Adaş, E.,& Erbay, B. (2022). Yapay Zekâ Sosyolojisi Üzerine Bir Değerlendirme. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 21(1), 326-337.
• Akgerman, A., Yavuz, E. D. Ö., Kavaslar, İ., & Güngör, S. (2022). Yapay Zekâ ve Hemşirelik. Sağlık Bilimlerinde Yapay Zekâ Dergisi (Journal of Artificial Intelligence in Health Sciences) ISSN: 2757-9646, 2(1), 21-27.
• Aktaş, A. (2021). Yönetici ve Öğretmen Görüşlerine Göre Yapay Zekâ: Bir Metafor Çalışması. 1.Ulusal Eğitimde Yapay Zekâ Uygulamaları Kongresi, 28-30 Haziran 2021 Şanlıurfa.
• Aydın, S., Duman, E., Bertiz, Y. & Birişçi, S. (2022). Investigation of the effects of computer-aided animations on conceptual understanding through metaphors: An example of artificial intelligence. Journal of Educational Technology & Online Learning, 5(4), 1140-1159.
• Bin Dahmash A, Alabdulkareem M, Alfutais A, Kamel AM, Alkholaiwi F, Alshehri S, et al. (2020). Artificial intelligence in radiology: does it impact medical students preference for radiology as their future career?. BJR Open, 2, 20200037.