Türk Atasözlerinde Çatışma Sebepleri

Yıl 2016, Cilt: 22 Sayı: 86, 59 - 76, 01.05.2016

Nihal Mamatoğlu Rasim Özgür Dönmez. Seçil Keskin Burcu Dönmez Albayrak

Öz

Bu çalışmanın temel amacı Türk Atasözleri üzerinden Türk kültüründe çatışma neden-lerini analiz etmektir. Bu amaçla; klasik atasözü çalışması gerçekleştirilmiştir. Araştır-manın sonunda ilk olarak Türk kültüründe çatışmanın doğal bir süreç olarak algılandığı sonucuna ulaşılmıştır. Öyle ki; çatışma yaratıcı düşünce üretimi ve problemlerin çözümü için gerekli görülmektedir. Yine Türk kültüründe çoğunlukla problem yaratacak durum-ların açıkça ortada olduğuna inanıldığı görülmüştür. Özellikle küçük ve önemsiz görü-len çatışmaların tedbir alınmadığında daha büyük problemlere neden olacağı algısının hakim olduğu bulunmuştur. Araştırma sonunda Türk kültüründe çatışma nedenlerinin 7 genel başlıkta değerlendirilebileceği sonucuna varılmıştır. İlk olarak;  Türk kültüründe; dini, ahlaki, ailevi vb. değerler konusunda toplum hassasiyetlerine özen göstermemenin çatışmaların temel nedeni olarak algılandığı bulunmuştur. Ayrıca, kaynakların paylaşı-mında yaşanan adaletsizlik çatışmalara davetiye çıkaran bir başka nedendir. Öte yandan, kişiler arası ilişkiler çatışma nedenleri arasında genel bir başka başlık olarak ortaya çık-makta; ilişkilerdeki özensizlik, güç dengesizliği, ortak çıkarların sona ermesi gibi pek çok durum bu başlık altında ele alınmaktadır. Bundan başka; inançsızlık, saldırganlık, aşırılık gibi bazı kişilik özelliklerinin, ilişki içinde birbirinin zıttı ya da olumsuz anlamda birbirinin benzeri kişilik özelliklerinin özellikle çatışma nedeni olarak görüldüğünün altı çizilmektedir. Buna ek olarak, kişilerin iletişim tazı, kullanılan dil ve üçüncü şahısların yanlış yönlendirmeleri bir başka çatışma nedeni büyük başlığı olarak iletişime işaret etmektedir. Türk atasözleri daha önce yaşanan çatışmaların bir karşılık bulma ve ilahi adalet beklentisi içinde yeni çatışmalara neden olduğuna işaret etmektedir. Son olarak özellikle liderlerin güç paylaşımı ve gücünü nasıl kullandığı bir çatışma nedeni olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışmada tüm çatışma nedenleri Türkiye kültürün toplulukçu ve güç mesafesi yüksek bir kültür olma özellikleriyle tartışılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Çatışma, ulusal kültür, atasözü, güç kültürü

Kaynakça

• Agee, M. L. ve Kabasakal H. (1993). Exploring Conflict Resolution Styles: A Study of Turkish and American University Business Students. International Journal of Social Economics, 20(9).
• Aksoy, Ö. A. (2013). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. Inkılap Kitapevi.
• Coffin, T. ve Cohen H. (1996). Proverbs in Folklore in America. Garden City, N.Y.: Doubleday.
• Culler, J. (1975). Defining Narrative Units. R.Fowler (Ed.). Style and Structure in Literature: Essay in New Stylistic. New York: Cornell University Press.
• Foster, D. A. (1992). Bargaining acrossborders: How to negotiate business successfully anywhere in the world. New York: McGraw-Hill.
• Göregenli, M. (1997). Individualist-Collectivist Tendencies in a Turkish Sample. Journal of Cross-Cultural Psychology, 28 (6), 787-794.
• Green, T. (1992). “Riddle” Folklore, Cultural Performances, and Popular Entertainments (A communications-Centered Handbook). R. Bauman (Ed.). Oxford: Oxford University Press.
• Hofstede, G. (1972). The Colors of Cllars. Columbia Journal of World Business, 7(5).
• Hofstede, G. (2001). Culture’s Consequences, Second Edition: Comparing Values, Behaviors, Institutions and Organizations Across Nations. Thousand Oaks CA: Sage.
• Hofstede, G. (1968), The Game of Budget Control.
• İmamoğlu, O. ve diğerleri (1993). The Social psychological worlds of Swedes and Turks in and around retirement. Journal of Cross-Cultural Psychology, 24.
• Korkmaz, R. (2007). Romanda Mekânın Poetiği, Edebiyat ve Dil Yazıları Mustafa İsen’e Armağan, Külahlıoğlı İslam A. ve Eker S. (Ed.). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Kozan, K ve Ergin C. (1998). Preference for third party help in conflict management in the United States and Turkey An Experimental Study. Journal of Conflict Management, 29(4).
• Köknel, Ö. (1981). Cumhuriyet Gençliği ve Sorunları, İstanbul: Cem Yayınevi.
• Köksal, A. (2003). Dil ile Ekin. İstanbul: Toroslu Kitaplığı.
• Lakoff, G. Ve Turner M. (1989). More Than Cool Reason: A Field Guide to Poetic Metaphor. Chicago: University of Chicago Press.
• Lituchy, T. (1997). Negotiations between Japanese and Americans: The effects of collectivism on integrative outcomes. Canadian Journal of Administrative Sciences. 14(4).
• Mamatoğlu, N. (2008). Effects on Organizational Context (Culture and Climate) from Implementing a 360-Degree Feedback System. European Journal of Work and Organizational Psychology, 17(4).
• Özkan, B. Ve Gündoğdu, A. E. (2001). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Türkçede Atasözleri ve Deyimler. Turkish Studies – International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(3).
• Tezer, E. (1999). The Functionality of Conflict Behaviors and the Popularity of Those Who Engage in Them. Adolescence, 34(134).
• Topaloğlu, A. (1989). Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• Triandis, H.C. (1994). Culture and Social Behaviour, New York: McGraw-Hill,
• Trompenaars, F. (1993). Riding the Waves of Culture: Understanding Cultural Diversity in Business, London: The Economist Books,