Telif Hakları Hukuku’nun Yeni Macerası: Sosyal Medya

Yıl 2015, Cilt: 21 Sayı: 83, 389 - 410, 01.12.2015

Selva Kaynak Serhat Koç

Öz

Günümüzün iletişim teknolojileri, düşüncelerin ve/veya fikri ya da sanatsal üretimlerin (eserlerin) sonsuza dek ve sonsuz kere iletilip yayılabileceği hızlı ve etkileşimli ortamlar sağlamaktadır. Paylaşım temelli yaratım kültürünün baskın olduğu yeni medyada içerik artık kullanıcı kaynaklıdır. Dolayısıyla kullanıcılar sadece tüketici olmaktan çıkmışlardır. Yeni medyanın yarattığı imkânlar dolayısıyla kullanıcılar aynı zamanda yaratıcılıklarını ortaya koyarak meydana getirdikleri üretimleri yeni medya kavramının altında yer alan sosyal medyada paylaşıma açabilme imkânını kazanmışlardır. Kullanıcı kaynaklı olmaları sebebiyle sosyal medya sitelerinin telif hakları hukukunu ilgilendiren eylem ve davranış şekillerinden en önemlisi ve hukukçular açısından en dikkat çekicisi “paylaşma” eylemidir. Dolayısıyla bu çalışmada genel olarak “paylaşma eylemi” ekseninde sosyal medya ve telif haklarının kesiştiği noktalara değinilmeye çalışılacaktır. Sosyal medya; içeriği oluşturmak, yayımlamak ve yorumlamak şeklinde etkili bireysel katılıma imkan veren bir platform olarak; kişilerin bilgi ve düşüncelerini açıklama ve yayma eylemleri için vazgeçilmez niteliktedir. Buna karşılık Türkiye’de gerçekleşen birçok İnternet sitesi erişime engelleme kararı telif hakkı ihlaline dayanmaktadır. Bu anlamda telif haklarının sosyal medya üzerinde olumsuz bir etkisi de söz konusudur. Sonuç olarak kullanıcı içeriği üzerinden işleyen sosyal medya sitelerinin sanatsal ve bilimsel paylaşım ve iletişim amaçlı olarak kullanımı demokratik toplumun en etkin görünümlerindendir. Bu sebeple bir taraftan temeli kullanıcı içeriğine dayanan sosyal medya sitesi kullanıcılarının telif hakları hukuku düzenlemeleri ile ilgili bilinç ve bilgi düzeyinin arttırılması, diğer taraftan ise bu düzenlemelerin sosyal medya mecralarının kendi dinamiklerini göz önünde bulundurarak yeniden yapılandırılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Telif Hakları Hukuku, Kullanıcı Hakları, Bilgiye Erişim, Kullanıcı Kaynaklı İçerik

New Challenges in Copyright Law: Social Media

Öz

Current communication technologies provide fast and interactive medium for ideas and/or intellectual or artistic productions (works) to disseminate and to be communicated continuously and endlessly. With regards to new media, where the culture of creation is based on sharing and/or disseminating, the users now generate the content. Therefore, each user has become a creator at some level, whereas they used to be merely consumers before the development of social media. The most crucial and the most remarkable action of the social media websites, concerning copyright law, is the act of “sharing” due to the fact that they are based on user generated content. Therefore, this study attempts to refer to the intersection points of copyright laws and social media within the frame of act of “sharing/disseminating”. Social media has the utmost importance for the freedom of information, freedom of thought and free flow of information depending on the fact that it is a platform that enables effective participation of individuals with the tools such as creating, publishing and interpreting a content. However the court decisions to block access to many websites that took place in Turkey was and still is based on a violation of copyright. In this sense, copyright law also has a negative impact on social media, thus the growth of creativity.Hence, we concluded and convinced that on the one hand it is necessary to increase the level of knowledge regarding copyright law among the users of social media, on the other hand it is even more necessary to harmonize the copyright regulations in Turkey with the dynamics of new technological developments since the social media websites, which are based on user generated content and used for intellectual, artistic and scientific purposes as well, have the reputation of being one of the most effective appearance of a democratic society.

Anahtar Kelimeler

Social Media, Copyright Law, User Rights, Access to Information, User Generated Content

Kaynakça

• Akın, A. (2005). Eser Sahibinin Haklarına Bağlantılı Haklar. İstanbul: Vedat Yayıncılık.
• Aksu, M. (2006). Bilgisayar Programlarının Fikri Mülkiyet Hukukunda Korunması. İstanbul: Beta.
• Aplin, T. (2005). Copyright Law in the Digital Society: The Challenges of Multimedia. Ox- ford-Portland Oregon: Hart Publishing.
• Ateş, M. (2003). Fikir ve Sanat Eserleri Üzerindeki Hakların Kapsamı ve Sınırlandırılması. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Ateş, M. (2007). Fikri Hukukta Eser. Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları.
• Avcı, A. (2013). Türkiye’de İnternet ve İfade Özgürlüğü. İstanbul: Legal Yayınları.
• Aydıncık, Ş. (2006). Fikri Haklara İlişkin Lisans Sözleşmeleri. İstanbul: Arıkan Yayınları.
• Ayhan İzmirli, L. (2012). Avrupa Birliği ve Türk Hukuklarına Göre İnternet Ortamında Fikri Mülkiyet Haklarının İhlali ve Korunması. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Benkler, Y (2000). From Consumers to Users: Shifting the Deeper Structures of Regulation Toward Sustainable Commons and User Access. 52 Federal Communication Law Journal, 561.
• Bozbel, S. (2012). Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku. İstanbul: On İki Levha Yayınları.
• Chik, W (2011). Paying it Forward: The Case for a Specific Statutory Limitation on Exclusive Rights for User-Generated Content Under Copyright Law. 11 John Marshall Review of Intellec- tual Property Law, 240.
• Çelik, A. (2011). Fikir ve Sanat Eserleri Üzerindeki Çoğaltma ve Yayma Haklarının İhlali - İhlalin Sonuçları. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Daly, A. ve Farrand, B. (2011). The Regulation of New Media in Europe. Erişim Tarihi :25 Ocak 2015, http://ssrn.com/abstract=1952052.
• Elkin-Koren, N. (2006). Exploring Creative Commons:- A Skeptical View of a Worthy Pursu- it. İçinde P.B. Hugenholtz, ve L. Guibault (Der.) The Future Of The Public Domain.Kluwer Law International. http://ssrn.com/abstract=885466.
• Gasser, U. ve Ernst, S. (2006). FromShakespeare to DJ Danger Mouse: A Quick Look at Copy- right and User Creativty in the Digital Age. Berkman Center Research Publication No. 2006-05.
• Gervais, D. (2009). The Tangled Web of UGC: Making Copyright Sense of User-Generated Content. 11 Vanderbilt Journal of Entertainment and Technology Law, 4.
• Gökyayla K. E. (2001). Telif Hakkı ve Telif Hakkının Devri Sözleşmesi. Ankara: Yetkin Ya- yınları.
• Güneş, İ. (2008). Uygulamada Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• Haas, R. (2010). Twitter: New Challenges to Copyright Law in the İnternet Age. The John Marshall Review of Intellectual Property Law, 10.
• Hilty, R. (2012). Balancing Copyright - A Survey of National Approaches içinde S.. Nérisson (Der.). MPI Studies on Intellectual Property and Competition Law, IX.
• İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD), Working Party on the Information Economy. (2007). Participative Web: User-Created Content. Erişim Tarihi: 25 Ocak 2015, www.oecd.org/ sti/38393115.pdf.
• Karahan, S., Suluk, C., Saraç, T., ve Nal, T. (2013). Fikri Mülkiyet Hukukunun Esasları (3. Bası). İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• Kaynak Koç, S., ve Tevetoğlu, M. (2012). Bilgisayar Oyunlarının Telif Hakkı Korumasından Yararlanması. Legal Fikri Ve Sınai Haklar Dergisi, (30). 55-93.
• Koç, S., ve Kaynak Koç, S. (2013). Türkiye’de 5651 Sayılı Yasa Bağlamında İnternet Sansü- rünün AİHS prensipleri ve AİHM Uygulamaları Çerçevesinde Değerlendirilmesi. içinde T. Me- miş, M. Akkan, ve A. Koltuksuz (Der.), 2. Uluslararası Bilişim Hukuku Kurultayı 2011 Bildiriler Kitabı (ss. 58-79). İzmir: Gülermat Matbaacılık.
• Koç. S. (2013). Hukuksal Bağlamda Sosyal Medya Analinizi ve Kıyaslamalı Mevzuat Öneri- leri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Bilişim ve Teknolo- ji Hukuku Enstitüsü, Erişim Tarihi: 30 Kasım 2014, http://serhatkoc.com/uploads/tez.pdf.
• Lee, E. (2008). Warming Up to User-Generated Content. University of Illinois Law Review, 5.
• Lessig, L. (2008) Remix:-Making Art and Commerce Thrive in the Hybrid Economy. Penguin.
• Marino, G. (2013). The Future of User-Generated Content is Now. Journal of Intellectual Property Law & Practice, 8(3).
• Memiş, T. (2002). Fikri Hukuk Bakımından İnternet Ortamında Müzik Sunumu. Ankara: Seç- kin Yayınları.
• Oğuz, H. (2012). İnternet Ortamında Kişilik Haklarının İhlali ve Korunması. Ankara: Adalet Yayınevi.
• Öngören, G. (2010). Türk Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku Açısından Müzik Eserleri. Öngören Yayınları.
• Öztan, F. (2008). Fikir ve Sanat Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Parlak Börü, Ş. (2003). Fotoğraf Üzerindeki Haklar. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Scassa, T. Acknowledging Copyright’s illegitimate Offspring: User-Generated Content and Canadian Copyright Law. Erişim Tarihi: 25 Ocak 2015, http://www.press.uottawa.ca/sites/defa- ult/files/9780776620848_14.pdf.
• Suluk, C. (Yıl Yok). Telif Sözleşmeleri. http://www.tbym.org/icerik/telif-haklarina-iliskin-soz- lesmeler.html.
• Şahin K. (2009). İnsan Hakları ve Özgürlük Boyutuyla İfade Özgürlüğü Gerekçeleri ve Sınır- ları. İstanbul: On İki Levha Yayınları.
• Tawfik, M. (2005, Nisan-Haziran). International Copyright Law and ‘Fair Dealing’ as a ‘User- Right’ http://portal.unesco.org/culture/en/files/27422/11514150881Myra_e.pdf
• Teebagy North, S. (Yıl Yok). Twitteright: Finding Protection in 140 Characters or Less. High Tech. L., 11(333).
• Tekinalp, Ü. (2012). Fikri Mülkiyet Hukuku (5. Bası). İstanbul: Vedat Yayıncılık.
• Tüysüz M. (2007). Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Çerçevesinde Fikri Haklar Üzerindeki Sözleşmeler. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Wong, M. (2009). “Transformative” User-Generated Content in Copyright Law: Infringing Derivative Works or Fair Use?. 11 Vanderbilt Journal of Entertainment and Technology Law, 4.