SİBİRYA’DA TÜRK MUSİKİSİ ÜZERİNE YAZINSAL BİR İNCELEME

Yıl 2017, Cilt: 23 Sayı: 90, 39 - 48, 15.05.2017

Feza Tansuğ

Öz

Bu yazınsal inceleme, Rusya Federasyonu’nda Sibirya Türk musikisi üzerine yazılmış

kitapları içerir. Makalede, Türk yazarlarca yayınlanmış kitaplar değerlendirilirken aynı

zamanda, Rus musikibilimcilerin ilgili çalışmalarına da yer verilir. Bununla birlikte, Rusya

Federasyonu dışındaki Sibiryalı bilimcilerce yapılmış çalışmalar bu incelemeye alınmamıştır.

Makale yalnızca Rusça ve Türk dillerindeki kaynaklara yer verir.

Son dönemde yayımlanan kitap sayısının giderek artması nedeniyle, kaynakların uygun

bir uzunlukta olması için dikkatli bir seçim yapılmıştır. Bu yüzden, bir konu hakkında tek bir

yazarın tüm çalışmalarına yer verilmemiştir.

Bu makale, aynı zamanda, Sibirya’da geleneksel musiki çalışmalarında son dönem

araştırma akımları ile alanlar hakkında da fikir vermektedir. Makale, Tuva musikisi, Saha

musikisi, Altay musikisi, Hakas musikisi, Şor musikisi ve diğer yayınlar olmak üzere altı

bölümden oluşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sibirya’da musiki, Türk dünyası

Kaynakça

• Aksenov, Aleksei Nikolaevich (1964). Tuvinskaia narodnaia muzyka. Materialy i issledovaniia (Moskova).
• Alekseev, Eduard (1976). Problemy formirovaniia lada (na materiale iakutskoi narodnoi pesni) (Moskova).
• Anonim (2002). Yry – 2001. Yrlar chyyndyzy (Kızıl).
• Anonim (2003). Yry – 2002. Yrlar chyyndyzy (Kızıl).
• Baazan-ool, Kan-ool (2002). Ak-kok kavai – meen Tyvam. Yrylar chyyndyzy (Kızıl). Butanaev, Viktor Iakovlevich ve Irina Isaevna Butanaeva (2001). Khakasskii istoricheskii fol’klor (Abakan).
• Chudoiakov, Andrei Il’ich (1995). Etiudy shorskogo eposa (Kemerovo).
• Derevianko, A. P. vd. yay. haz. (1993). Pamiatniki fol’klora narodov Sibiri i Dal’nego
• Vostoka. Kyys Debiliie: Iakutskii geroicheskii epos (Novosibirsk).
• Derevianko, A. P. vd. yay. haz. (1994). Pamiatniki fol’klora narodov Sibiri i Dal’nego Vostoka. Tuvinskie narodnye skazki (Novosibirsk).
• Derevianko, A. P. vd. yay. haz. (1995). Pamiatniki fol’klora narodov Sibiri i Dal’nego Vostoka. Predaniia, legendy i mify sakha (iakutov) (Novosibirsk).
• Derevianko, A. P. vd. yay. haz. (1997a). Pamiatniki fol’klora narodov Sibiri i Dal’nego Vostoka. Tuvinskie geroicheskie skazaniia, cilt 12 (Novosibirsk).
• Derevianko, A. P. vd. yay. haz. (1997b). Pamiatniki fol’klora narodov Sibiri i Dal’nego Vostoka. Altaiskie geroicheskie skazaniia: Ochi-Bala. Kan-Altyn, cilt 15 (Novosibirsk).
• Derevianko, A. P. vd. yay. haz. (1997c). Pamiatniki fol’klora narodov Sibiri i Dal’nego Vostoka. Khakasskii geroicheskii epos: Ai-Khuuchin, cilt 16 (Novosibirsk).
• Derevianko, A. P. vd. yay. haz. (1998). Pamiatniki fol’klora narodov Sibiri i Dal’nego Vostoka. Shorskie geroicheskie skazaniia, cilt 17 (Novosibirsk).
• Erdener, Yıldıray (2011). “Sibirya’daki Türk Halkları Arasında Şaman Davulunun Simgesel Anlamı” Türkiye’de Musiki Kültürü Kongresi Bildirileri s. 313-322 (Ankara).
• Gmelin, Johann Georg (1752). Reise durch Sibirien, von den Jahr 1738 bis zu Ende 1740, cilt 3: 370-371 (Göttingen). Gürsoy-Naskali, Emine yay. haz. (1999). Altay Destanı Maaday Kara (İstanbul).
• Kalkin, Aleksei (1979). Maadai-kara: Altaiskii geroicheskii epos (Gorno-Altaisk).
• Keldysh, Georgii Vsevolodovich (1998). Muzyka. Bol’shoi entsiklopedicheskii slovar’ (Moskova).
• Khokholkov, Vladimir (1994). Muzykal’nye instrumenty Gornogo Altaiia (Gorno-Altaisk).
• Kyrgys, Zoia Kyrgysovna (2002). Tuvinskoe gorlovoe penie: ethnomuzykovedcheskoe issledovanie (Novosibirsk).
• Sheikin, Iurii (2002). Istoriia muzykal’noi kultury narodov Sibiri (Moskova).
• Shishigin, Spiridon (2003). Igraite na khomuse (Pokrovsk).
• Shulgin, B. (1979). “Altay Kayı Üzerine” Aleksei Kalkin, yay. haz., Maadai-kara: Altaiskii geroicheskii epos s. 261-268 (Gorno-Altaisk).
• Süzükei, Valentina (2011). “Tuva Musikisinin Eski Türk Kökleri Üzerine” Türkiye’de Musiki Kültürü Kongresi Bildirileri s. 323-327 (Ankara).
• --------- (1993). Burdonno-obertonovaia osnova traditsionnogo instrumental’nogo muzytsirovaniia tuvintsev (Kızıl).
• Tansuğ, Feza (2013). “Kaybolan Sesler: Türk Musiki Kültürlerinin Yok Oluş Süreci” Dilleri ve Kültürleri Yok Olma Tehlikesine Maruz Türk Toplulukları. 4. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri s. 497-510 (Ankara).
• --------- (2009). “A Bibliographic Survey of Kazakh and Kyrgyz Literature on Music” Yearbook for Traditional Music No. 41: 199-220 (Canberra).
• --------- (2008). Novyi vzgliad na muzyku tiurkskikh narodov Evrazii (İstanbul).
• --------- (2005). “Türk Ses Dünyasında Halk Musikilerinin Dağılımı ve Sınıflaması” Folklor/Edebiyat No. 42: 7-14 (Ankara).
• --------- (1996) “The Tuvans of the Steppes Come to Istanbul” Turkish Daily News. November 15, 1996, B1.
• Utkin, Ksenofont Dmitrievich (1993). Golosom zhivoi prirody (Yakutsk).
• Verbitskii, V. I. (1893). Altaiskie inorodtsy (Moskova).
• Vertkov, Konstantin, Georgy Blagodatov ve Elsa Iazovitskaia (1975). Atlas muzykal’nykh instrumentov narodov SSSR, 2. baskı (Moskova).
• Zataevich, Aleksandr Viktorovich (1971). Pesni raznykh narodov. Iz arkhivov sobiratelia (Alma-Ata).
• Zhuzbasov, Kairolla (2007). Muzykal’nyi fol’klor kazakhov Gornogo Altaia. (Almaty)