SPORDA EŞ ZAMANLI (PARALEL) VE ÇİFT (DUAL) KARİYER SORUNU: BELİREN YETİŞKİNLİK DÖNEMİNDEKİ ÖĞRENCİ SPORCULARIN OKUL-İŞ-YAŞAM ARABAĞLAMINA YÖNELİK GÖRÜŞLER

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 36 - 54, 28.02.2022

Tuna Uslu

Öz

Sporda çift kariyer kavramı, genç bir sporcunun atlet ve öğrenci olarak gelişimini koordineli ve eşzamanlı olarak sürdürmesine karşılık gelmektedir. Elit sporcuları çocukluk yaşlarından itibaren yetiştirmek ve onlara özgün bir kariyer yolu sunmak uzun ve karmaşık bir süreçtir. Bu bağlamda çift kariyer olgusu, uzun vadeli bireysel gelişime odaklanan, hem yönetsel hem de psikolojik yönleri olan katmanlı bir yapıdır. Bu nedenle yönetsel açıdan ulusal düzeyde farklı spor branşlarında başarılı olabilmek ve başarıyı sürdürülebilir kılmak için, sporun ülkenin öncelikli politikalarından biri olması gerekir. Özellikle spor-okul dengesi, uluslararası niteliklere uygunluk, ulusal ve uluslararası düzeyde başarılı ve nitelikli sporcuların teşvik edilmesi, alanda teorik ve pratik olarak ihtisaslaşma, eğitimde fırsat eşitliği, sosyal adalet, çocuk koruma, bireysel farklılıklar ve özgünlükler açısından kurumsal olarak yapılandırılmalıdır. Uygulamada, bu denge bütünsel ve boylamsal olarak operasyonel hale getirilmelidir. Branşa özgü farklılıklar, yaş kategorileri, amatörlük-profesyonellik ayrımı, bireysel ve takım sporları gibi değişkenler sporda çift kariyer olgusunu, okul-iş-yaşam bağlamında vakaya özgü modellerin geliştirilmesi gereken bir süreç haline getirmektedir. Örgün spor eğitim programlarında ve/veya spor liselerinde öğrenim gören öğrenciler, elit sporcular ve milli atletler temel eğitimden başlayarak yükseköğrenime kadar eğitimlerini eşzamanlı olarak sürdürmeli ve kariyer gelişimleri devlet işbirliği ile stratejik olarak planlanmalı ve paydaş katılımıyla yönetilmelidir. Ayrıca sporcuların, spor yaşamlarının ve kariyerlerinin erken aşamalarından başlayarak, yaşamları boyunca içsel olarak motive olmuş ileri düzeyde atletler olmaları için eğitsel yaklaşımlarla ve destekleyici uygulamalarla psikolojik olarak güçlendirilmesi gerekmektedir. Çift kariyere yönelik düzenlemeler ve müdahaleler, sporcuların atletik kariyerine katkıda bulunmalı, aldıkları genel eğitimin seviyesini ve kalitesini artırmalı, esnek bir şekilde antrenman yapmalarına ve çalışmalarına izin vermeli, spor kariyerinden sonra yeni bir kariyer arayışını teşvik etmeli, sportif düzeylerini korumalı ve güvence altına almalıdır.

Anahtar Kelimeler

çift kariyer, okul-iş-yaşam çatışması, okul-spor dengesi, çok kariyerlilik, spor yönetimi

Kaynakça

• Abele, A.E. ve Wiese, B.S. (2008). The nomological network of self-management strategies and career success. Journal of Occupational & Organizational Psychology, 81(4), 733-749.
• Aquilina, D. (2013). A study of the relationship between elite athletes’ educational development and sporting performance. The International Journal of the History of Sport, 30(4), 374– 392. https://doi.org/10.1080/09523367.2013.765723
• Arnett, J.J. (2000). Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. American Psychologist, 55(5), 469-480. https://doi.org/10.1037/0003- 066X.55.5.469
• Arnett, J.J. (2004). Emerging adulthood: The winding road from the late teens through the twenties. Oxford University Press.