SANAT VE BİLİM İLİŞKİSİ

Yıl 2010, , 217 - 228, 01.06.2010

Nazan Alioğlu

Öz

Cassirer, insanın hiçbir zaman tek bir doğal yeti ya da metafizik bir ilke ile açıklanamayacağını
söyler. Ona göre insan ancak etkinlikleri ile anlam kazanır. Etkinliği de onun simgeleştirme
yetisidir. Simgeler, dil, din, tarih, sanat ve bilim biçiminde yaratılır. Böylece dilde, dinde, sanatta
ve bilimde insan kendi dünyasını kurar.
Cassirer’in insanın simgeleştirme yetisinin ürünleri olarak ortaya koyduğu bilimle sanat
dünyayı yaratıcı yönden kavramanın biçimleridirler. Bu nedenle adı geçen her ayrımda ortak bir
öze ve ortak bir kökene sahiptirler.
Aslında sanat ve bilim, “aramak” fiilinin etrafında gelişmiş, ana damarları çakışan iki insan
uğraşısıdır. Diğer taraftan sanat ve bilim ilişkisi bir mesafe öyküsüdür. Bu öykünün tarihi, bir
yandan uzaklığı konu eder, bir başka yandan yakınlaşma eğilimlerine dayanır. Sanat ve bilim
arasındaki bu diyaloğun, her çağda, her dönemde aynı koyulukta gerçekleştiği söylenemez. Yine
sanat ve bilimde her dönemde aynı evrim geçirme hızını da göremeyiz.
Platon ve Aristoteles’ten beri birlikte ele alınan deney ve sanat bilgisi, günümüzde bilim
ve sanatın kurumsallaşması ve gelişmesi nedeniyle aralarındaki organik ilişkileri koparmıştır.
Bunun sonucunda bilim ve sanat birbirini neredeyse küçük gören iki ayrı kurum olmuştur. Buna
rağmen yakın toplumsal fenomenler olarak bilimle sanat birbirleri üzerinde dolaylı ve dolaysız
etkilerde bulunmaktadırlar.
Makalede, yukarıda çizilen çerçeve içinde, bilimin bugünkü sanat araştırmaları üzerindeki
ve doğa biliminin de estetik üzerindeki etkilerine dikkat çekilecektir. Bu bağlamda sanat, güzel,
doğa, bilim, yaratma, yaratıcılık ve özgürlük kavramları arasındaki ilişkiler ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sanat, Bilim, Doğa, Özgürlük

RELATIONSHIP BETWEEN ART AND SCIENCE

Öz

Cassirer says that human can never explain with only one natural abilities or a metaphysic
principle. According to him human make only sense with its activities. Activity is also its
symbolization ability. Symbols are created with the sahapes of language, religion, history, art
and science.
As the products of symbolization ability of human from Cassirer putted forth science and
art are the shapes which provide comprehending the world in terms of creative. Therefore in any
discrimination before-mentioned they have a common esence and a common origin.
In effect the art and science are two human occupations that had have developed about the
verb “to seek”, and their veins overlap each other. On the other hand the reletion between art and
science is a story of distance. Of this story history, on the one hend mentions about distance, and
on the other hand depends on tendencies to be close. One can not say that this dialogue between
the art and science were materialized with equal density in any age and any period. Again we
cwn also not see an aqual speed of the art and science in any period.
Though since Plato and Aristotle were together considered knowledge of experiment and
art, the structural relation between those are broken by reasonn of the fact that nowadays the
science and art institutionalize and develop. As a result science and art had have became different
an institutions that seen each other almost small. Nevertheless as close societal phenomenons
the science and art have direct or indirect impacts on each other.
In the article in a framework that above-drawn will attract attention to effect of science on
today’s art researches and also nature on the aesthetic. In this context will handle the relations
between concepts of art, beautiful, nature, science, creation, creativity and freedom.

Anahtar Kelimeler

Art, Science, Nature, Freedom

Kaynakça

• Akay, A. (1999). Sanatın Sosyolojik Gözü. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Bozkut, N. (2004). Sanat ve Estetik Kuramları. Bursa: Asa Kitabevi.
• Cassirer, E. (1980). İnsan Üstüne Bir Deneme. Necla Arat (Çeviren). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Deleuze, G. (2000). İki Konferans. Ulus Baker (Çeviren). İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Ekici, A. (2004). Bilim ve Sanat: Aklın Halleri. Sanat Dünyamız, 60, ss. 184-190.
• Feinberg ve Diğerleri (1991). Bilim ve Sanat Üzerine. Oğuz Özügül (Hazırlayan).
• İstanbul: Us Yayınevi. May, R. (2003). Yaratma Cesareti. Alper Oysal (Çeviren). İstanbul: Metis Yayınları.
• Morab, B. (1991). Edebiyat kuramları ve Eleştiri. İstanbul: Cem Yayunevi.
• Nutku, U. (2007). Bilimle Sanat Arasında Felsefe. Mustafa Günay-Adnan Gümüş
• (Hazırlayan). Felsefe, Bilim ve Sanat İlişkileri (ss. 32-37). Adana: İzdüşüm Yayıncılık. Panofsky, E. (2004). Bir Sanat Kuramcısı Olarak Dürer. Efe Çakmak (Çeviren). Sanat Dünyamız, 60, ss. 138-149.
• Shlain L. (2004). Sanatçı-Bilim Adamı/Mistik Fizikçi. (Mehmet H. Doğan). Sanat Dünyamız, 60, ss. 112-123.
• Soykan, Ö. N. (1997). Sanatın Neliği-Sanatçının Kimliği Sorunu. Felsefe Arkivi, 30, ss. 107-122.
• Tunalı, İ. (1984). Estetik. İstanbul: Cem Kitabevi.
• Tunalı, İ. (1989). Felsefenin Işığında Modern Resim. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Tunalı, İ. (2004). Tasarım Felsefesine Giriş. İstanbul: Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları.
• Yetişken, H. (1992). Estetiğin ABC’si. İstanbul: Simavi Yayınları.