Fırat'ın Kıyısında Bir Sakin Şehir (Cittslow): Arapkir

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 23 - 56

İrfan Tapan

Öz

20. yüzyılda artan sanayileşme ve küreselleşme hareketleri ile birlikte gelişen teknolojik imkanlar ve bilimsel gelişmeler hayatımızı sosyal, kültürel ve ekonomik açıdan çeşitli yönden etkilemiştir. Ancak bu bilimsel ve teknolojik gelişmeler beraberinde şehirli nüfusun hızla artmasına da neden olmuştur. Bu durum ise zamanla şehirlerde altyapı yetersizliğine, çevre kirliliğine, kültürel yozlaşmalara ve doğal kaynakların hızla tüketilmesine neden olmuştur. Yaklaşık yüz yıl gibi kısa bir sürede şehirler homojenik bir yapıya dönüşerek tek tipleşmeye doğru ilerlemişlerdir. Hızla gelişen fast food kültürü ve beraberinde getirdiği hızlı yaşam felsefesi yeni bir yaşam tarzının oluşmasına zemin hazırlamıştır. İtalya’da başlayıp daha sonra tüm dünyaya yayılan cittaslow yani sakin şehir (yavaş şehir) hareketi de bu hızlı yaşama hareketine karşı olarak doğan ve yavaş yaşamayı savunan bir harekettir. Cittaslow hareketi günümüzdeki modern şehirlere alternatif gelişmiş kırsal bir yaşam felsefesi sunmaktadır. Bu hareket; yerelin korunması, yöresel toplumların ekonomik ve sosyo-kültürel anlamda kalkındırılmasının sağlanması, çevrenin sürdürülebilir bir biçimde korunması gibi amaçlar benimsemektedir. Yaklaşık yirmi yıl gibi kısa bir sürede uluslararası bir ağ halini alan bu hareket 2024 yılı itibariyle ülkemizin de dahil olduğu 33 ülke ve 296 şehirde gelişim göstermiştir. Ülkemizde 2024 yılı itibariyle 24 ilçenin dahil olduğu bu harekete katılan ilçelerden bir tanesi de Malatya ilinin Arapkir ilçesidir. Bu çalışmada cittaslow hareketinin tarihsel gelişimi, sürdürülebilir turizm ile ilişkisi, Arapkir ilçesinin genel özellikleri ile Arapkir ilçesinin cittaslow hareketinin temel kriterleri kapsamında gerçekleştirilen projeler süreci araştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

cittslow, sakin şehir, Arapkir, Yavaş Yaşam, Sürdürülebilirlik, Turizm

Kaynakça

• Akman, E., Nergiz, N., & Akman, Ç. (2013). Sürdürülebilir Bir Kalkınma İçin Yavaşça Acele Et (Festina Lente). B. Özer, & G. Şeker içinde, Yerel ve Bölgesel Kalkınma: Küresel ve Yerel Bakış Açıları (s. 37-55). Manisa: Celal Bayar Üniversitesi Matbaa Birimi.
• Akova, B., S. (2002a). Ergene Havzasında Mekânsal Kullanımlar. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Akova, B., S. (2002b). Akdeniz Kıyılarında Coğrafi Araştırmalar. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Akova, B., S., & Tapan, İ. (2022). Sürdürülebilir Tarım Kapsamında İyi Tarım Uygulamalarının Değerlendirilmesi: Malatya İli Örneği. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Dergisi(44), s. 151-167.
• Akova, B., S., & Tapan, İ. (2023). Malatya'da Nüfusunu Yitiren Kırsal Yerleşmeler ve Korunması İçin Bir Yöntem: Turizm. AL-FARABİ International Journal on Social Sciences, 8(2), s. 1-29. doi:10.46291/Al-Farabi.080201
• Alimanoğlu, Ç., & Yazıcı Ayyıldız, A. (2021). Ege Bölgesi'ndeki Sakin Şehirler Üzerine Çevrimiçi Bir Araştırma: TripAdvisor Örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(2), s. 1167-1183. Arapkir Kültür Derneği. (2024, 03 24). Arapkir'de Ekonomi. Yaşam ve Ekonomi: https://arapgir.org/yasam-ve-ekonomi/ adresinden alındı
• Baldemir, E., Şahin, T. K., & Kaya, F. (2013). Yavaş Şehir Olma Durumunun Analitik Hiyerarşi Süreci İle Değerlendirilmesi. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(1), s. 29-50. Behçet, R., Gül, H., Oral, H., & Oral, F. (2014). Rüzgâr Enerjisi Potansiyeli Bakımından Malatya İlinin Doğu Anadolu Bölgesindeki Yeri. BEÜ Fen Bilimleri Dergisi, 3(1), s. 65-73.
• Cittaslow International. (2024, 03 24). Welcome to Cittaslow International | Cittaslow International. Countries and Territorial Areas: https://www.cittaslow.org/ adresinden alındı Çavuş, Ş., Demirtaş, B., & Kaya, B. (2019). Sürdürülebilir Bir Kent Ekseninde Cittaslow (Sakin Şehir) Hareketi ve Turizm Açısından Önemi. International Black Sea Coastline Countries Symposium, (s. 376-387). Batum. Çelik Uğuz, S., Yıldırım, G., & Acar, A. (2020). Sakin Akımlardan Sakin Turizme Yönelim ve Edremit Körfezi'nde Örnek Bir Çalışma. Journal of Recreation and Tourism Research, 7(4), s. 715-735.
• Çiner, C. U. (2011). Cittaslow Hareketi ve Türkiye'deki Uygulamaları. Memleket Yerel Yönetim Dergisi(71), s. 13. Çıtak, Ş. Ö. (2016). Sakin Şehirler Hızlı Turistler. İtobiad: Journal of Human and Social Science Researches, 5(8), s. 2692-2706. Demirhan , Y., & Taylan, Ö. (2017). Amerikanlaşmanın Kültürel Boyutu: Diyarbakır Örneği. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 5(2), s. 87-105. Dündar, Y., & Sert, A. N. (2018). Yerel Halkın Yavaş (Sakin) Şehir Hakkındaki Algıları: Seferihisar'da Nitel Bir Araştırma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(4), s. 74-91.
• Düzenli, T. (2018). Çevreyle Bütünleşen-Sürdürülebilir ''Cittaslow'' Hareketi: Gerze Örneği. Social Mentality And Researcher Thinkers Journal, 4(11), s. 307-314.
• Eker, B. (2012). Sakin Şehirler Sakin Hayat. http://www.habitat.org.tr/sakin-şehirler/383-sakin-şehirler-citta-slow.html. adresinden alındı Genç, K. (2021). Turizm ve Sakin Şehir Paradoksu: Seferihisar Örneği. Tourism And Recreation, 3(2), s. 150-157. Güneş, G., Arısoy, E. Ç., & Aslan, E. (2015). Cittaslow Ağına Dâhil Kentler ve Sürdürülebilir Turizm Kriterlerine Yönelik Bir Analiz. Doğu Karadeniz Bölgesi Sürdürülebilir Turizm Kongresi. Gümüşhane: Gümüşhane Üniversitesi Turizm Fakültesi.
• Kabacık, M. (2015). Orta Karadeniz'de Sakin Şehir(Citta Slow) Perşembe: Sakin Şehir Olma Sürecinde Karşılaştığı Sorunlar ve Yöreye Katkıları. Gaziosmanpasa Universitesi Sosyal Bilimler Arastirmalari Dergisi, 10(2), s. 31-46. doi:10.19129/sbad.28 Kuşay, Y., & Kotan Türkden, D. (2021). Halkla İlişkiler Perspektifinden Şehir Markalaşması ve Cittaslow (Sakin Şehir) Modeli. Aksaray İletişim Fakültesi Dergisi, 3(1), s. 105-130.
• Kültürel Strateji Danışmanlık ve Eğitim. (2019). Arapkir Eskişehir Vadisi Kültür ve Doğa Turizmi Fizibilitesi. Arapkir: Kültürel Strateji Danışmanlık ve Eğitim.
• Malatya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü (2019). Arapkir İlçemizde Çilek Yetiştiriciliği. 26.05.2024 tarihinde https://malatya.tarimorman.gov.tr/Haber/584/Arapgir-Ilcemizde-Cilek-Yetistiriciligi adresinden alındı.
• Mayer, H., & Knox, P. L. (2010). Small Town Sustainibility: Prospects in the Second Modernity. European Planning Studies, 18(10), s. 1545-1565. Park, E., & Kim, S. (2016). The Potential of Cittaslow for Sustainable Tourism Development: Enhancing Local Community's Empowerment. Tourism Planing & Development, 13(3), s. 351-369.
• Petrini, C. (2001). Slowfood: Tha Case For Taste. New York: Columnia University Press. Radstrom, S. (2005). An Urban Identity Movement Rooted in the Sustainability of Place: A Case Study of Slow Cities and Their Application in Rural Manitoba. Manitoba: The University of Manitoba Department of City Planning.
• Radstrom, S. (2011). A Place Sustaining Framework for Local Urban Identity: An İntroduction and History of Cittaslow. Italian Journal of Planning Practice, 1(1), s. 90-113.
• Semmens, J., & Freeman, C. (2012). The Value of Cittaslow as an Approach to Local Sustainable Development: A New Zealand Perspective. International Planning Studies, 17(4), s. 353-375.
• Sırım, V. (2012). Çevreyle Bütünleşmiş Bir Yerel Yönetim Örneği Olarak ''Sakin Şehir'' Hareketi ve Türkiye'nin Potansiyeli. Tarih Kültür ve Sanat Araştrmaları Dergisi, 1(4), s. 119-131. Sırım, V. (2012). Çevreyle Bütünleşmiş Bir Yerel Yönetim Örneği Olarak ''Sakin Şehir'' Hareketi ve Türkiye'nin Potansiyeli. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 1(4), s. 119-131.
• Sünnetçioğlu, S., Can, A., & Özkaya, F. D. (2012). Yavaş Turizmde Coğrafi İşaretlemenin Önemi. 13. Ulusal Turizm Kongresi. Antalya. Şen, K. (2018). Arapkir İlçesinin Tarihçesi ve Kültür Varlıkları. Ankara: Akademisyen Yayınevi. Tapan, İ. (2021). Malatya İlinde Nüfusun Gelişimi ve Dağılışı (1927-2019). Fikriyat Sosyal Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(1), s. 27-53. Tapan, İ. (2023a). Malatya İlindeki Coğrafi İşaretli Ürünlerin Değerlendirilmesi. Fikriyat Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 3(1), s. 41-64. Tapan, İ. (2023b). Malatya'da Kırsal Planlama ve Sürdürülebilirlik. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı İktisadi ve Beşeri Coğrafya Bölümü.
• Tapan, İ. (2024). Malatya Kırsalında Alternatif Tarım Ürünleri Yetiştiriciliği ve Sürdürülebilir Kırsal Kalkınma Açısından Önemi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 16(1), s. 77-116. doi:https://doi.org/10.55827/ebd.1379738
• Üstün Topal, T., Korkut, A., & Kiper, T. (2016). Yerel Kimliğin Kent İle Buluşması: Citaslow-Yavaş Şehirler. İDİL Dergisi, 5(25), s. 1413-1430.
• Üzümcü, T. P., Çelik, A., & Özkul, E. (2016). Sürdürülebilir Kırsal Kalkınma İçin Yavaş Şehir Anlayışı: Kandıra Örneği. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 6(2), s. 41-51.
• www.mynet.com.tr (2012). Arapkir'de Badem Dikildi. 26.05.2024 tarihinde https://www.mynet.com/arapgirde-badem-dikildi-180100600058 adresinden alındı.
• Yalçın, E. (2019). Küresel Kente Alternatif Olarak Sakin Şehir: Türkiye Sakin Şehirleri Üzerinden Değerlendirme. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 19(38), s. 202-229.
• Yıldırım, G., & Uğuz-Çelik, S. (2020). Yerel Halkın Sakin Şehir Algısı: Hayran Örneği. Journal of Recreation and Tourism Research, 7(2), s. 287-307.